Ads by Google Ads by Google

Fa’amalosi Kovana lana Kapeneta e galulue fa’alelei itu tau tupe malo


Kapeneta a le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga [ata AF]
ausage@samoanews.com

O se tasi o itu na mamafa i ai le saunoaga a le afioga i le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga, i le fonotaga ma lana kapeneta i le aso Faraile o le vaiaso na te’a nei, o lona fa’amalosia lea o Fa’atonusili o Matagaluega ma Ofisa Tumaoti uma a le malo ina ia galulue fa’amalosi e fa’aleleia le itu tau tupe a le malo, ina ia o o atu i le fa’aiuga o le tausaga tupe lenei o lo o tulaga lelei pea le fa’aiuga o le paketi a le malo.

 

O ova taimi, itula fa’aitiitia atoa ai ma le taumafai lea ina ia paleni tupe e sau i totonu ma tupe fa’aaoga a le malo, o ni isi ia o itu sa aofia i le saunoaga a le ali’i kovana i luma o lana kapeneta.

 

Ina ua talanoaina le mataupu e fa’atatau i le paketi a le malo mo le tausaga tupe fou 2018, na talosagaina ai e Lolo lana kapeneta ina ia galulue fa’atasi e foia fa’afitauli tau tupe ia ua amata ona alia’e mai i totonu o le malo.

 

Mo se fa’ata’ita’iga o tulaga i tupe o lo o fa’apaketi mo kesi o ta’avale a ofisa ta’itasi, ua fautuaina le tatau lea ona fa’aitiitia ina ia mautinoa e sefe mai le isi vaega tupe lea sa fa’apaketi mo kesi o ta’avale e fa’atino ai isi galuega taua a le malo.

 

“E i ai lava galuega taua e tatau ona ave i ai le fa’amuamua a le tatou malo i le taimi nei, o le mafua’aga lena e talosaga atu ai i le tatou kapeneta ina ia tatou taumafai e fai le mea sili e fa’asao mai ai a tatou tupe o lo o fa’aaoga i isi manaoga e le o mana’omia le ave i ai o le fa’amuamua”, o le saunoaga lea a Lolo.

 

“O le faanaunauga a le tatou faigamalo o lo o i ai, ia aua ne’i mumu la tatou paketi i le faaiuga o le tausaga tupe lenei 2017, ae o galuega ia o loo matou vaavaai atu i ai ma sui o le Ofisa o le Tupe faapea ai le Ofisa a le Paketi, e i ai le talitonuga e ova i le $7 miliona le tupe e mumu ai le malo pe afai e tapunia le tausaga tupe i le aso 30 Setema 2017, e mafua lea tulaga ona ua maitauina le televave o la tatou fa’aalu ae laititi tupe o lo o maua mai i totonu”, o le saunoaga lea a le ali’i kovana.

 

“O le mea moni la e tatau ona tatou faia i le taimi nei, ia mautinoa e ao mai i totonu le tele o a tatou tupe ina ia mafai ai ona faapaleni tupe maua ma tupe fa’aalu, ona leai ai loa lea o se fa’aletonu e tula’i mai ai i le fa’aiuga o le tausaga tupe lenei a le malo”.

 

“Ou te iloaina lelei tulaga faigata o loo feagai ma le tatou malo i le taimi nei, i le 3 tausaga ua mavae sa tatou fetaia’i ai fo’i ma le fa’afitauli lava fo’i lea e tasi, o le faaitiitia o tupe maua mai ae tele tupe fa’aalu, peita’i sa mafai lava ona tatou galulue e fai le mea sili ina ia foia ai le ono tula’i mai o se fa’aletonu, lea fo’i na manuia a tatou taumafaiga, o le mafua’aga lena ou te tatalo atu ai i la tatou kapeneta, ina ia tatou faia le mea sili e fa’asao mai ai a tatou tupe i le tausaga tupe pito sili lenei ona pagatia, e pei fo’i ona tatou faia i tausaga tupe e 3 ua mavae atu sa sili ona fa’aletonu”.

 

O se tasi o mataupu na o o i ai le saunoaga a le ali’i kovana, o le mataupu e fa’atatau i le toe fa’afo’iina lea o itula faigaluega a tagata faigaluega uma a le malo o lo o totogi i tupe mai le feterale i le 80 itula mai le 70 itula sa i ai i piriota totogi e 3 ua mavae atu.

 

Saunoa Lolo e fa’apea, o itula uma sa fa’aitiitia mai totogi o tagata faigaluega na a’afia, e tatau ona fa’amaopoopo fa’amaumauga a le Fa’atonusili ona tu’uina atu lea i le Ofisa o le Tupe ma le Paketi mo le toe totogiina atu o itula a tagata faigaluega.

 

“E fia fa’amanatu atu ai fo’i i le mataupu e fa’atatau i itula ova taimi, ona o le isi lea mataupu o loo to’atele ai pea tagata faigaluega o lo o tu’u fesili, ae faigofie lava le mataupu, e leai se tulaga e ova taimi ai fua se tagata faigaluega pe afai e leai sana galuega e mana’omia ona fa’atino”, o le saunoaga lea a Lolo.

 

“Mo outou Faatonusili, ia faigaluega ova taimi na o le tagata faigaluega e aoga ma mana’omia i le fa’atinoina o le galuega, ae leai se mafua’aga e ala ai fua ona faigaluega ova taimi le tagata e le mana’omia e faigaluega”.

 

“E le taitai sa’o ma amiotonu le isi tulaga lea ua maitauina, o le ave e le isi tagata o le ta’avale ae faigaluega le isi tagata, ona maua ai uma lea o itula ova taimi a tagata e to’alua i le galuega e mafai ona fa’atino e le to’atasi. Afai e fesiligia pea tulaga i itula ova taimi, o le tulaga faigofie lava e tatau ona fa’atino, o le tulaga sa’o lava e pei ona manino mai i le tulafono, ia fa’aatoa muamua lava itula faigaluega masani e 80 a le tagata faigaluega, o itula loa e totoe ai, o itula ova taimi na, ae leai se mea e tele ai fua itula ova taimi ae lei taitai atoa itula faigaluega e 80 aso”.

 

I se tusi a le Faatonusili o le Ofisa o Tagata Faigaluega a le malo sa tu’uina atu i Faatonusili o matagaluega ma ofisa tumaoti uma a le malo i le aso 9 Iuni 2017, o lo o ia taua ai le toe fa’afo’i lea o le tulaga sa i ai totogi o tagata faigaluega o lo o fa’atupe mai a latou totogi i tupe mai le feterale, atoa ai ma le totogiina o ia itula i le tulaga o loo totogi ai itula faigaluega masani a le malo, ae le o ni itula ova taimi.

 

Ua fautuaina e le tama’ita’i fa’atonusili ia Eseneiaso Liu susuga i faatonusili ina ia tu’uina atu a latou taimi ma fa’amaumauga mo le fa’amaninoina o le tulaga e pei ona tu’u fesili ai le to’atele o tagata faigaluega a le malo.