Ads by Google Ads by Google

Pasia Komiti Soofa’atasi suiga o le Paketi a le malo mo le 2017

Komiti Soofaatasi o le Paketi a le Fono Faitulafono, afioga i le senatoa ia Laolagi Fonoti Savali Vaeao ma le afioga i le ali’i faipule ia Faimealelei Anthony Fu’e Allen.  [ata AF]
ausage@samoanews.com

O le taeao ananafi na pasia aloaia ai e le Komiti So’ofa’atasi o le Paketi a le Fono Faitulafono, suiga ua faia i le paketi a le malo mo le tausaga tupe fou 2017, ina ia fa’aopoopo ai i totonu le aofa’iga e $2 miliona e pei ona talosagaina e le afioga i le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga.

 

E $378.4 miliona le aofa’i o le paketi a le malo mo le tausaga tupe 2017 sa tu’uina atu i luma o le Fono Faitulafono, peita’i o lea ua pasia e le Komiti Soofaatasi le toe fa’aopoopo i ai o le $2 miliona, e avea ma vaega tupe a le malo e fa’afetaui ai le tupe e $20 miliona lea ua fuafua le Ofisa o Fela’uaiga a le malo tele (DOT) e tu’uina mai e fesoasoani ai i le toe fa’aleleia o le malae va’alele i Tafuna, e aofia ai ma le aveeseina mai o tane suau’u o lo o i ai i le vaega e paka ai ta’avale, ae tu’uina atu i le isi nofoaga fou lea ua mae’a ona saunia e le malo.

 

E pei ona taua e le afioga i le ali’i kovana i lana tusi i ta’ita’i o le Fono Faitulafono i le vaiaso nei e fa’apea, o lenei vaega tupe, o se “fa’amanuiaga sa le’i mafaufauina” mo le malo, a o lea ua tu’uina mai e fesoasoani ai i atina’e a le malo.

 

Na taua atili e Lolo i lana tusi i ta’ita’i o le fono e fa’apea, afai ae le tuuina atu le tupe lenei i le fono faitulafono mo le iloiloina atoa ai ma le pasiaina, e le gata o le a le aloaia ai le Ulutala 10 o le Tulafono Toe Teuteuina a Amerika Samoa, ae o le a tula’i mai ai fo’i se fa’aletonu i le paketi a le malo mo le tausaga tupe 2017.

 

O le tupe e $20 miliona e pei ona taua e Lolo o le a maua mai, o le $7.7 miliona ua fuafua e fa’atupe ai le galuega mo le toe fa’atulagaina o tane suau’u o lo o i ai i le malae va’alele i Tafuna, ae o le isi $13 miliona ua fuafua e tu’uina mai i le Ofisa o le Feterale o lo o pulea malae va’alele a le malo (FAA), mo le fa’amoemoe e fa’atupe ai galuega toe fa’aleleia o le malaeva’alele a le atunu’u.

 

O le vaega tupe e $2 miliona e pei pasia e tu’uina i totonu o le paketi a le malo, o lo o fuafua e fa’atupe mai i tupe ia ua fuafua e maua mai i le auaunaga a le Ofisa o Tiute, e ala i le fa’aaogaina o masini (scanner) e su’e ai uta ma oloa mai fafo.

 

I le aso na mae’a aloaia ai iloiloga a le fono mo le paketi a le malo, na fa’afetaia ai e le afioga a Laolagi Fonoti Savali Vaeao le mamalu o le komiti soofaatasi e tusa ai o le galuega sa fita i tuga i ai le mamalu o maota e lua i le 2 ma le afa vaiaso, e ala i le iloiloina lea atoa ai ma le fesiligiaina o molimau a le malo e fa’atatau i le paketi.

 

Ina ua toe tauaofia le komiti soofaatasi ananafi, na fa’ailoa e Laolagi e fa’apea, ua mae’a ona latou galulue ma le Teutupe a le Fono mo le fa’atulagaina o suiga e pei ona fuafuaina, ma ua mae’a fo’i ona sailia le vaega o le paketi e tatau ona fa’aauala mai ai, e ala mai lea i totonu o Polokalame Fa’apitoa a le kovana.

 

Na saunoa le fofoga fetalai ia Savali Talavou Ale ma ia fa’afetaia le komiti soofaatasi e tusa ai o le galuega lea ua taoto, aemaise ai o le taumafai e fa’amautu tulaga i le suiga o le paketi e pei ona talosagaina e le faigamalo.

 

Na fa’ailoa atili e Savali e fa’apea, ua mae’a ona faia le finagalo o le maota o sui e fa’atatau i le pili lea o lo o fuafua le faigamalo e fa’atupe mai ai le vaega tupe e $2 miliona, e ala i lo latou pasiaina o le pili sa talosagaina e le faigamalo fa’atasi ma suiga, ona o le manatu o le maota o sui e lagolago le fuafuaga a le malo.

 

A o le i aloaia e le komiti soofaatasi le mau e fa’apasia ai suiga o le paketi, na fesili le afioga i le sui fofoga fetalai ia Fetu Fetui Jr, po o i ai se fuafuaga a le komiti e fa’atatau i le konekarate a le pulesili o le Ofisa o Turisi lea sa tele i ai fesili ma finagalo a afioga i senatoa ma faipule, ae pe aisea fo’i ua mafua ai ona ese aiaiga sa sainia ai le konekarate a lea alo o le atunu’u.

 

O le konekarate sa fesiligia e le afioga a Fetui Jr, o le konekarate lea a le susuga a David Vaeafe, lea sa tele i ai fesili a senatoa ma faipule, ona o le tele o penefiti o lo o ia maua mai lana konekarate, e ese mai i lona totogi e $80,000 i le tausaga o lo o i ai, fa’aopoopo i ai ma penefiti e pei o le $20,000 e totogi ai lona fale e nofo ai, atoa ai ma le $15,000 mo pili o ana talavai i le falema’i.

 

A o le i fa’amuta aloaia felafolafoaiga a le komiti soofaatasi ananafi, na fa’afetaia e Laolagi afioga i senatoa ma faipule e tusa ai o le galuega sa latou galulue mai ai i le 2 ma le afa vaiaso ua mavae.

 

Na fa’afetaia fo’i e le afioga i le fofoga fetalai ia Savali le mamalu o maota e lua, e fai ai o ia ma o la sui ma le peresetene o le Senate o lo o malaga i fafo, e fa’afetaia ai afioga i senatoa ma faipule i le loto e tasi atoa ai ma le galulue fa’atasi mo le manuia o le atunu’u, e ala i lo latou pasiaina o le paketi fuafuaina a le malo.

 

Saunoa Savali e fa’apea, e le faigofie le galuega sa alo atu i ai le fono, ma e ui i le eseese o finagalo fa’aalia, ao lea ua manino le tutusa o finagalo ina ia lagolago tulaga e manuia ai le atunu’u, e ala i le pasiaina o le paketi atoa ai ma ona suiga.