Ads by Google Ads by Google

Tete’e Fatulegae’e aumai faiaoga mai “Upolu”

e a’oa’o fanau ...

 

Na tula’i le afioga i le ali’i faipule ia Fatulegae’e Palepoi Mauga i luma o le maota o sui i le taeao ananafi, ma ia fa’aleo lona matua le lagolagoina o le fuafuaga a le Matagaluega o Aoga, i le saili mai lea i Samoa o ni faiaoga e fesoasoani i le le lava lea o faiaoga e a’oa’oina fanau aoga a Amerika Samoa.

 

Ae na taua e le afioga i le Fofoga Fetalai ia Savali Talavou Ale e fa’apea, “e le taua po o fea e sau ai le faiaoga, po o Upolu po o fea lava, pau le itu taua, ia i ai se faiaoga e a’oa’oina fanau aoga”.

 

Na taua e Fatulegae’e e fa’apea, o le aami mai o faiaoga mai Samoa e a’oa’o fanau i totonu o le teritori, ao lea e “nonofo alo ma fanau a Amerika Samoa ua uma ona a’oa’oina fa’a faiaoga,” o se fuafuaga “e le ‘au i ai” lona sui faipule.

 

“Ua ou fa’alogo o lea ua sauni le Ofisa o Aoga a le malo e aumai faiaoga mai Upolu e a’oa’o a tatou fanau aoga, ao lea e to’atele alo ma fanau a Amerika Samoa o lo o agava’a e fai le galuega, ou te le ‘au i ai a’u i le fuafuaga lea, e fa’afefea ona aumai faiaoga mai fafo ao lea lava e to’atele faiaoga o lo o i ai iinei”, o le saunoaga lea a Fatulegae’e.

 

“E tatau ona aami le Fa’atonusili o Aoga a le malo se’i fesiligia i le mataupu lenei, e le  matagofie le aumai o faiaoga mai Upolu ao lea e nonofo fanau a le atunuu ua uma ona a’oa’oina i galuega fa’a faiaoga mai fafo”, o le isi lea saunoaga a le ali’i faipule, ma fa’ai’u ai loa lana saunoaga i lona toe fa’apea atu i luma o le maota, “ou te tete’e a’u i le aumai o faiaoga mai Upolu”.

 

O le aso Gafua na te’a nei na lagaina ai e le afioga i le alii faipule mai Fofo ia Puletuimalo D. Koko le mataupu lenei, i le tele o vasega i le aoga maualuga a Leone e le o tofu ma faiaoga.

 

Saunoa Puletuimalo e fa’apea, o le le lava o faiaoga e aoaoina fanau aoga i totonu o le aoga a Leone atoa ai ma isi aoga i le atunuu, o se fa’afitauli ua tele tausaga o feagai ma le Ofisa o Aoga, ma ua tatau fo’i ona silasila toto’a i ai le fa’atonusili ma le Matagaluega i ni auala e foia ai.

 

Na tali le Ta’ita’ifono o le Komiti o Aoga a le maota o sui ia Vaetasi Tuumolimoli Saena Moliga ma saunoa e fa’apea, o le aso Gafua na laga ai e Puletuimalo le mataupu lenei ma o le taeao ananafi na la feiloa’i ai ma le sui fa’atonusili o Aoga, ma tuu atu ai ia te ia le lisi e fa’atatau i potu aoga e le o i ai ni faiaoga.

 

O le lisi mai le Ofisa o Aoga, o lo o taua ai potu aoga e 22 mai Aoga Maualuluga ma Aoga Tulaga muamua a le malo, e le o i ai ni faiaoga e aoaoina fanau aoga.

 

“Talosaga atu i le tatou maota ina ia onosa’i teisi mai, ae sei galulue le Fa’atonusili ma le Ofisa o Aoga e fa’atino a latou galuega, i le tau sailiina lea o ni faiaoga latou te a’oa’oina alo ma fanau a le atunuu, e taua tele le to’atele o faiaoga e a’oa’oina fanau a le atunu’u”, o le saunoaga lea a Vaetasi.

 

Na faamanino e Vaetasi i luma o le maota o sui, e le o taitai lava faiaoga ma, o le mafua’aga fo’i lea ua ala ai ona aapa le Matagaluega i Samoa e tau saili mai ai ni faiaoga.

 

“E taua ia te a’u le i ai o le faiaoga i totonu o le potu na te a’oa’oina fanau aoga, ou te popole ina ne’i fa’aletonu le a’oa’oina o fanau aoga”, o le isi lea saunoaga a Vaetasi.

 

Na tula’i le afioga i le alii faipule mai Itumalo o Manu’a #2 ia Toeaina Faufano Autele, o se tasi fo’i o lo o galue pea fa’a faiaoga i le taimi nei, ma ia lagolagoina le finagalo o Vaetasi.

 

Saunoa Toeaina e fa’apea, e i ai ni isi sa galulue fa’a faiaoga mo le Matagaluega, ae ua ia fa’alogo ua toe fa’ama’amulu, o isi fo’i sa avea ma faiaoga ae ua galulue nei i totonu o Ofisa i totonu lava o le Ofisa o Aoga.

 

Sa ia fa’atuina se fautuaga, afai ua mumusu i latou nei e toe faiaoga, e sili pe a fai se fautuaga, aumai tupe ia na totogi ai latou ao avea ma faiaoga e saili mai ai ni isi faiaoga mai “Initia ma Samoa” e fesoasoani i le a’oa’oina o fanau a le atunuu.

 

Na taua fo’i e Toeaina e fa’apea, e mae’a loa fo’i le tauaofiaga a le Fono, ona alu fo’i lea e ofo lona taimi e faiaoga ai i le aoga Tulaga Muamua a Olosega, o se galuega e fiafia lava e fai ao maua le malosi ma le avanoa.

 

Na fautuaina e Savali le afioga a Vaetasi, e le tatau fo’i ona fa’atali le maota sei fai galuega a le Ofisa o Aoga, ona o fa’afitauli lenei sa tatau ona foia ao lei oo i le taimi e toe a’e mai aoga i le kuata muamua lenei ua amata.

 

Na talosagaina e Savali le tatau ona fesiligia le Fa’atonusili o Aoga, ma galulue le maota e saili se auala e foia ai le fa’afitauli o le le lava o faiaoga.

 

“Ae o le mataupu i le aumai o faiaoga mai Upolu e galulue i Amerika Samoa, e leai se mea e atugalu ai fua i lena tulaga, afai lava e agava’a le faiaoga i le fa’atinoina o le tiute, aumai e galulue e a’oa’o fanau, atonu e sili ai fo’i le aumai o faiaoga mai Samoa e taugofie lena, nai lo le aumai o ni isi faiaoga [mai isi atunu’u],”, o le saunoaga lea a Savali.

 

Ina ua fesiligia e le Samoa News ia Fatulegae’e ina ua mae’a le tauaofiaga a le maota, e fa’amanino atili le mafua’aga ua ia tete’e ai i le aumai o faiaoga mai Samoa, e ui o lea na te silafia e le o lava faiaoga, ae na tali le ali’i faipule, “ou te le i fai atu ou te tete’e i le aumai o faiaoga mai Upolu e faiaoga i Amerika Samoa, ae ou te mana’o e ave muamua le avanoa i fanau a le atunuu ua i ai le tomai fa’a faiaoga, afai loa e manaomia ni isi faiaoga fa’aopoopo, ona aapa loa lea i Samoa”.

 

Ae ina ua toe fa’amanatu atu e le Samoa News i le ali’i faipule, lana saunoaga i luma o le maota, lea na ia fa’aaogaina ai le upu “tete’e” i lana saunoaga, na soisoi le ali’i faipule ma fa’apea mai, “atonu ua sese atu la’u tautala ae o lea lava e sa’o le mea o lo o i lo’u mafaufau”.