Ads by Google Ads by Google

Taumafai pea malo saili auala fa’atutu ai pisinisi tetele i le atunu’u


[ata: archive]
ausage@samoanews.com

O lo o taumafai malosi pea le faigamalo a Lolo ma Lemanu e saili auala uma ina ia mafai ai ona fa’atutu pisinisi tetele i totonu o le atunu’u, ina ia fesoasoani ai i le atina’e ma le tamaoaiga o le malo, e pei ona taua e le Fa’atonusili o le Matagaluega o Fefa’atauaiga ma Alamanuia a le malo i luma o le Senate i le vaiaso nei.

 

O le tele o afioga i Senatoa na maua le avanoa e fesiligia ai agava’a o le susuga Keniseli Lafaele, e pei ona toe filifilia ai o ia e le afioga i le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga e avea ma Fa’atonusili o le Matagaluega o Fefa’atauaiga ma Atina’e a le malo, sa latou fesiligia ai le molimau i ni auala o loo taumafai le malo e fa’atinoina ia mafai ai ona tatala ni isi pisinisi fou i le atunu’u.

 

Na taua e Lafaele e fa’aauau pea lea o feutanaiga i le va o le malo ma se tasi o kamupani gaosi oloa mai Filipaina, AVM Bernado, mo le fa’amautuina lea o aiaiga e mana’omia ao lei amataina lana tautua i Amerika Samoa.

 

O le vaiaso fou lea ua fa’amoemoe e faia ai le fonotaga mulimuli a sui o le kamupani lea i Hawaii, ma ni isi o tagata faipisinisi o loo naunau e inivesi a latou tupe i le kamupani, ao lumana’i ai le fa’avaeina o le kamupani i totonu o Amerika Samoa, e pei ona i ai le fanua lea ua fa’aavanoa e le malo e fausia ai lona nofoaga autu.

 

Na taua e le afioga i le ali’i Senatoa ia Paepae Fai’ai i le molimau e fa’apea, o ripoti ua ia maua, e le o mautu lelei mai i le taimi nei tagata faipisinisi o loo mananao e inivesi i le kamupani fou lea o loo faamoemoe e aga’i mai i Amerika Samoa, ona o tulaga le mautu i le lumana’i o lea kamupani.

 

O a’afiaga o lea tulaga e pei ona saunoa le afioga a Paepae, e tatau i le malo ona matua sailiili lelei poo ni tagata faipisinisi lelei ia o loo fuafua e inivesi a latou tupe i pisinisi mai fafo ua filifili e ulufale mai i le atunu’u, atoa ai ma le tatau lea ona mautinoa e le malo, o pisinisi mai fafo o loo ulufale mai, e le o a’afia i latou i tulaga o faiga fa’apisinisi palapala.

 

Na fesili le afioga i le ali’i Senatoa ia Tuaolo M. Fruean, pe aisea ua tuai ai ona amata le galuega mo le fausiaina lea o le kamupani fou o loo ia talanoa i ai, ao lea ua mae’a ona faia le sauniga e fa’apaia ai le eleele, ae na saunoa le Fa’atonusili tofia e fa’apea, o le tulaga i tagata inivesi ua fa’ama’amulu ese ae ua i ai nei tagata inivesi fou.

 

“O le kamupani lea e autu ana oloa gaosi i le i’a, ma ua to’atele fo’i tagata faipisinisi ua fa’aalia lo latou fiafia e inivesi a latou tupe i le kamupani lea”, o le saunoaga lea a Lafaele.

 

Ae ina ua fesiligia e Tuaolo ia Keniseli pe ua i ai ni pisinisi fou ua ia fa’atutuina i totonu o le atunu’u, talu mai le 4 tausaga talu ai na avea ai o ia ma Fa’atonusili o lenei matagaluega, na taua ai e le molimau e fa’apea, e i ai pisinisi lotoifale ua mafai ona fa’atutuina, peita’i e le o mafai lava ona fa’atuina ni pisinisi tetele e mafai ona fa’a faigaluega ai le silia i le to’a 1,000 ni tagata faigaluega pe sili atu fo’i, ona o loo i ai ni isi o vaega o loo mafua ai lea fa’afitauli.

 

O se tasi o fa’afitauli na taua e Keniseli na mafua ai ona toe fo’i se tasi o kamupani mai Amerika, lea latou te taulimaina oloa tau eletise (electronics), o le taugata lea o fesootaiga tau initaneti i Amerika Samoa (internet), ma ua latou vaavaai i auala e foia ai fa’afitauli nei.

 

Na fautuaina e Tuaolo ia Keniseli ina ia vaavaai i pisinisi o loo latou lafoina tupe i fafo atu o le atunu’u, ona o le isi lea vaega tupe tele e le o maua ai se lafoga a le malo.

 

Na fa’amatala e Tuaolo i le taimi o le iloiloga se la talanoaga ma le Peresetene o le Faletupe a Hawaii i se taimi ua mavae, lea na taua ai se vaega tupe e $5 miliona na tu’u mai i le lala o le Faletupe a Hawaii i le atunu’u e fa’afesuia’i ai tupe, peita’i o le itu e ofo ai, o le 80% o lea tupe e le’i mafai ona toe fo’i atu i totonu o le Faletupe.

 

“Afai e vaavaai le malo i ni pisinisi tetele mai fafo e ulufale mai i le atunu’u, vaavaai i ituaiga pisinisi ia e mafai ai ona su’i atu iinei toniga a le militeli a le malo tele, e le gata e faigofie ituaiga pisinnisi na ae le a’afia ai fo’i le ea o loo tatou manavaina”, o le fautuaga lea a Tuaolo.

 

Na taua e le to’atele o Senatoa le agava’a o Keniseli e toe avea ai o ia ma Fa’atonusili o lenei Ofisa taua o le malo.