Molia se alii i le fa’ao’olima ina ua pa’u ai se laulau ali’ao
Pago Pago - AMERIKA SAMOA
O le taeao o le aso 16 o Mati, 2025 na o’o atu ai se tamaloa ma sona atalii i le Ofisa a Leoleo i Fagatogo e ripotia le sauaina o le atalii e se tamaloa ina ua pa’u i le atalii ia se laulau sa fa’atauina ai ‘ali’ao a le na molia, i tafatafa o le alatele.
E tusa ai ma le faamatalaga a le atalii na a’afia, o le pa’u o le laulau sa fa’atauina ai figota a le na molia, e le o se tulaga sa ia fuafuaina.
Sa molimauina e leoleo ia manu’a i le atalii na a’afia, i lona muaulu, isu faapea ma lona tulivae taumatau.
Na fa’amatalaina e le alii na a’afia e faapea, ina ua manava mai lana galuega sa amata ona ia savalivali atu i le fale faatali pasi i Faga’alu, ae na fa’ate’ia o ia ina ua tau lona vae i se laulau sa tu i autafa o le alatele, na iai ni fagu i luga. Ae na te le iloa i le taimi lena po o a mea sa i totonu o ia fagu.
Ae na ta’ua e le na a’afia, le leai o se fagu na ta’e. Sa ia toe fa’atuina i luga le laulau ma toe tu’u ai i luga ia fagu, ma ona talotalo i se tagata sa tu mai i leisi itu o le auala, e fa’ato’ese iai ma fa’aauau ona toe savali.
O iina na ta’ua e le alii na a’afia lona lagonaina o se tagata o palauvale leotele ma ia va’aia se tamaloa o tamo’e atu ia te ia, ma se la’au. Ma sa faapea ona tamo’e fa’atopetope ai le na a’afia, agai i le falea’oga a Matafao ma taumafai e lafi mai i le tamaloa lea o lo’o tuliloaina o ia.
Ae peitai, ona o lona tino lapo’a sa le saoasaoa ai lana tamo’e ma maua atu o ia e le tamaloa. Ae e le’i maua o ia e le tamaloa, sa ia togiina le na a’afia i le la’au na u’u i lona lima.
Sa mauaina atu e le tamaloa ia le alii na a’afia i le pa a le aoga ma taofi ai o ia ae ona (tamaloa) a’apa i ni ma’a. Na ta’ua e le na a’afia ia le tatu’i e le tamaloa o ona foliga.
Na faamatalaina foi e le alii na a’afia lona taumafai e puipui ona foliga mai i le tamaloa ae ona fa’alogoina le tau o se mea ma’ai i lona muaulu ma ia iloa ai, o lo’o fa’aaogaina e le tamaloa na molia, ia ma’a e fasi ai o ia.
Sa ta’ua e le alii na a’afia lona ta’atia ai i le nofoaga na fasi ai o ia, pe a ma le afa itula, ina ua alu ‘ese le tamaloa. Ina ua toe maua lona malosi, sa ia tu loa i luga ma savali tautevateva agai i le latou fale, ma aveina ai o ia e lona tina, i le falema’i mo le togafitia o ona manu’a.
O le aoauli lava lea na agai atu ai leoleo i le nofoaga na tupu ai le fa’alavelave ma e taunu’u atu i le nofoaga o lo’o tu ai le laulau lea sa pa’u i le na a’afia, o lo’o iai se tina.
Na fesiligia o ia e leoleo po o fea o iai lona to’alua, ae sa tali le tina, na mafua ona fasi e lona to’alua ia le tamaititi (le na a’afia) ona sa ia tago i le fa’apa’u i lalo le laulau na iai i luga a la ‘ali’ao, o lo’o tau fa’atau.
E le’i umi, ae taunu’u atu loa le susuga ia Poutoa Umutaua, ma fa’atalanoaina loa o ia e leoleo.
Na fa’amaonia e Umutaua lona tuliloaina ma lona fa’ao’olima i le alii na a’afia. Sa ia ioeina foi lona u’uina o ni ma’a, ae peitai, sa na’o ona fa’aaogaina e fa’afefe ai le na a’afia.
O moliaga na faia e fa’asaga ia Umutaua, na aofia ai le Fa’ao’olima i lona tulaga e lua ma le Faatupu Vevesi i nofoaga faitele.
O le moliaga o le fa’ao’olima, o se vaega ‘D’ i solitulafono mamafa, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, e le sili atu ma le lima tausaga, po o se sala tupe e le silia ma le $5,000; po o fa’asalaga uma e lua.
O le moliaga o le fa’atupu vevesi, o se vaega ‘B’ i solitulafono mamafa, e le silia ma le ono masina i le falepuipui, po o se sala tupe e le silia ma le $500; po o fa’asalaga uma e lua.
E $5,000 na fa’atulagaina e mafai ona totogi e tatalaina ai le na molia, e fa’atalitali ai lona faamasinoga.