Ads by Google Ads by Google

Lapataiga malosi mai Fa’amasino Sili mo le Pule Toese i Tafuna


Pule o le toese i Tafuna ia Foifua Foifua Jr. [ata AF]
ausage@samoanews.com

O le avea ai o le mataupu a le ali’i pagota o Joeita Fa’aaliga o se fa’afitauli i le finagalo o le Fa’amasinoga, na fa’atonu ai e le Fa’amasino Sili se ali’i Leoleo mai le toese i Tafuna, ina ia alu e fa’ailoa i lona Pule (Pule o le Toese), na te toe faia loa se isi gaioiga e soli ai e pagota poloaiga a le fa’amasinoga, ona tu’uina atu loa lea o le poloaiga ia te ia e oo mai ai i luma o le Fa’amasinoga e fa’amanino le mafua’aga o lea fa’afitauli.

 

“Lau susuga a le Leoleo o le Falepuipui”, o le valaau atu lea a Michael Kruse i le ali’i Leoleo o le toese na alu atu e momoli atu pagota mo a latou mataupu i le taeao o le aso Gafua na te’a nei, “Alu e fai i lou Pule, na te toe faia loa se isi gaioiga e la’asia ai la’u poloaiga sa tu’uina atu, ma ia tofia pagota e avea ma “Tagata Fa’atuatuaina” (trustees), ona ou tu’uina atu loa lea o le poloaiga e oo mai ai i luma o le Fa’amasinoga e fa’amalamalama mai le mafua’aga o ana fa’aiuga ua faia”, o le saunoaga lea a Kruse i le ali’i Leoleo, lea fo’i na sosoo atu ai ma le tali ioe a le ali’i Leoleo.

 

A o le i tu’uina atu e Kruse le fa’aiuga a le Fa’amasinoga fa’asaga ia Fa’aaliga, sa ia fa’aalu sina taimi e fa’aleo ai lagona fa’asea o le Fa’amasinoga i le tele o fa’afitauli o lo o maitauina e le fa’amasinoga, ae mafua mai i fa’aiuga e faia e le Pule o le falepuipui fa’apea ai ma le Pulesili o le Ofisa o Femalagaaiga a le malo.

 

Saunoa Kruse e faapea, o se tasi o tuutuuga o le nofovaavaaia a Fa’aaliga sa tu’uina atu e le Fa’amasinoga i le 2013, o le taofia lea o ia i le falepuipui i Tafuna e aunoa ma le toe tatalaina i tua, se’i vagana le taimi e ave ai i le falema’i pe a ma’i poo se poloaiga fo’i e avatu e le fa’amasinoga.

 

O se tasi o tuutuuga o le nofovaavaaia e 7 tausaga a Fa’aaliga sa tu’uina atu e le Fa’amasinoga i le 2013, ina ua ta’usala o ia i le moliaga o le gaoi, o lona tuliina lea o masina e 28 i le toese e aunoa ma le tatalaina o ia i tua, a mae’a ona ia tuliina lea fa’asalaga, ona ia tuua lea o le teritori ae toe fo’i atu i Samoa ona o tulaga fa’aletonu i ona pepa nofomau.

 

A o tuli ai lana fa’asalaga i le falepuipui, sa ia toe fa’atinoina ai isi solitulafono e 2, e pei o lona sola ese i tua mai le toese i le masina o Iuni 2016 ma gaoi le ato tupe a se fafine, fa’apea ai ma le isi fo’i fa’alavelave lea na ia sola ai i tua ma ia gaoia se fale o se aiga, ma molia ai loa o ia e le malo i le moliaga mamafa e 3, e aofia ai le moliaga e tasi o le sola i tua mai le toese fa’apea ai ma moliaga e 2 o le gaoi.

 

Na taua e le fa’amasino sili e fa’apea, a o taofia ai Fa’aaliga i lalo o le vaavaaiga a le Pule o le falepuipui i Tafuna, e fa’alua ona sola ese o ia mai totonu o le toese ma ia fa’atino le solitulafono o le gaoi.

 

“O tala ua matou maua fai mai o le ali’i lenei sa tu’u atu i ai e le Pule o le Falepuipui le tofiga o le “Tagata Fa’atuatuaina (trustee), lona uiga e le tau toe vaavaaia e se Leoleo o ia ao i ai i totou o le falepuipui”, o le saunoaga lea a Kruse.

 

“E fa’apefea ona fai e le Pule o le falepuipui lenei ituaiga gaioiga, o le tofia lea o le ua molia e fai ma tagata fa’atuatuaina, a o lea ua tele ai le mau fa’afitauli ua fetaia’i ma le fa’amasinoga”.

 

“O lea fo’i ua matou maua i le ripoti, o le mafua’aga tonu lea na fa’alua ai ona sola lenei ali’i a o taofia i le falepuipui, ona ua avea o ia ma tagata ua fa’atuatuaina, ma faigofie ai ona ia savali i fafo mai le falepuipui ma gaoi meatotino a isi tagata”.

 

Saunoa atili Kruse e fa’apea, ina ua tu’uina atu e le fa’amasinoga tuutuuga o le faanofovaavaaia a Fa’aailga i le 2013, sa aofia atu ai ma le tuutuuga e fa’asa ai ona tatala o ia i tua, se’i vagana o le auina atu i le falema’i poo se poloaiga e avatu e le fa’amasinoga, ma o le tiute o le Vaega Fa’amalosi Tulafono, o le saunia lea o le fale e taofia ma tausi ai o ia, ae o lo o i ai pea o ia i lalo o le vaavaaiga a le Fa’amasinoga.

 

“Ae o le gaioiga a le Pule o le falepuipui sa faia e pei ona matou maua i le ripoti, e le gata sa ia tofia Fa’aaliga e avea ma tagata fa’atuatuaina (trustee) i totonu o le falepuipui, ae sa ia tu’uina atu fo’i ia te ia le ki o le pa, ma maua ai loa le avanoa e sola fa’alua ai le ua molia i tua mai le falepuipui, ma ia fa’atino ai solitulafono na a’afia ai ni isi o tagatanu’u lelei”, o se vaega lea o le saunoaga a Kruse.

 

“O le mafua’aga tonu lena o lo’u fai atu, ua fai le mataupu lenei ma fa’afitauli i le Fa’amasinoga, ona e le gata o le gaioiga sa faia e le Pule a le falepuipui, ae fa’apea fo’i i le fa’atamala o le Pule o le Ofisa o Femalagaaiga i le fa’amalosia o le tulafono”.

 

E 12 tausaga lea e fa’asala ai e le fa’amasinoga ia Fa’aaliga e taofia ai o ia i le toese i Tafuna, e 5 tausaga mo le moliaga o le sola i tua mai le falepuipui, ae 7 tausaga mo le moliaga o le gaoi, peita’i fa’atoa tuli lana fa’asalaga fou lea pe afai e mae’a ona tuli lana fa’asalaga lea sa tu’uina atu e le fa’amasinoga i le 2013.