Ads by Google Ads by Google

Fa’asala e le Fa’amasinoga ia Loma Iosia i le Falepuipui

ausage@samoanews.com

O le ali’i e to’atolu i ai ali’i na molia i le faia o uiga mataga i ni tama’ita’i talavou se to’alua i le tausaga na te’a nei, ua fa’asala nei o ia e le Fa’amasinoga i le Toese mo le umi e 28 masina, o se tasi lea o tuutuuga o lana nofovaavaaia e 7 tausaga.

 

I le tuuina atu ai e le afioga i le ali’i Fa’amasino Sili lagolago ia Fiti Sunia o le fa’asalaga a le susuga a Loma Iosia i le vaiaso nei, na saunoa ai Sunia e fa’apea, o ituaiga uiga ma amioga na fa’atino e Iosia ma isi ali’i e to’alua o loo a’afia i lenei mataupu, sa gata lava i atunu’u mamao i le tele o tausaga ua mavae, peita’i o lea ua amata ona ofi mai i totonu o Amerika Samoa.

 

“O fualaau fa’asaina ma amioga mataga faafeusuaiga, o ituaiga uiga nei ma amioga sa tatou faalogo, matamata ma faitau ai i nofoaga eseese i le lalolagi, peita’i ua manatu nisi o tagata, latou te aumaia i totonu o Amerika Samoa fualaau fa’asaina, faapea ai ma ituaiga amioga e mulimuli mai ai i tua o fualaau fa’asaina,” o le saunoaga lea a Sunia.

 

O le aso Lulu o le vaiaso nei na tula’i ai Iosia i luma o le Fa’amasinoga Maualuga mo le lauina o lana fa’asalaga. O le ali’i loia fautua lagolago ia Rob McNeill na tula’i mo ia, ae o le tama’ita’i loia sili lagolago ia Christy Dunn na tula’i mo le malo.

 

E lua tagi eseese na ulua’i molia ai e le malo ia Iosia.

 

I le tagi muamua, na tu’uaia ai o ia i moliaga mamafa e tolu e aofia ai le faiaiga faamalosi ma se tama’ita’i e talavou i lalo o le tulafono. I le tagi lona lua, na tu’uaia ai o ia i le moliaga mamafa e tasi, o lona umia fa’asolitulafono lea o vaega o le pauta fa’asaina o le aisa ma le fa’amoemoe e tufatufa atu i isi tagata.

 

Ae i lalo o se maliliega na sainia e le ua molia ma le malo, lea fo’i na talia e le Fa’amasinoga, na malie ai Iosia e tali ioe i le moliaga o le faia o uiga mataga fa’afeusuaiga. Na malie fo’i le ua molia e tali ioe i le moliaga o le umia fa’asolitulafono o vaega o le fualaau fa’asaina o le aisa.

 

I le tali ioe ai o Iosia i moliaga e 2 e pei ona ta’usala ai, na ia ta’utino ai e fa’apea, i se tami o le aso 8 o Oketopa, 2018, sa ia faia ai ni uiga mataga fa’afeusuaiga i se tama’ita’i talavou e 14 tausaga le matua i se nofoaga i Taputimu.

 

Na ta’utino atili Iosia e fa’apea, sa la ulaina ma le tama’ita’i na a’afia se vaega o le pauta o le aisa i le taimi ae na te le i faia ai uiga mataga ia te ia.

 

A o le i tuuina atu e le Fa’amasinoga le avanoa ia Iosia e fa’aleo ai sana faamatalaga, na maua le avanoa e molimau ai le aunty a le ua molia e tusa ai o le la mafutaga ma Iosia.

 

Na taua e le aunty a Iosia e fa’apea, o lenei ali’i, o se ali’i e loto alofa toe fa’atuatuaina e lo latou aiga i le faatautaiga o le Pisinisi a le aiga.  O ia fo’i o se tagata e lima taumatau i ai lo latou aiga i soo se mea e fai, e le gata i le fatuaiga, ae o ia fo’i e fa’alagolago i ai le momoliina atu o le latou Tina matua i le Falema’i mo ana talavai.

 

Na fa’atoese Iosia i le Fa’amasinoga e tusa ai o lana solitulafono sa faia, ma ia talosagaina ai se avanoa e toe fo’i atu ai i lona aiga. Sa ia faatoese fo’i i le malo o Amerika Samoa ma ona tagatanu’u, ae faapitoa lava i le aiga o tama’ita’i talavou e to’alua na a’afia i lana solitulafono, ina ia alolofa ma faamagalo o ia.

 

Na talosaga McNeill i le Fa’amasinoga mo se fa’asalaga faanofovaavaaia, e faitau ai ma le umi e 10 ma le afa masina lea ua ma’ea ona tuli e le ua molia i le toese. Na fa’ailoa e McNeill e fa’apea, e ui i le matuia o le gaioiga e pei ona ta’usala ai Iosia, ae ua lagona lona salamo, o le ulua’i taimi fo’i lea ua a’afia ai o ia i se solitulafono mamafa.

 

Na lagolagoina e Dunn le talosaga a le itu tete’e ma ia taua atili e fa’apea, o tama’ita’i e to’alua na a’afia i lenei mataupu, ua malaga atu nei le isi to’atasi i atunu’u i fafo e aumau ai, ae o le isi tama’ita’i o lo o i ai pea o ia i le atunu’u.

 

E talitonu Dunn, e talafeagai se fa’asalaga fa’a falepuipui mo Iosia, ona o le matuia o le gaioiga sa ia faia.

 

Na fesili fia malamalama le afioga a Sunia ia Dunn, pe sa maua se avanoa e fesoota’i atu ai i matua o tama’ita’i na a’afia mo so latou lagona e tusa ai o le maliliega ua faia e le malo ma le ua molia.

 

Na tali Dunn e faapea, ua matua lagolagoina e matua le maliliega, ona e le o i ai so latou lagona e toe i ai se aafiaga o tama’ita’i e to’alua na aafia i taualumaga o se fa’amasinoga e faia faasaga i le ua molia.

 

Saunoa Sunia e faapea, o amioga e pei ona fa’atinoina e le ua molia, o ni amioga ua sili ona mataga, e le masani fo’i ona tutupu nei ituaiga amioga i totonu o Amerika Samoa.

 

Sa ia taua e fa’apea, o le faafitauli lea ua maitauina i le taimi nei, e le gata ua aumai e tagata fualaau fa’asaina i totonu o Amerika Samoa, ae ua aumai fa’atasi ai fo’i ma ituaiga amioga mataga nei ua aafia ai aiga, pisinisi, nu’u aemaise ai tagatanu’u o le atunu’u.

 

Ae o le itu e pito sili ona matuia ai nei amioga mataga, ona o lea ua aafia ai ma fanau laiti, e pei o tama’ita’i talavou e to’alua ia na faia i ai nei uiga mataga, e le gata o le tu’u i ai o fualaau fa’asaina o le aisa, ae toe fai fo’i i ai amioga mataga faafeusuaiga.

 

Na faailoa e Sunia ia Iosia e fa’apea, e le i faamalieina le Fa’amasinoga i le latou maliliega na sainia ma le malo, poo lana fa’atoesega ua uma ona tuuina atu i le Fa’amasinoga. Na pau le mafua’aga lea ua manatu ai le Fa’amasinoga e tuuina atu se fa’asalaga faanofovaavaaia ia te ia, ona e talitonu le Fa’amasinoga, e le gata ua faatamala le malo i le faatinoina o lana matafaioi e ala i le taofia o le ulufale mai o fualaau fa’asaina i le atunu’u, ae toatele fo’i i latou o loo faatamala i le faatinoina o latou tiute.

 

O i latou ia e pei ona saunia Sunia e aofia ai le Ofisa o Femalagaaiga i le le lelei lea ona mataitu tagata mai fafo e ulufale mai i totonu o le atunu’u ma nonofo faasolitulafono ai, aemaise ai matua i le le faatinoina o latou tiute e fautuaina ai fanau i olaga e tatau ona ola ai.

 

Mo le solitulafono o le faia o uiga mataga faafeusuaiga e pei ona ta’usala ai Iosia, ua faanofovaavaaia nei o ia mo le umi e 7 tausaga i lalo o tuutuuga e ao ona ia usita’i i ai. O ia tuutuuga e aofia ai lona tuliina o masina e 28 i le toese, totogi le salatupe e $1,000, lesitala o ia i le lisi o i latou ua tausala i le faia o uiga mataga i tama’ita’i talavou, ma ia faia se suega i lona tino mo le siama o le HIV.

 

Mo le moliaga o le umia faasolitulafono o vaega o le fualaau fa’asaina o le aisa, ua poloaina o ia e tuli masina e 20 i le toese i Tafuna, o se tasi lea o tuutuuga o lana nofovaavaaia e 5 tusaga, atoa ai ma le totogi o le salatupe e $1,000.

 

O faasalaga nei e lua o le a tuli fa’atasi, lona uiga, e na o le 28 masina lea ua faasala ai Iosia i le toese.