Ads by Google Ads by Google

TALA I VAIFANUA


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

TUTUMU MALAGA VA’ALELE HAWAIIAN AIR - IULAI 15, 2022 LE MAFAI ONA MALAGA I VA’A MEDICAID:

Talu mai ona tatala le avanoa mo malaga a le va’alele Hawaiian Air mo vaiaso taitasi ma le malaga, ua va’aia le tumutumu o malaga e fa’ato’ai mai ma malaga fo’i e o atu i fafo mai le tatou teritori. I le taimi nei ua fa’ailoa mai e Tuli Fruean, le pule o le Ofisa Va’alele a le Hawaiian Air i Amerika Samoa, “Ua tutumu uma lava malaga e oo atu ia Iulai 15, 2022. 

O lona uiga e tatala atu loa fo’i avanoa mo isi malaga uma e tau ia Aukuso ma Setema 2022, tutumu loa fo’i.”

O le ala ua tapena e mafai ai ona fa’atutumu avanoa mo malaga ua na’o le uia lava lea o le TalofaPass. E fa’atumu ai lau faigamalaga ma fa’auia mai ai uma au fa’amaumauga moomia mo lou malaga ese atu.

Na fesiligia fo’i se ala e mafai ai ona fa’aopoopo nisi malaga mo le vaiaso e tasi pe afai o le a gafatia e le to’atele o e fia malaga ona fa’atumu, peita’i i le taimi nei, e le’i mafai ona fa’amaonia mai nisi malaga fa’aopoopo i malaga ua mae’a fa’aulu mai ai avanoa i le TalofaPass.

LE TOTOGIA OVATAIMI O LEOLEO – “LEAI SE ALAGATUPE E FA’ATUPE AI”

Ua fesiligia le susuga le Sui Komesina Terry Letuli I le tulagafa’aletonu o totogi mo ovataimi a le Aufaigaluega a Leoleo, ae tali mai o ia, “I le taimi nei e le o i ai se alagatupe e mafai ai e le matagaluega ona totogia ovataimi a Malu o le Malo, ae le o tu’ua ai le fa’ataunuuina pea o tiute o i latou i aso ta’itasi ma taimi e moomia ai.”

O Leoleo fo’i o le Toese i Tafuna, lea sa galulue ovataimi lava i vaitau o le Covid-19 na loka ai le To’ese e le’i toe fa’ataga ni asiga, faigaluega fo’i i le vaitau o le Kerisimasi ma le Tausaga fou, e le’i mafai lava ona totogia na taimi uma na faigaluega ovataimi ai i latou.

Ua i ai se tasi o Leoleo o le Falepuipui ua ia fa’ailoa maia, “O lea lava ua atoa le 2 tausaga talu ona faigaluega fa’asoloatoa ma taofiofia lava o matou ovataimi, e le o totogia mai lava.”

Ua fa’ailoa fo’i i le aufaigaluega uma lava, le vasega o leoleo o malu o le Malo, “Ona o le tatou galuega o le tiute fai, ua tauto fo’i i tatou e puipui le atunuu ma ona tagatanuu uma lava o afifio ai, o lea ua malilie lava i latou uma e faigaluega ina ia fa’ataunuu tiute fai, ae o le a tuu ai lava fa’apena poo le a lava le aso ma le tausaga e maua ai se fa’atupega ona totogia lea o ovataimi nei ua mae’a galulue ai, aua e utiuti le aotelega o leoleo galulue a le matagaluega.”

“I le taimi nei, o lo’o ua galulue le pulega, e sailia mai ni vaega tupe e mafai ai ona totogia ovataimi o leoleo galulue i vaiaso ta’itasi.” 

TOLOPOINA TALOSAGA FA’AULU MO LE FAUSAGA O LE FALEMA’I FOU:

Ua toe tolopoina nei, I le isi 30 aso, le fa’aulu mai o talosaga mo le Ata poo le Fausaga e fau aga’i i ai le Falema’i Fou o fuafua e le tatou faigamalo o tula’i nei. O le falema’i lea e tatau ona mae’a fa’aopoopo ai le isi 40 moega e fa’ataotolia ai gasegase ma e tatau fo’i ona mafai ona fa’atele atu lea aofaiga o moega i se isi soso’oga o lea falema’i fou, pe afai ae moomia mulimuli mai i ni tausaga o lumana’i.

Ua i ai se fatuaga na fa’aulu mai fa’atasi ma  talosaga mai fafo, ua toe fa’amanatu mai ai, “E tatau ona toe tolo i tua le taimi atofa mo talosaga e tauofo mo le galuega, ona e le o talafeagai le taimi atofa fa’atulaga e fa’alauiloa atu ai i kamupani e fia tauofo, ma le taimi fa’atulafonoina  e tatau ai ona fa’aulu mai talosaga tauofo.” O le isi lea ala ua talia ai le fautuaga ma latou toe toso i tua le aso ia Iuni 21, 2022 e fa’amuta ai le avanoa tuuina atu.

TALOSAGA UIFA’ATALI AUMUA AMATA - FA’AIGOA VA’A TAU I IGOA O TERITORI O AMERIKA:

O lo ua galulue nei le tatou faipule i le Konekeresi Uifa’atali Aumua Amata Radewagen faatasi ma Sui Faipule o isi Teritori o le Malo Tele, i se taumafaiga ina ia fulisia taofi o sui o le Konekeresi i lana talosaga, ina ia amata fa’aigoaina Va’a Tau tetele a le Fuava’a a le Malo Tele i igoa o latou Teritori e aofia ai Amerika Samoa, Guam, Puerto Rico, CNMI ma Virgin Islands. E le gata i lea ae ia faaigoaina fo’i nisi o va’atau tetele o le Fuava’a i Toa Manumanu o le Vaega Au sa tautua malosi i Vaega uma o le vaega au.

Congressman Michael San Nicolas mai Guam, Congressman Gregorio Kilili Sablan mai le Northern Mariana Islands, Congresswoman Jenniffer Gonzalez-Colon mai Puerto Rico, ma Congresswoman Stacey E. Plaskett mai le U.S. Virgin Islands.

Ua fa’apena fo’i ona fa’aopoopo atu i ai ma le sapasapaia malosi ma saini a sui e to’alua mai itumalo e lua o le Setete o Hawaii Congressman Ed Case (1st District) ma Congressman Kaiali’i Kahele (2nd District).

“E ui ina sa i ai muamua ni va’a tau a le US Navy sa fa’aigoaina i nisi o motu o le tatou teritori, e pei o le USS Tutuila, ua le toe pasia lava nei va’atau ma ua le toe soso’oa ai igoa o nei va’a i nisi va’a fou. Ua mou atu fo’i na tausaga ma le fa’ailo o le tautua a le tatou teritori sa faamauina i lea va’atau.”

O se isi fa’aupuga o le tusi ua taua’aoina atu i le Failautusi o le USNavy, ua toe fa’amanatu atu e le tatou Faipule i le Konekeresi, “Ona o lo’o tau fa’amautu aiaiga uma e mafai ai ona fa’aigoaina Va’atau a le tatou Fuava;a i le taimi nei, ua talosagaina ai le fa’aofi atu o lenei fanoga, “ina ia amana’ia mu ma vea i faigamea” a lona malo tele. O se avanoa lelei lenei e fa’aulu atu ai le matou talosaga, aua e tatau lava ona fa’amanatu, o lo’o maualuga le faitauga o tama fanau mai Teritori uma i totonu o tatou vaega eseese e fa o le tatou vaega au mo le puipuiga o le saogalemu o le Iunaite Setete o Amerika.”

Ua fa’atepa atu e Uifa’atali i le susuga le Failautusi o le USNavy, “Ua matauina e sui uma ua fa’asuafa va’atau i setete e 48 o le District of Columbia i Va’atau uma lava o lo’o ua fa’aaogaina i le taimi nei, ae na’o le tasi lava le teritori o lo’o ua i ai le va’a e fa’aigoaina ai.”

A’EA & LE MANUIA “MANOAH AINUU & LANA AU A’EMAUGA O TAGATA LANU”  - MT EVEREST ME 12, 2022:

Ua fa’amauina le a’ea ma le manuia e se tasi o alo o Amerika Samoa, Samoa ma Ethiopia o Manoah Ainuu, lona to’alua, ae maise o le latou aumalaga a’emauga uma o tagata lanu, le mauga sili ona maualuga o Mt Everest. Nepal i Initia.

O se taimi muamua fo’i lea ua a’ea ai ma le saogalemu e se ‘au a’emauga lanu lea mauga, ma ua fa’amauina ai le aso 12 Me 2022, o le aso ua ausia ai lea matati’a ma ua fa’atutu ai nei fu’a a latou nuu e tupuga mai ai i latou. O Manoah Ainuu e tolu ana fu’a sa taulimaina, Le fu’a a Amerika Samoa, le Fu’a a Samoa ma le fu’a a le atunuu o lona tina, Ethiopia lea e to’atele mai ai le latou ‘au a’e mauga.

E tusa ai ma sana fa’amatalaga ua fa’auia mai i sootaga tau emeli, ua fa’ailoa ai e Manoah Ainuu, “O le taumafaiga lenei o le galuega na fuafua ma galulue fa’atasi i ai matou uma, e fa’apena fo’i le lagona ina ua a’e manumalo faiva. O le fa’afetai i le galulue fa’atsi ua tasi fo’i le loto na fa’atino ai, o le fa’afetai i le matou ‘au a’e, aua sa leai se tasi na fa’atuiese pe fa’avaivai. Ole alofa o le Atua ua mafai ai, aua ua tasi le loto ua galulue fa’atasi ma i’u manuia ai.”

Ua i ai nei i latou i Kathmandu ina ua toe fa’aifo mai i lalo i latou ma ua amata ona toe fuafua e faimalaga mai i aiga i Montana lea e tatau ona to’ai taunuu i ai i le aso 24 Me, 2022. 

Ua fa’atulaga fo’i le fonotaga a le a’u a’e mauga lenei ma le au fa’asalalau mai New York mo se latou fa’atalanoaga tele e tusa o le latou fa’amoemoe ua tini taunuu ma e faia lea ia Me 27 fonotaga.

O le aso 29 Me, 2022 ua fa’atulaga o le a fa’ato’a feiloa’i ai Manoah Ainuu ma ona matua Mr & Mrs Layne Ainuu i Bozeman Montana lea e nofo mau ai Manoah ma lona to’alua.

Ua fa’atulaga se feiloa’iga mulimuli ane i lenei tausaga ma lona aiga atoa i Spokane Washington pe a mae’a ona malolo lelei i latou uma, ma maua fo’i taimi e fa’atalatalanoa ai le au a’emauga e nisi o nusipepa ma le aufa’asalalau uma i setete ua masani ia Manoah Ainuu ma lana fo’i taleni ua lauiloa ai.

Fa’amalo atu le Samoa News ma Amerika Samoa ia Manoah Ainuu ma le aumalaga, aua ua avea o ia ma se avefu’a mo Amerika Samoa i le tumutumu mauga sili ona maualuga i le lalolagi, Mt Everest.

TATALA NOATAGA O LE ODAPM - MAI LE FA’ASA ONA FA’AAOGAINA TUPE MAI LE FEMA:

Talu mai le tausaga e 2009 na fa’asaina ai e le FEMA ona toe fa’aaogaina e Amerika Samoa tupe sa toina mai mo galuega fa’atautaia i le atunuu, ona o le le usita’ia o aiaiga o galuega o fa’atupe mai e i latou i le tatou teritori.

Pau le mea na tuuina mai e ao ina ia faia, o le fa’aleleia atili lea o ala e fa’ailoa atu ai le fa’aaogaina o tupe mai le FEMA ma ia usita’ia e le Malo aiaiga uma tau le fausaga o galuega ma le fa’aaogaina tatau o nei alagatupe i galuega ua fa’ataga mai ona fausia ai.

Ae I se tala fiafia mai le Ofisa o le Administrator a le FEMA i le Region 1X, I le Aso Faraile, Me 20, 2022, ua fa’ailoa mai ai e faauluuluga o lea ofisa, ia  Mr Fenton, “Ua tatala nei  ma taga foi ona fa’aaogaina e le ODAPM poo le Ofisa o le Pulega o le Suauu, a latou vaega tupe na toina mai e le FEMA mo latou galuega fa’atautaia.”

Peita’i ua fa’ailoa mai fo’i, o lo’o fa’aauau ona feutaga’i ma galulue fa’atasi fo’i le FEMA ma le Matagaluega o le Saogalemu Fa’alotoifale a le tatou Malo, ina ia ausia fo’i e i latou lea tulaga, ma e le o toe mamao mae’a lelei a latou lipoti o le fa’aaogaina o tupe na toina mai e le FEMA, ma tatala mai fo’i le latou lea matagaluega e fa’aauau galuega.

 “O lo ua matauina fo’i e le o toe mamao a emaua fo’i e le Matagaluega o le Puipuiga o le Saogalemu Fa’alofoifale lea tulaga pe a fa’aauau ai pea ona feutaga’i i matou ma lea matagaluega ma fa’auia mai uma fa’amaumauga tatau o mo’omia. Ua iloga ua tele le suiga lelei ua i ai i tulaga o fa’amaumauga ma le fa’atinoga o galuega a lea fo’i matagaluega e tusa ai ma ala e moomia ona fa’atautaia ai galuega o lo’o fa’atupe e le FEMA. Ua matou talitonu e toe ititi lava mae’a lelei galuega uma ona vave fo’i lea ona maua e i latou le fa’atagaga pe a fa’aauau pea ona tatou galulue fa’atasi,” o a Fenton lea.

I se talifuaitau a le susuga I le Kovana Sili o Amerika Samoa, “E avatu le fa’afetai tele Mr Fenton, ona o lo outou fa’apalepale ma le onosa’i a’o taumafai Amerika Samoa e fa’atino galuega e mafai ai ona o gatusa ma talafeagai ai ma le tulaga o lo’o fa’atino ai e le FEMA latou galuega uma, le galulue fa’atasi ma ia tamau fa’amaumauga moomia.”

“Peita’i e fa’afetai tele atu ona o le amana’ia ma le talileleia mai o se fa’atagi ina ia alofagia Amerika Samoa i le taimi ua fa’ato’a lutia ai i matou uma i le Fa’ama’i Covid-19. Ua outou le tu’u i lo matou vaivai, ae ua outou talileleia se fa’atoga na fa’ao’o atu.”