Ads by Google Ads by Google

TALA I VAIFANUA


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

 

FIA MALAMALAMA ISI FAIPISINISI LAITI I LE MAKETI 

 

E moni le atugalu a nisi o tina matutua ua latou fa’aaogaina le Maketi i Fagatogo e avea ma nofoaga e fa’amautu i ai latou faleoloa mo fefa’ataua’iga ma le mamalu lautele o le atunuu.

 

“O le mea ua va’aia ua tatala le maketi mo le aufaifa’ato’aga ina ia o mai auaua’i e fa’atau atu fua o fa’ato’aga. Ua tatala fo’i autafa o alatele i maketi tuma’oti a le tagata lava ia ina ia faia ai latou fefa’ataua’iga. Ae o le fa’afesili a lenei tina matua, pe aisea la ua le tatalaina ai le avanoa e fefa’ataua’i ai le mamalu lautele ma nai a matou faleoloa ia maua sina matou seleni ua leva fo’i o tapunia matou faleoloa?”

 

“Ua uia le nusipepa ma lenei tala ina ia fia malamalama nai tina matutua, e ona faleoloa laiti o oloa gaosia i o latou a’ao, ina ia maua fo’i se seleni, ua umi tele o tapunia le nofoaga, ma ua lagona fo’i le vaivai o le tamaoaiga tausi fa’alelotoifale i aiga i lenei vaitau, aua ua lutia aiga ma le atunuu i le to’atele ua maliliu ma faalavelave e ao ina fa’atupe,” o se talanoa mai lea a tina matutua mai Fagatogo ma Pago Pago, e i ai le la’ua faleoloa i totonu o le maketi.

 

Na asia lelei lava ele sui o le Nusipepa le Maketi, ina ia fa’amaonia pe o tatala pe leai. E oo atu i ai, o lo’o tatala le maketi, o lo’o fefa’ataua’i fua o fa’aeleeleaga a le aufaifa’ato’aga lautogia e avatu latou fua o eleele, ua nonofo fo’i le pulega o le Maketi i totonu o le Maketi, o fa’avalavala ma fa’ata’ali’oli’o ae ua fa’ailoa mai ia i matou o soloa’i atu i totonu, “A uma ona fai lau fa’atau na e sau ai i le maketi i le aufaifa’ato’aga lea, ona outou o au lea i fafo, e le o tatalaina le tatou maketi. O matou lea e o mai e va’ai le aufaifa’ato’aga lea e tatala le maketi e fa’atau atu fua o latou faato’aga.” 

 

O le ala o tau aga’i atu i totonu o le maketi, e fia malu mai timuga ua toto ifo, ae o lea ua toe fa’asino i fafo atu e tutu ai ma fa’atali le pasi. O fale fa’atalipasi e le malu ai se tasi, e susu uma nofoaga o i ai i le pisi a le timuga ma matagi, ae o lo’o malutia ma mafanafana lelei le pulega a le maketi e foliga mai sa faia se latou ‘ava ma talatalanoa lelei. O le aso Lua lea i Fagatogo e tupu ai nei mea uma.

 

Ua fa’afetaia fo’i ua fa’amaonia lelei le fa’asea a nei tina ma nai a latou pisinisi fefa’ataua’i oloa gaosi alofilima e tau maua ai se tamaoaiga tausi o le aiga. Ua tapunia lava na’o i latou. Ua fa’atautaia pisinisi o lo’o tatala aga’i i fafo o latou faitoto’a i le itu i sisifo o le Maketi. Ua tatala le vaega o fefa’ataua’i ai telefoni a le ASTCA i totonu o le Maketi, ae aisea la ua le tatalaina ai le maketi mo fefa’ataua’iga a nai tina matutua ia maua se tupe?

 

Na matou tutu atu loa i totonu o le Maketi ina ua timuga le mea, ae tula’i mai loa sui sa alaalata’i fa’ata’amilomilo fa’avava a le Pulega o le Maketi toso ane i lalo le pa pupuni a le Maketi ma fa’ailoa mai, “Aga’i atu i fafo pe a uma lau fa’atau.”

 

Ua le pu’ea se ata, se’i tu’u le avanoa e fa’amatala ai le fa’ataunu’uina o le galuega, ae se’i toe mata’i pe a mai le lumana’i i le fa’atinoga o le tautua mo tagata lautele. Ua tatou va’aia i fa’amaumauga, ua mou malie atu taimi fita o le feagai ai ma le Covid-19, aua ua mae’a faia ma fa’amautu i loto o tagata uma e fia saogalemu mai le fa’ama’i. Ua fa’alogoina fo’i ua tatala mea uma sa fa’asa i le Iunaite Setete atoa seia vagana ai i tatou ma Hawaii o lo ua lapata’ia lava e fa’aaoga pea le pupuni fofoga ma ia fa’amama ma fa’avava mamao i tatou mai le tasi, ae ua sauni Hawaii e toe tatala le fa’asa atoa.

 

Ua fa’amatuu fo’i le tele o noataga o le fa’asa, ma ua tatau fo’i ona toe fa’amasani le atunuu i ala o tautua eseese e toe fa’aauau, ia mata’i muamua nai pisinisi laiti aua e ma’ale’ale lo latou saogalemu fa’aletupe.

 

Ua fa’ailoa mai e nai tina nei, “Ua fiu e talosaga i le Matagaluega o Fefa’ataua’iga, pe ua tali a mai le talosaga na avatu muamua i le tausaga 2020, e le’i fa’amanuiaina, ua leai lava se fesoasoani tupe o maua mai ai. Lea fo’i ua toe fa’ailoa mai e Kovana Lemanu, ua mae’a faia le tiute o le Malo o le toina o le tupe mo le Matagaluega o Fefaataua’iga e taua’aoina atu i faipisinisi laiti, ae o lea e le toe tali mai lava se tali fa’afiafia loto i le talosaga ua leva na fa’aulu. Ua talileleia nisi o pisinisi ma tagata taito’atasi i o latou totogi, ae o afea ea e maua ai e i matou lena manuia? Afai ua misi le la tausaga ua tuana’i, ae se’i tali maia i lenei tausaga!”

 

Na fa’aalia e le tina faipisinisi lea le kopi o si ana talosaga ua mae’a fa’aulu. E leai sana tala fa’atatau o le seleni o ia maua mai lana pisinisi, e leai fo’i se tala o le tupe na ia fa’aalu mo le totogi o ana tagata e gaosia ana oloa alofilima, ma le totogi o le nofoaga o ia fa’atau atu ai ana oloa, fa’atasi ai ma le i ai o sana tusitupe e fa’ailoa ai le mautu pe le mautu o lana taumafaiga.

 

O nai tina matutua, ua le masani i lea soifua taumafai i pisinisi, ae ua fa’ailoa atu i ai, atonu o lea le mafuaga ua le tali mai ai le isi talosaga muamua, ae sa tatau i sui o le Matagaluega o Fefa’ataua’iga, ona fa’aalu se taimi e fa’amalamalama lelei ai outou le aufaipisinisi matutua, i ala o pisinisi ma mea e tatau ona fa’amaumau. Afai e latou te le faia lea tulaga, ona mautinoa lea, e le aga’i i luma le taumafaiga a pisinisi i totonu o le atunuu, ma ala o fefa’ataua’iga.

 

I le pepa talosaga na fa’atumu e le faipisinisi lea, ua na’o na lisia ai o mea e moomia ona fa’atau i le tinoitupe pe a maua mai. O se lisi umi fo’i lea lisi fa’ailo e le faipisinisi mo le talosaga fa’aulu.

 

MALAGA FA’APITOA MEDICAID MO HONOLULU - ME 30, 2022

 

Ua fa’aloa mai na talosagaina e Kovana Lemanu Mauga se malaga fa’apitoa e fa’atautaia e letatou Ofisa o le Medicaid ina ia avatu ai gasegase e 150 ma le vasega o Tausimai, Foma’i ma Technicians sa malaga fa’akonekarate mai a le NuWest Covid Program lea ua le toe maua ni avanoa e malaga ese atu ai mai le atunuu i malaga masani a le Hawaiian Air.

 

Ua mafai ona malaga mai nisi mai Honolulu i lea malaga ia Me 30, ae malaga ese atu ai fo’i le to’atele lea ua amata fa’atulaga nei mai le tatou malo i Honolulu pe a toe fo’i lea va’alele.

 

Ua fa’amaonia mai e le tatou ta’ita’ifono o le Komiti Fa’afoe o le Covid, Sui Kovana Talauega Eleasalo Ale lea lava fo’i malaga fa’apitoa a le Medicaid i le malaga mai ma le toe fo’i atu ma pasese mai le atunuu.

 

I le taimi nei ua amata tapenapena le 150 o e gasegase e mo’omia ona fa’aauau talavai i Falema’i i fafo, fa’atasi ai ma le 25 o Tausima’i, foma’i ma technicians sa malaga mai i le NUWest Program e fesoasoani i le lutia ai o Amerika Samoa i le Covid-19. Sa latou tali lava i le tatou mana’omia e tautua fa’atasi ai ma le aufaigaluega a le LBJ Medical Center ma le Aufaigaluega fo’i a le Matagaluega o le Soifua Maloloina i le tatou atunuu.

 

Ua fa’atulaga lea malaga e tu’ua Honolulu i le itula e 4:30 i le afiafi o lea aso to’ai tau nuu mai i le itula e 9:30 ma toe tu’ua ai le atunuu i le itula e 11:25 ae to’ai taunuu i le itula e 5:00 i Honolulu i le aso e soso’o ai.

 

Ua fa’atauina nofoa pitoaluma o le malaga lea i le $1,200. i le nofoa e tasi i le malaga atu i Honolulu ae o nofoa masani o lo’o ua fa’atauina i le $750. i le na’o le malaga atu.

 

O le a le mafai ona fa’aaogaina lou pasese na totogia i malaga masani a le Hawaiian Air i le malaga lea i Honolulu, ma ua talosagaina fo’i sou avanoa i lea malaga faapitoa mai le Ofisa Autu o le Medicaid i le ASTCA Bldg i Tafuna.

 

Manatua e fa’aulu mai lau talosaga e ala i le TalofaPass ma ia usita’ia uma lava aiaiga o le malaga atu ma le malaga mai fo’i e tusa o le fa’asa o lo ua fa’amamaluina mo le Covid-19 i le taimi nei.

 

MASINA O ME - TAUALOA TAGATA MATUTUA MA LEOLEO

 

Ua faalauiloa fa’alaua’itele e Kovana Sili Lemanu P.S. Mauga le aloa’ia i Amerika Samoa i le masina o Me, le sao o Matua Matutua o le atunuu ma galuega tau’avea e le Mamalu o malu o le Malo ma le matagaluega o le Puipuiga o le Saogalemu Lautele.

 

Ia fa’afetaia ma avatu ia i latou le tusiga lelei, lea fo’i ua fa’aatagia ma fa’aauau pea ona fa’ataunuu e le Malo mo tatou tagata matutua e ala i auaunaga o lo’o ofoina ma fa’ataunuu pea e le Matagaluega o Alagamanuia eseese mo tagata lautele ae maise le Matagaluega mo Tagata Matutua.

 

O le saogalemu lautele o tatou tagata ma a tatou meatotino lea ua ofoina mai fo’i e le matagaluega o le Puipuiga o le Saogalemu Lautele ma ua galulue punoua’i i ai le mamalu o ali’i ma tamaitai o malu o le Malo ma le pulega atoa a lea matagaluega, e aofa’atasi i ai ma le vaega a le tinei afi ma le vasega o leoleo o le To’ese, le nofoaga o e ta’usalaina i le atunuu.

 

Ona o nei tiute ma faiva e leai se faigofie, ae tatau ona faia ma le mataala, mata’alia ma e mo’omia ona fa’ataunuu i taimi uma i aso fai so’o, ua mana’omia ai le talisapaia ma le galulue fa’atasi o le matagaluega o le puipuiga o le saogalemu i le latou pulega ma le aufaigaluega le sao o i taotu le atunuu lautele ina ia tuumamaina o latou faiva i aso uma.

 

“O fa’alavelave e tutupu fa’afuase’i fa’anatura e le mafai e se malosi ona fa’ataututu, e tutupu lava. Peita’i o fa’alavelave e tutupu i le va o tatou tagata, aiga ma afio’aga, o mea e faia i ai le tatou filifiliga tatau i taimi uma, ma e mafai ona fa’afo’ia e i tatou lava, a’o le’i mua’i fa’atupu mai i o tatou loto. Ia fa’amaulalo lava ma ia tumau i le loto fa’amagalo, ona mautinoa lea o le nofo filemu moni ma le sagalemu.”