Ads by Google Ads by Google

Tala otooto o Fa’amasinoga


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

ALEMA ONOFIA

 

O le ali’i mai Samoa lea na ta’usala i le isi solitulafono mamafa ao nofovaavaaia ai o ia mo le 10 tausaga, ua poloaina e le Fa’amasinoga Maualuga o ia na te tuua loa Amerika Samoa ae aumau ai i fafo atu mo le umi o lana nofovaavaaia e 10 tausaga.

 

O le vaiaso na te’a nei na tula’i ai Alema Onofia i luma o le fa’amasinoga mo le tuuina atu o lana fa’asalaga, ina ua ta’usala o ia i le moliaga mamafa o le faaoolima i le tulaga lua.

 

I le tausaga e 2013, na ta’usala ai e le fa’amasinoga ia Onofia i le moliaga o le faaoolima i le tulaga muamua, e mafua mai i le faalavelave lea na ia faaaoga ai se agaese e faaoo ai manu’a i se isi ali’i.

 

Ao nofovaavaaia ai Onofia mo le 10 tausaga, na toe molia ai o ia i le tulafono i le tausaga e 2017, ina ua ia fa’aaoga se samala e faaoo ai manu’a i se isi ali’i la te aiga ma manu’a tigaina ai lea ali’i.

 

I luma o le fa’amasinoga i le vaiaso na te’a nei, na fa’atoese ai Onofia e tusa ai o lana solitulafono, ma ia talosagaina ai se isi avanoa mo ia se’i toe fo’i atu ai i lona aiga i Samoa e fai sona aoga i ona matua.

 

Na faailoa e Onofia e fa’apea, sa ia taumafai e taofiofi le ita i lona loto, peita’i na avea le ‘ava malosi ma auala na faaseseina ai lona mafaufau, ma mafua ai loa ona ia toe soli le tulafono. Sa ia faatoese i le ali’i na a’afia i lenei fa’alavelave, ma ia talosagaina ai o ia ina ia faamagalo sona sese.

 

Sa ia faatoese fo’i i lona aiga e aofia ai lona to’alua ma le la fanau, i lona faatamala ua mafua ai ona motusia le latou mafutaga. E to’alua molimau na valaau e le itu a Onofia, o le to’alua a le ua molia faapea ai ma lona tuafafine.

 

Na talosaga le loia a Onofia ia Ryan Anderson i le fa’amasinoga ina ia aua nei faaleaogaina le nofovaavaaia a le ua molia, a ia toe ave i ai se isi teuteuga. Na faailoa e Anderson e faapea, o le ‘ava malosi na mafua ai ona fa’aseseina le mafaufau a le ua molia, ma ia faia ai loa le faaiuga e pei ona toe aafia ai o ia i le tulafono.

 

Sa ia taua fo’i e fa’apea, e ui na fanau Onofia i Samoa, o lona olaga atoa na tupu a’e i Amerika Samoa nei, ma ua avea fo’i le teritori ma ona aiga moni.

 

Na tete’e le loia a le malo ia Laura Garvey ina ia tuu se isi avanoa mo Onofia e fa’aauau ai pea ona nofo i Amerika Samoa. Na taua e Garvey e fa’apea, o lea e lei afa tausaga o le nofovaavaaia a le ua molia, ao lea fo’i ua toe aafia o ia i le isi solitulafono mamafa.

 

I le talitonuga a le loia a le malo, e le tatau ona toe nofo le ua molia i le teritori, ona o le ma’ale’ale o ana gaioiga e faia, aemaise lava lona faaaogaina o a’upega mata’utia e fa’ataunu’u ai lona to’atama’i i se isi tagata.

 

“Na pau le faasalaga e talafeagai mo Onofia, o le toe faafo’i o ia i lona atunu’u o Samoa na malaga mai ai, ina ia puipuia ai le saogalemu o tagatanu’u o Amerika Samoa,” o le faafinauga lea Garvey, lea fo’i na talia e le fa’amasinoga - ina ia poloaina Onofia e tuua loa le atunu’u ae toe fo’i atu i lona atunu’u o Samoa.

 

Mo le moliaga fou o le faaoolima i le tulaga 2 e pei ona ta’usala ai Onofia, ua poloaina o ia na te tulia masina e 20 i le toese i Tafuna, o se tasi lea o tuutuuga o lana nofovaavaaia e 5 tausaga. A mae’a ona ia tuliina masina e 20, lea e aofia ai ma masina e 13 lea sa taofia ai o ia i le falepuipui, ona ia tuua loa lea o le atunu’u ae toe fo’i atu i Samoa.

 

Mo lana nofovaavaaia e 10 tausaga, ua faaleaogaina nei e le fa’amasinoga tuutuuga o lana nofovaavaaia, ae ua poloaina loa le faamalosia o le tuutuuga sa tuuina atu i le 2013, o lona tuua lea o le teritori ae aumau ai i fafo atu mo le umi e 10 tausaga.

 

Ua poloaina Onofia ina ia vave ona ia tuua le atunu’u pe afai ae mae’a ona tuli lana fa’asalaga faa falepuipui.

 

Ua poloaina fo’i e le fa’amasinoga le itu a le malo ina ia tuuina atu se kopi o le faaiuga i le Pule o le Ofisa o Femalagaaiga, ina ia mautinoa e tu’u le igoa o Onofia i le latou lisi o tagata e le tatau ona toe fa’atagaina mai i totonu o Amerika Samoa.

 

SINAVE TUPUOLA

 

Ua talia e le fa’amasinoga maualuga talosaga tu’u fa’atasi a le malo ma le loia a le itu tete’e, ina ia toe tuu se isi avanoa mo le ali’i o Sinave Tupuola e fa’aauau ai pea ona nofovaavaaia o ia, nai lo le faaleaoga e le faamasinoga o tuutuuga o lana nofovaavaaia.

 

O Tupuola na faanofovaavaaia e le fa’amasinoga mo le 5 tausaga talu mai le 2014, e mafua mai ina ua fa’amaonia le moliaga o le faaoolima i le tulaga lua na tu’uaia ai o ia e le malo, e mafua mai i le fa’alavelave lea na ia fa’aaoga ai se fagu pia e ta ai le ulu o le isi ali’i ma manu’a tigaina ai.

 

O nisi o tuutuuga o le nofovaavaaia a Tupuola i le 2014, e le tatau ona ia toe soli se tulafono, e le tatau fo’i ona ia toe tagofia le ‘ava malosi. Ae i le masina o Tesema na te’a nei, tusa lea ua toe 3 masina mae’a le nofovaavaaia e 5 tausaga a Tupuola, ae toe aafia o ia i le tulafono, ina ua loka o ia e Leoleo e mafua mai i le ‘ona ma le faatupu vevesi i nofoaga faitele.

 

O le masina na te’a nei na tula’i ai Tupuola ma ta’utino i luma o le fa’amasinoga maualuga, ua ia le usitaia tuutuuga o lana nofovaavaaia. O le aso Faraile la na te’a nei na tula’i ai loa Tupuola i luma o le fa’amasinoga mo le lauina o lana fa’asalaga.

 

Na faatoese le ua molia e tusa ai o lona le usitaia o le poloaiga a le fa’amasinoga, ma ia talosagaina ai loa se isi avanoa mo ia se’i toe fotua’i ai se isi moemoe fou mo lona olaga. Sa ia faailoa i le fa’amasinoga e fa’apea, afai ae toe maua se isi ona avanoa, o le a ia le toe tagofia le ‘ava malosi pe toe soli fo’i i se isi lava tuutuuga o lana nofovaavavaia.

 

Na talia e le afioga i le ali’i Fa’amasino ia Fiti Sunia le talosaga Tupuola, ma faia ai loa le faaiuga ina ia faaopoopo masina e 3 i le nofovaavaaia a le ua molia, ae o le a le faia se faaiuga e faaleaogaina ai lana nofovaavaaia.

 

Na faailoa e Sunia ia Tupuola e faapea, na te toe solia loa se tuutuuga o lana nofovaavaaia, ona poloaina loa lea o ia na te tuliina le umi e 5 tausaga i le toese.