Ads by Google Ads by Google

Tala otooto mai le Fono Faitulafono


Afioga i Faipule ma sui o le Komiti o le Tupe a le malo i le taimi o le latou iloiloga i le pili e faaee ai le lafoga o oloa e 7%. [ata Ausage Fausia]
ausage@samoanews.com

PASIA FAIPULE SUI FOU KOMITI O LE ATINA’E A LE MALO

 

O le pasia ai e le maota o sui o totino fou e to’atolu o le Komiti o le Pone a le malo (ASEDA) i le vaiaso nei, ua aloaia ai loa le avea o i latou ma totino o le Komiti.

 

O sui fou e aofia ai le Faatonusili o le Ofisa o Oloa a le malo ia Dr. Oreta Mapu-Crichton ma le Faatonusili o le Ofisa o Galuega Lautele a le malo ia Faleosina Voigt, lea e ta’i 12-0 a la palota, ma le Sui Fa’atonusili o le Matagaluega o Fefa’atauaiga ma Alamanuia e 11-1 lana palota.

 

O le vaiaso na te’a nei na pasia ai fo’i e le maota maualuga suafa o i latou nei, i le mae’a ai lea o se iloiloga sa valaau e afioga i Senatoa e fesiligia ai o latou agava’a mo le galuega.

 

O le fa’aiuga a le maota o sui e pasia ai tofiga fou a le kovana, na faia lea ina ua mae’a se iloiloga sa valaauina e le Komiti o le Atina’e a le maota o sui, i lalo o le ta’ita’iga a le afioga i le ali’i faipule ia Samuel Meleisea o le ta’ita’ifono.

 

I lea iloiloga, sa fa’ailoa ai e afioga i Faipule le maualuga o agava’a a i latou nei, ua mafua ai ona filifilia i latou e le ali’i kovana.

 

E le i fesiligia e faipule i latou nei e fa’atatau i le tulaga o lo o i ai le atina’e a le malo, aemaise ai le tulaga o lo o i ai tupe o le Pone, pau le tulaga sa fa’atinoina e afioga i faipule, o le fautuaina lea o i latou i auala e fa’aleleia ai le tausiaina o meatotino a le malo sa fa’atau mai i tupe o le aitalafu o le Pone.

 

Na taua e le afioga i le ali’i faipule ia Vailiuama S. Leasiolagi tulaga fa’aletonu o lo o fetaia’i ma le malo i le taimi nei, ona o vaega sa fa’atau i tupe o le Pone e le o tulaga lelei mai i le taimi nei, e pei o le Faletupe Fa’a Teritori (TBAS), o le va’a o le Manu’atele mo le itumalo o Manu’a, atoa ai ma masini sa fa’atau mai e su’e ai oloa ma uta mai fafo.

 

Saunoa Vailiuama e fa’apea, na fa’amatuu atu le $15 milliona e fa’atupe ai le Faletupe ma le fa’amoemoe, o le a tali mai i manaoga o le atunu’u, peita’i e o o mai lava i le taimi nei, e tele naua tautua e le o mafai e le Faletupe ona fa’atino.

 

I le tulaga o le vaa mo Manu’a, o lo o maitauina pea tulaga fa’aletonu i ni isi o vaega o le va’a, ae tele se vaega tupe na fa’amatu’u atu e fa’atau mai ai.

 

I le tulaga o masini sa fa’atau mai ma le fa’amoemoe e su’e ai uta ma oloa mai fafo, sa faia ma le fa’amoemoe o le a mafai ona fa’aopoopo ai tupe maua a le malo, ae fa’aitiitia ai tagata faigaluega, peita’i o le fa’afitauli lea ua maitauina, e le gata ua atili ai ona taugata tau i ni isi o tautua ma auaunaga a pisinisi ua fa’aee atu i le atunu’u, ae le o fa’aitiitia ai fo’i tagata faigaluega i le Ofisa o Tiute o lo o fa’afoeina le fa’aaogaina o masini.

 

Ua i ai le fa’amoemoe o le Komiti o le Atina’e a le maota o sui, o le isi iloiloga o lo o soso ai nei ma le Komiti Fa’afoe o le Pone, o le a fesiligia ai loa tulaga uma e fa’atatau i le aitalafu, ae pe fia fo’i se tupe o le Pone o lo o totoe i le taimi nei.

 

ILOILOGA A FAIPULE MA LE KOMITI O AOGA

 

O le taeao o le aso Tofi o le vaiaso fou lea ua fa’atulaga e faia ai se iloiloga a le Komiti o Aoga a le maota o sui, ma le Fa’atonusili o le Matagaluega o Aoga a le malo, mo le tu’uina atu o se tulaga ua i ai aoga a fanau i le amata aloaia ai o lenei tausaga aoga fou.

 

O ni isi o mataupu o le a fesiligia e pei ona fa’ailoa e le ta’ita’ifono o le Komiti o Aoga a le maota o sui, afioga Vaetasi Tuumolimoli S. Moliga, o le aofa’i o faiaoga o lo o i ai, o le aofa’i o pasi aoga o lo o i ai, aemaise ai fo’i ma le tulaga o lo o i ai le polokalame o Taumafa mo fanau aoga.

 

O le a talanoaina ai fo’i ma ni isi o mataupu o lo o fia malamalama i ai afioga i faipule, e aofia ai ma le mataupu lea na fesiligia e le ali’i faipule mai le itumalo Ituau ia Manumaua Wayne Wilson, i tulaga fa’aletonu na feagai ma fanau aoga i le aoga tulaga muamua a le Manulele Tausala i lenei vaiaso, i le avea lea o le leai o se pasi aoga ma itu na tuai ai le to’atele o tamaiti aoga i totonu o le potu aoga.

 

O se tasi o mataupu o lo o fia malamalama i ai ni isi o afioga i Faipule, o le mataupu e fa’atatau i le fa’alavelave lea o lo o tu’uaia ai se ali’i faiaoga mai le aoga maualuga a Leone, i lona faia lea o ni uiga mataga i se ali’i aoga.

 

Ua mae’a ona fesiligia e le Senate tulaga e uiga i lenei mataupu, ae na fa’ailoa i ai e le sui fa’atonusili sa fai ma sui o le ofisa o aoga i le iloiloga e fa’apea, na te le o iloaina se tulaga e uiga i lea mataupu, se’i vagana ai le Fa’atonusili o aoga.

 

FESILIGIA FAIPULE SUIGA A LE MALO I LE PILI O LE LAFOGA 7%

 

Ua avea nai fa’aletonu i le gagana o le tulafono e fa’aee ai le lafoga o oloa e 7% ma auala ua toe tolopo ai le iloiloga a le maota o sui ma le Komiti o Tupe a le malo, e toe fa’ataunu’uina i le aso Gafua o le vaiaso fou.

 

Na fa’amalulu le Loia Sili a le malo ia Talauega Eleasalo Ale i le Komiti o le Paketi a le maota o sui i le vaiaso nei, ona o tulaga fa’aletonu e pei ona molimauina i ni isi o le gagana o le tulafono, ma lana saunoaga, o suiga mo le toe fa’asa’oina o le gagana o le tulafono ua mae’a ona tu’uina atu i le loia a le Fono.

 

Ae na finau le afioga i le ali’i faipule ia Vailoata E. Amituana’i e fa’apea, tatau ona tofu afioga i Faipule ma kopi o suiga, ina ia fa’a faigofie ai tulaga o galuega a le Komiti.

 

Saunoa le Loia Sili e fa’apea, ua avea le fa’anatinati mai o le tulafono i le Fono ma auala ua misi ai ona fa’aleleia ni isi o tulaga.