Ads by Google Ads by Google

Filifilia afioga Uti Petelo avea ma Senatoa o Aua ma Leloaloa/Atuu


[ata: foa'i]

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

O le fonotaga a le Itumalo o le Maoputasi i le vaiaso na te’a nei, na fa’alauiloa ai loa le filifilia o le afioga i le Maopu ia Uti Petelo e avea ma Senatoa o le Faletolu i Aua, Leloaloa/Atu’u mo le isi 4 tausaga, e sui tulaga i le afioga ia Tilo Vasaga o loo nofoia le nofoa i le taimi nei.

 

O le afioga i le ali’i Senatoa ia Tilo na filifilia i le i le tausaga e 2016 e avea ma Senatoa mo le Faletolu mo le nofoaiga lona 35 & 36 a le Fono Faitulafono mo le 4 tausaga ua mae’a.

 

O le afioga i le Maoputasi ia Mauga Tasi Asuega, o ia fo’i lea o le Failautusi o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa na taitaia le Fonotaga a le Itumalo, ina ua le mafai ona aumai mai le Faalupega, le tofa Uso o loo poloka i atunuu i fafo ona o tulaga i le puipuiga o le faama’i i le atunu’u.

 

Mai nofoa e 3 a le Maoputasi i totonu o le Senate, e 2 nofoa lea ua mae’a ona filifilia, o le nofoa mo le afioga i Pago Pago, lea ue toe filifilia i ai le afioga a Senatoa Vaivao Manaia Fruean na te toe tauaveina le nofoa a le afioga mo le isi 4 tausaga, atoa ai ma le afioga a Uti lea ua filifilia nei.

 

O le nofoa e tasi o loo totoe, o le nofoa lea o le Faletolu i Faga’alu, Utulei ma Fagatogo, lea o loo nofoia e le afioga i le Maopu ia Fano Mitch Shimasaki.

 

Na fautuaina e le tofa a Tuaolo le Faletolu ina ia faanatinati le sailiina o se tasi e nofoia le nofoa o le itumalo, ina ia tapena uma tofi a le itumalo ao lumana’i ai le ulufale atu o le faigamalo fou e ta’ita’ia le malo mo le isi 4 tausaga. 

 

Na fautuaina e le tofa a Tuaolo le tofa a Taisali mai le afioaga i Fagatogo, ua ia faalogo e i ai ni isi o Faasuaga o afioga e fia tauva i le nofoa ae o le faafitauli o loo poloka i fafo. O le fautuaga a le tofa a Tuaolo ia Taisai, “E le tatau ona faatalia filifilia a afioga ma itumalo i tagata o loo poloka i fafo. Ua tatau ona faagasolo le galuega mo le filifilia o se tasi e nofoia le nofoa a le Faletolu.”

 

Na talosaga Taisali mo se 2 vaiaso e saili ai le finagalo o le Faletolu mo se tasi e nofoia le nofoa. E le i taliaina e Tuaolo lea talosaga. Saunoa Tuaolo, ua umi tele le 2 vaiaso. E tatau ona oo i le aso Lulu o le vaiaso nei, Novema 25th, 2020 i le isi feiloaiga a le Itumalo ua maua se finagalo o le Faletolu.

 

“E tatau ona outou silasila i le tele o tausaga o fa’aaloalo le afioga i le Maoputasi ia Fano ia Lutu na te tauaveina le nofoa o le Faletolu,” o le saunoaga lea a Tuaolo na tuuina atu ia sui o le Faletolu e manatunatu loloto i ai.

 

Ina ua maua le avanoa o Tamalii o le Faletolu i Aua, Leloaloa/Atuu, na faamanino ai loa e le afioga i le ali’i Faipule mai Aua ia Faimealelei Anthony Fu’a Allen le mae’a ona feiloa’i o Alii o le Faleono, ma faaalia manino ai e le afioga i le ali’i Senatoa ia Tilo lona sauni e malolo, ae see atu le nofoa i Leloaloa.

 

Na faamaonia e le afioga a Faumuina Taufete’e le finagalo o Faimealelei. Saunoa Faumuina e faapea, ua mae’a ona talanoa le afioga i Leloaloa, ma ua tasi ai le faafitiga o aleaga, o le afioga i le Maoputasi ia Uti lea laa ia nofoia le nofoa mo le isi 4 tausaga.

 

Ina ua tuu atu le afioga e tulei saunoa ai le afioga i le Maoputasi, na ia faafetaia ai loa le tofa saili a le Faletolu i Aua, Leloaloa/Atu’u, ona o le faaiuga manino ua latou taunuu i ai e aunoa ma se toe tula’i mai o se faaletonu e pei ona maitauina i le tausaga e 2016.

 

Na faamalo Mauga ia Tuaolo ma Uti mo le tula’i mai i le tofi a le itumalo mo le nofoaiga fou. 

 

Na taua e Mauga le tatau lea ona galulue faatasi Senatoa ma Faipule o le Itumalo o le Maoputasi i totonu o le Fono Faitulafono, mo le faatulagaina o atina’e e manuia ai le itumalo ma ona tagata.

 

Mo se faataitaiga e pei ona saunoa Mauga, ua mae’a ona i ai le taligalu i se vaega o Aua ma Leloaloa, ma ua tatau fo’i ona fausia ni isi taligalu i isi afioaga o le Maoputasi. Sa ia fautuaina Senatoa ma Faipule o le itumalo, afai ae nofoia le nofoaiga fou i le tausaga fou, o le latou galuega muamua lava o le sailia lea o alagatupe e fausia ai atina’e tetele nei mo le itumalo.

 

“Faafetai Aua ma Leloaloa mo le tofa maualuga ua mafai ai ona filifilia Uti i le nofoa. E tatau ia Uti ona galulue faatasi ma Tuaolo faapea ai ma le Senatoa o Fagaalu ma Fagatogo mo mataupu e manuia ai le itumalo ma le atunuu. 

 

Sa ia fautuaina taitai o afioaga o le itumalo ina ia faagalo le faiga palota ua mae’a, ae galulue mo le toe faaleleia o aiga ma afioga. Na taua e Mauga e faapea, e tele faaletonu na tutupu i le taimi o le faiga palota, ma ua avea ai nei faaletonu ma itu ua fevaevaea’i ai aiga, nu’u ma itumalo.

 

“Faagalo le faiga palota ua mae’a, ae tatou o mai faatasi e toe fau o tatou aiga, nu’u  ma le itumalo. O mai tatou galulue faatasi e fausia se faigamalo lelei ma fealofani. O tatou o ta’ita’i o aiga, nu’u ma itumalo, o le tatou tiute o le faanonofo fealofani lea o tatou tagata mo le fausiaina o se faigamalo manuia i le lumana’i,” o le saunoaga lea a Mauga.

 

Sa ia faalauiloa aloaia ai fo’i i le fonotaga a le Itumalo lona sauni e toe fo’i atu i le nofoa o le Failautusi o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa.

 

Na taua e Mauga le tele o mataupu e mana’omia le fia faamautuina mo le aga’i i luma o le faigamalo a Amerika Samoa. O se tasi o ia mataupu e aofia ai le tatau lea ona usuia se isi Fono o le Faavae e talanoaina ai suiga i le Faavae e moomia ona faataunu’u.

 

O ni isi o mataupu na saunoa Mauga e tatau ona talanoaina i le Faavae, o le mataupu i le sitiseni o tagata Amerika Samoa; talanoaina o maila faatulagaina e mafai ona fagogota ai fai faiva a Amerika Samoa i ogasami faavae a le malo tele; faapea ai ma isi lava mataupu e faatatau i le puleaina o fanua faasao i totonu o le atunu’u.

 

Saunoa atili Mauga e faapea, o le faafitauli o loo maitauina i le taimi nei, e fai mai lava e le malo tele suiga i tulafono ma le Faavae o le atunu’u, e aunoa ma le fesiligia o se finagalo o tagatanu’u o Amerika Samoa.

 

I lona talitonuga, soo se uiga lava i le Faavae e manuia ai le atunuu e tatau ona afua atu i laufanua o Tutuila ma Manu’a, ae le o le afua mai i laufanua o le malo tele.

 

E to’atele nisi o Tamali’i o le Itumalo na fesiligia e le Samoa News i ni o latou finagalo e faatatu i le Fono o le Faavae e pei ona saunoa i ai le afioga i le Maoputasi.

 

Na taua e se tasi o Tamali’i o le itumalo e faapea, o se tasi o mataupu e tatau ona talanoaina i le Faavae, o le avanoa e palota ai le tofi Senatoa nai lo le faaauau pea o le aulaa o loo faaaogaina i le taimi nei, o le filifilia lea faaleaganu’u.

 

Na taua e lea Tamali’i o le itumalo e faapea, e le talafeagai le auala o loo faatinoina i le taimi nei, ona e manuia ai lava nao le matai maualuga, ae le amanaiaina ai lava le matai laitiiti.

 

Sa ia taua e faapea, afai ae tuu atu le tofi Senatoa e palota e le au palota, ona talafeagai loa lea o le tofi ma faiga faa temokarasi. 

 

Na taua e le isi Tamalii o le itumalo e faapea, o se tasi o mataupu e tatau ona iloiloina i le Faavae, o le mamao o maila e mafai ona oo i ai fagotaga a le au fai faiva a le atunu’u. I le avea ai o lea Tamalii ma fai faiva, sa ia taua ai le faigata tele ona maua e le aufai faiva a le atunuu le avanoa e fagogota ai i oga sami o loo tele le i’a e maua ai, ona ua saisaitia uma i tulafono a le malo tele.

 

Ae o le tulafono e pei ona faamalosia e le malo tele, sa faia e aunoa ma le fesiligia o se finagalo o tagatanu’u o Tutuila ma Manu’a.