Ads by Google Ads by Google

Tala I Vaifanua


Afioga i le Lutena Kovana, Lemanu Peleti Mauga, ma le faipule o Amerika Samoa i le Konekeresi, Aumua Amata, i le fanua tanu o le ali'i Vetereni o CM Tafeaga mai Olosega, Manu’a, ma tautua i le American Sapnish War ma le World War One. O lona fanua tanu i Olosega, Manu’a. [ata: Leua Aiono Frost]

CM TAFEAGA  US NAVY - FITAFITA TUAI LAGOMAU MAI TESEMA 20, 1953

 

E lumafale le Malumalu EFKAS i Olosega, i le oliolisaga tumau o le ali'i fitafita tuai o le US Navy po'o le Fuava'a a Meleke, CM Tafeaga, ma o lo'o tutula'i ai e avea ma molimau i lana auaunaga matavela i le Iunaite Setete o Amerika.

 

Ina ne'i le taualoa le sao o lenei tama i le Fuava'a a Meleke, ua mafai ai ona tusia nisi o fa'amaumauga ua mafai ona maua mo lea tama o le atunu'u, ae o se toe fa'atepa fo'i i le pa'ia o Aiga, e na tupuga mai ia te ia, ina ia toe taliu ma toe tepa i se fa'avae na ia fa'atula'ia i lona atunu'u, ae maise o lona nu'u moni, Olosega Manu'a.

 

O lona ma'a fa'amanatu ua tutula'i pea, ua fa'amamaina pea le laueleele o lo'o tanumia ai, ae matilatila pea le auaunaga sa ia faia mo Amerika a'o le'i avea Amerika Samoa ma se atunu'u e tausia fa'apitoa fa'ateritori e le Iunaite Setete, o se pine fa'amau iloga lea auaunaga.

 

Na soifua mai o ia i ona matua i Olosega Manu'a ia Setema 20, 1880. Na avea o ia ma Fitafita o le Fuava'a ma auai i le taua a American Spanish War i le vaitausaga 1898, o le atoaga lea o lona 18 o ona tausaga. Na toe auai o ia i le taua Muamua o le Lalolagi WW1. O taua na e lua o lo'o lisia ai. Peita'i na toe tau fo'i Amerika i le taua lona lua o le Lalolagi, vaitausaga e 1941-1945, ae le o fa'amauina pe na auai ai lea ali'iva'a, fitafita toa o Amerika Samoa.

 

O le pine fa'amau ua lisia ai le aso na maliu ai, 1953. O lona uiga sa ia molimauina pea le taua lona lua o le lalolagi. O nisi nei o fa'amaumauga e ao lava ina fiafia i tatou i lenei vaitau e fa'amautu, aua e le'i faigofie ona ofi atu se tasi mai o tatou atumotu i ni avanoa i le Militeri, Fuava'a, Fuava'alele, le Army ma le Maligi i na vaitau na soifua ai o ia, Fa'afetai i le tautua, ua iloga sa e faia le faiva ma e manatu ina ia toe fa'afo'i mai e le US Navy lou tino e lagomau i le nu'u na e soifua ai. Ua fa'ailoa mai e aiga na mafai ona fesiligia i upega tafa'ilagi, "Ua leai ma se tasi e tupuga mai ia te ia o toe nonofo i Olosega ma Tutuila fo'i, afai e maua, talosia ae toe maua se feso'ota'iga."

 

Amu'ia lea aiga, o lo'o mautu se fa'amauga, o se tautua a so latou tua'a i faila a le US Navy. Maua sou avanoa e te silafia ai lenei tama US Navy CM Tafeaga, feso'ota'i mai le tatou nei nusipepa.

 

TOE SAUNIGA MOEIMANU HOWARD THOMPSON MOLIPE

 

O le toe sauniga o le tofa Moeimanu Howard Thompson Molipe i Olosega Manu'a, sa auai atu ai le afioga le Lutena Kovana, Lemanu Peleti Mauga ma nisi o sui  le malo, ona o ia lea sa ia va'ava'aia le EOB i Ofu Manu'a.

 

O lenei tama, sa faigaluega mai Ofu mo le Ofisa o le Kovana, ma o se tasi fo'i e iloga lana tautua i le faigamalo a'o tula'i mai.

 

O le aso 6 &7, Iuni 2019 na fa'atautaia ai ona toe sauniga, peita'i sa auina atu fo'i lona Sa i le malaga a le MVManu'atele lll mai Tutuila nei i le afiafi o le aso 5 Iuni 2019, ma to'ai taunu'u i Olosega i le vaveao.

 

O Moeimanu Howard na soifua a'e lava i le afio'aga o Olosega ia Aperila 17, 1950, o le aso fo'i lea na atoa lelei i ai le 50 tausaga o le Malo fa'ateritori o Amerika Samoa. Ae o lea ua tu'ua le malo ia Me 15, 2019.  O alo o lenei tama e to'a 9. E to'a 14 fanau a lana fanau i le taimi ua maliu ai o ia. O ana fanau tausi e to'aono ana fanau tausi, ae to'a tolu fanau a ana fanau tausi.

 

E to'avalu ona uso ma tuafafine e ua maluliu le to'a ono o i latou muamua atu ia te ia. Ua totoe nei o Sisulimoni Puletasi ma Fa'asiusala Mataese.

 

O le tama ia Moeimanu Howard na a'oa'oina o ia mai Olosega ma fa'asolo mai ai i Tutuila nei ana a'oga maualuluga i le Kolisi Tu'ufa'atasi ma maua ai lona fa'ailoga AA ae na avea fo'i o ia ma Totino o le Phi Theta Kappa1971. Soso'o lea ma le si'itia i Riverside College, San Francisco Kalefonia maua ai ma lona fa'ailoga Faia'oga i le 1980.

 

O ana galuega na tautua ai i le Matagaluega o A'oga o se faia'oga ma Sui Pule A'oga i 1971-2009. Ona tofia lea o ia e avea ma Tagata faigaluega a le Ofisa o le Kovana 2012-2019. O ia ma le faletua o lo'o galulue i le Ekalesia fa'apotopotoga Kerisiano i Amerika Samoa i Olosega i lo la'ua tofi o le Tiakono galulue.

 

"Ia outou Olioli ma fiafia lava, aua o i le lagi lo outou taui e tele, aua ua fa'apea ona latou fa'asaua i perofeta e na muamua ia te outou."