Ads by Google Ads by Google

Tala I Vaifanua

AUINA I FAFO MO SUESUEGA LE SUAVAI UA TAPENA E LE ASPA

 

I le taimi nei, ua faailoa mai e le ASPA i lana itu o le Pulega mo le Suavai Taumafa, latou vaega o le suavai mo suesuega e faia lelei i ai, po'o tulaga lelei mo le taumafa, pe tatau fo'i ona toe taga'i toto'a i nisi ala e fa'amama atili ai a'o le'i taumafaina e le mamalu lautele o le atunu'u.

 

O nei vaega ua auina atu o le suavai sa aumaia lea mai le Fa'atanoa i Tafuna, lea sa tapunia ona ua matauina lava ua le mafai ona aumaia ai se suavai mama e aoga mo le fofoga taumafa o le mamalu o le atunu'u. Ua iloga mai ua matua enaena lava le suavai o lo'o maua mai ai, so'o se taimi lava e mae'a ai timuga ma lologa, ma ua fa'aumiumi lava fo'i o tumau pea le tulaga le mama, ua o'o lava i taimi ua le toe timuga ai.

 

E ui la ina ua mae'a fa'alauiloa mai se lapata'iga ina ia tunuina le suavai fa'ato'a taumafa ai, ae le tatau lava ona taumafaina lea ituaiga o suavai, aua e le mama se suavai i le fa'apupunae e enaena lava le suavai tusa pe ua mae'a fa'apupuna.

 

O le ala lea ua auina ai i fafo le suavai lea, ina ia mafai ona sailia po'o a uma ni faaletonu o aofia ai, atoa ma ala fo'i e tatau ona faia i ai, ia toe fa'amamaina ai.

 

Ua mae'a fa'ailoa mai o le a fa'amama e ala i fa'amama, ma o se faiga e mautinoa sa faia mai tausaga e tele, ae masalo ua lape le auaunaga ma ua le fa'amamaina faatumu nei e tatau ona fa'amama i le umi pe ta'i vaiaso ma faia, ona mautinoa lea e sau le suavai ua le toe gafatia e fa'atumu ona fa'amama ai.

 

O le taofia o le suavai atoa o lea fa'atanoa mai le toe fa'auia mai i paipa i fale o aiga, ae toe fa'aalu le suavai ma fa'amama fa'atumu, o se galuega faifaipea i ona taimi atofa, ae maise pe a tetele lologa ma timuga.

 

Ua fai fo'i si umi o auina atu i fafo nei vaega o le suavai mo suesuega, peita'i ua fa'ailoa mai fo'i, "O le enaena o le suavai e tauau o nisi tulaga ua mafua ai, ae ao ina mautinoa lelei ma galulue tonu i lona fa'aleleia a'o le'i toe tatala mai le sapalai o le suavai i aiga o le atunu'u,” o se tala lea a le sui taitai o le ASPA ia Wallon Young.

 

O le vaega atoa o le atunu'u mai Tafuna e fa'asolo mai i Fagatogo, o le vaega atoa lea o le atunu'u o lo'o a'afia ma o lo'o pamu mai le suavai mai isi fa'atanoa e fa'ao'o atu ai i nofoaga nei, ma o le isi lea mea ua vaivai ai le malosi o le suavai nai lo le mea sa i ai.

 

O lo'o aofia fo'i i lea vaega atoa o le atunu'u le to'atele o aiga ma pisinisi e mana'omia lava le suavai i a latou galeuga.

 

E ui ina tele faitioga, ae le mafai se mea i lenei fa'afitauli, e tatau lava ona faia mae'ae'a ma ia lelei le sapalai o le suavai mama e aoga i le taumafa a le atunu'u atoa. Ua tele fa'ama'i ua va'aia ua a'afia ai le fanau e o'o i tagata matutua. Ua fetalei tagata i le tele o taimi, ma ua manava tata fanau, o isi ia ala e iloa patino ai le le mama o le suavai taumafa.

 

Ua fa'ailoa mai e nisi o aiga, "Ua mae'a tapena kalone fa'atau mai e fa'atutumu i le suavai timu e avea ma suavai taumafa e tapena ai fofoga taumafa ma inumia i taimi uma. Ae o le suavai ASPA e ui ina taugata i lenei vaitau, ae ua le toe aoga e taumafa ai le aiga. Ua fa'aaoga e fufulu ai ipu ma ta'e'ele ai."

 

"Afai o le a fa'aumiumi lea fa'aletonu, ua tatau onaf a'atau mai e le ASPA ni filters e fa'aaoga i gutu paipa o vaiinu mo le atunu'u, ina ia mafai ona fa'aaoga e aiga mo le fofoga taumafa ma tapena ai mea'ai. A'o lena fo'i mea ia latou faia aua e i ai inisinia e mafai ona latou suesuea ituaiga filters e aoga ma fa'ailoa mai pe fa'apefea ona fufulu ma toe fa'aaoga ae po'o le a fo'i le umi ma fufulu na filters,” o le tala ita lea a le isi tina matua ua fa'ailoa mai, ae o se mea sa'o fo'i lena saunoaga.

 

TAMA SA FAGOTA MALEMO I FATUMAFUTI

 

O se tasi o tama na fagota i Fatumafuti ma lona atali'i na malemo ai, ma ua fa'ate'ia ai fo'i nisi sa ta'e'ele i lea lava ogasami i le fa'alavelave na tupu fa'afuase'i i le aso malolo o le aso i le aso Gafua.

 

E tusa o le itula e 1:00 i le aoauli ae tupu loa lea faaletonu ma ua taumafai si ona atali'i sa la'ua to'alua e fa'ailoa mai i nisi o ta'e'ele latalata ane, o lo'o ua fa'aletonu si ona tama i le sami a'o la'ua fagogota ai.

 

O le ogasami sa fagogota ai i la'ua ma si ona atali'i e latalata lava i le a'au, ma e le o mautinoa tonu le mea na tupu, ae ina ua lagona le vala'au na fa'avave atu i ai nisi e fesoasoani ae le'i taunu'u atu le EMS i Fatumafuti. Na aumaia lona tino i uta ma ua va'aia e le to'atele sa molimauina, ua le toe manava o ia, ae sa fa'atino lava le CPR, ae ua le toe aoga ia te ia.

 

Na o'o atu fo'i le va'a o le Marine Patrol i le ogasami tonu lava sa tupu ai lea fa'alavelave, peita'i ae ua mae'a o'o i uta le tino o lea tama, o lona suafa o Simeona Taivao ma e alaala o ia ma lona aiga i Pavaiai, ua atoa fo'i le 57 o tausaga o lona soifua. O ia o se tasi na soifua a'e i Samoa.s