Ads by Google Ads by Google

Pasia ma le le fiafia Faipule suiga Senate fa’asaga pili Faletupe

Ua pasia ma le agaga le fiafia e le maota o sui i le aso Faraile na te’a nei, suiga a le Senate ua faia i le latou pili, e tu’u atu ia le malosi i le malo latou te fa’atautaia ai se faletupe fou mo le atunu’u, ina ua teena e le Senate le latou talosaga e fai ai se Komiti Teuteu, e fa’amanino ma fa’amalamalama ai e le Senate le mafua’aga o a latou suiga.

 

O le aso Tofi na te’a nei na tauaao atu ai e le maota o sui sa latou fa’aaliga i le maota maualuga, mo se avanoa e faia ai se komiti teuteu a maota e lua e fa’amalamalama ai suiga a le Senate.

 

O suiga a le senate lea ua aloaia nei e le Fono Faitulafono, ia aveese le gagana o lo o i totonu o le pili a le faigamalo e fa’apea, “o totino e to’afitu o le Komiti Fa’afoe mo le faletupe e aofia ai le lutena kovana, teutupe ma le fa’atonusili o le Ofisa o Fefa’atauaiga ma Alamanuia a le malo, ma sui e to’afa e tofia mai e le kovana mai le atunu’u lautele ae fa’amaonia e le Fono Faitulafono”.

 

O le finagalo o le senate, ia aua ne’i ta mau ni tagata e fai ma totino o le Komiti Fa’afoe o le faletupe, a ia tatala pea le avanoa e fai ai e le ali’i kovana lana filifiliga, peita’i e taofi le maota o sui, e tatau lava ona aofia sui o le malo i totonu o le Komiti Fa’afoe, o i latou ia o lo o galulue e puipui meatotino a le malo o lo o fa’atautaia ai le faletupe.

 

Ina ua malolo le maota o sui mo sina taimi pu’upu’u ae se’i lalafo afioga i faipule e fa’atatau i le fa’aaliga a le senate e teena ai la latou talosaga mo se Komiti Teuteu, na fa’amanatu e le Fofoga Fetalai ia Savali Talavou Ale i le maota le taua tele o le mataupu e fa’atatau i le fa’atuina lea o se faletupe, atoa ai ma le nonofo tapua’i mai o le atunu’u po o le a le finagalo o le Fono.

 

“O nei le aso mulimuli o a tatou galuega (aso Faraile na te’a nei), a o lea ua aumai le finagalo o le senate e teena ai la tatou talosaga, ona manatu ai lea, o aso faapenei e fetu’utu’una’i ai fo’i le tofa ma le fa’autautaga, ae tatau ona fai sa tatou fa’aiuga”, o le saunoaga lea a Savali i luma o le maota o sui.

 

“O la outou tofa e taua, afai tou te finagalo e fa’atumau pea lo tatou teena o suiga a le maota maualuga, o la outou fa’aiuga lava e fai, ae o le isi fo’i itu e ao ona tatou silasila i ai, e lelei le mae’a ane o lenei fa’amoemoe ua i ai sa tatou galuega e fai, ae leaga le uma ane o nei taumafaiga ae leai se mea e pasia”, o le isi lea saunoaga a Savali na vaaia ai le sa-o o le maota ua leai ma se mea e toe gase i lea taimi i totonu o le maota.

 

E le i nofo lelei i le finagalo o le sui fofoga fetalai ia Fetu Fetui Jr le fa’aiuga a le maota maualuga, o le teena lea o le latou talosaga mo se Komiti Teuteu, ae o ala ia o mea e tatau ona soalaupule ai maota e lua, ma maua ai fo’i le nonofo lelei.

 

Na fa’afetaia e Fetu le finagalo o Savali e tusa ai o lenei mataupu, ae i lona taofi, e tatau lava “i ai le feavata’i i le va o maota e lua i auala e fa’atino ai a latou galuega”.

 

“O le mea moni lava, e le o le tulaga lea e tatau ona taoto ai le mataupu lenei e pei ona finagalo i ai le maota maualuga, i lo’u lava taofi, e tatau lava ona tatou finau i la tatou fa’aiuga ua fai i le tulafono lenei, ona o se pili e taua tele, ae afai o lou finagalo lea ‘Speaker’, o le a lolo foi se taofi o lenei sui”, o le saunoaga lea a Fetui na lagolago e le afioga i le ali’i faipule ia Timusa Tini Lam Yuen, ma ia talosagaina loa le tatau ona ave sa latou fa’aaliga i le senate, ua latou talia a latou suiga.

 

E le i uma lelei le saunoaga a Fetui ae fa’afuase’i loa ona aga’i atu le afioga i le ali’i Peresetene o le senate i le pito i luga o le maota o sui, ma fai atu ana fa’ailoilo na mafua ai ona tali e a ni isi o faipule e aofia ai ma le sui fofoga fetalai.

 

Na toe saunoa Savali e fa’apea, ua tele naua avanoa ua tu’u atu i le maota maualuga, ae faigata lava ona fai sana saunoaga ona o le manatu fo’i i le va nonofo ma le afioga i le ali’i Peresetene, ae i lona lava talitonu, “e sili lava le i ai nai lo le le i ai”.

 

Na mae’a loa le saunoaga lea a Savali, vaaia loa le sui atoa ona foliga i le taimi lea, aemaise ai fo’i ua si’i si’i i luga lona si’u fofoga, ma ia valaau ai loa i le sui failautusi a le maota o sui ia Savea Tavita Loseti o lo o nofo mai i le pito i luga ina ia alu atu i lalo, o le a tuai ona tusi le fa’aaliga e ave i le maota maualuga.

 

“Ali’i Savea, o legei kaeao akoa ua makua sipa lava lo’u mafaufau i kulaga o kakou galuega fa’akigo, ua ou fiu lava e kakalo aku i le Atua e fesoasoagi mai ae ua akili ai lava oga sipa lo’u mafaufau”, o le saunoaga lea a Savali ia Savea o lo o la nonofo fa’atasi i luma o le laulau, ona ia tula’i ai loa lea i luga ma aga’i mo le toe fa’aauauina o le tauaofiaga a le maota, lea na ia matua sasa ai le samala ina ua ia valaau le toe tauaofia o le maota mo ana galuega masani.

 

O le afioga a Timusa na tula’i ma fa’atu le mau ina ia talia e le maota o sui suiga a le Senate, lea fo’i na si’i aao uma afioga i faipule e lagolagoina le mau, ma tu’u atu ai loa le fa’aaliga a le maota o sui i le maota maualuga, ina ia fa’aleaoga le latou talosaga sa tu’uina atu mo se Komiti Teuteu.

 

Saunoa le ali’i peresetene ina ua toe tauaofia le senate, sa i ai le manatu e maua se avanoa e malaga atu ai afioga i faipule latou te fetufaa’i i lenei mataupu, ae talu ai o lea ua latou manatu e fa’aleaoga le latou talosaga mo se komiti teuteu, ua talia fo’i la e le maota maualuga.