POU TIUTE A LEOLEO
Pago Pago - AMERIKA SAMOA
MOLIA SE TAMALOA FASI AVA I LE LOTO MASALOSALO I LONA TO’ALUA
O le taeao o le 19 o Tesema, 2024, na valaau atu ai se tina i le ofisa a leoleo, mo se fesoasoani, ma ripotia ai le sauaina o ia e lona to’alua ma tu’ua’ia o ia i lona le fa’amaoni i lo la va fa’aleulugalii.
Sa agai atu leoleo i le nofoaga na valaau mai ai lenei tina ma sa ia ta’uina i leoleo le mea o iai lona toalua.
Ina ua taunu’u leoleo i le nofoaga na iai le tamaloa, sa molimauina ia ni fagu pia o taatitia i tafatafa o se laulau, a’o nofonofo le ua molia, i luma o le fale.
Sa faapea ona aveina uma atu le ulugalii i le ofisa a leoleo mo le fa’aauauina o su’esu’ega.
Na molimauina e leoleo ia le mumu o mata o le susuga ia Vaiamanu Toelei (lea na molia) ma le malosi o le manogi o ‘ava malosi mai lona tagata. Na fa’amaonia e Toelei ia lona ita i lona toalua, ina ua va’ai i se ata a lona toalua ma seisi tamaloa, i lana telefoni, lea na mafua ai ona o la pisa.
Ae i le faamatalaga a le tina na a’afia, sa ia ta’ua ai le le fiafia o lona to’alua ina ua faia sana tagalavalava i le afiafi, ma sa ia (le na molia) su’esu’eina le tina pe aisea e le ave ai lana tagalavalava i le ao, ma tu’ua’ia o ia i le faia o amioga e masalomia ai o ia.
Ma a’o faia le taugaupu a le ulugali, na ta’ua e le tina na a’afia ia le po ina fa’alua o ia e lona to’alua ma oso atu ai le uso o lona to’alua e taumafai e toso ese o ia mai lona to’alua.
Sa molia Toelei i moliaga o le Faatupu Vevesi i totonu o le aiga faapea ma le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu.
O le moliaga o le faatupu vevesi, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, mo aso e sefululima, po o se sala tupe e $300; po o faasalaga uma e lua.
Ae o le moliaga o le fa’ao’olima, o se vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le tausaga, po o se sala tupe e $1,000; po o faasalaga uma e lua.
E $500 se vaegatupe na fa’atulagaina, e mafai ona tatalaina ai le ua molia mai i le falepuipui, e faatalitali ai lona faamasinoga.
VALA’AU E SE FA’ATAU OLOA IA LEOLEO ONA O NI ONANA SE TO’ALUA I TOTONU O LONA FALEOLOA
O le aso 23 o Tesema, 2024, na valaau ai se faatauoloa i le Ofisa a Leoleo i Tafuna, e ripotia ni onana se to’alua, sa faatupu vevesi i totonu o lona faleoloa ma taumafai e sauaina lana aufaigaluega.
Ma e ui ina sa aveina uma e leoleo ia onana e to’alua, ae peitai, sa na’o le toatasi na lokaina ma molia i le tulafono, e tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga.
Ina ua taunu’u leoleo i le nofoaga na tupu ai le faalavelave, sa molimauina ia Stanley Moea’i ma Fuatau Lelenoa, o nofonofo mai i luma o le faleoloa ma lokaina uma mai ai i la’ua.
E tusa ai ma fa’amatalaga a le faatauoloa ma lana aufaigaluega, na o atu Moea’i ma Lelenoa i totonu o le faleoloa ma faia ni uiga taufa’amata’u i tagata fa’atau. E fa’afa na fa’atonuina Moea’i ma Lelenoa, e o i fafo ma le faleoloa, ae peitai, na mumusu ma fa’aauau pea ona faia uiga taufa’atamata’u i tagata fa’atau.
Sa faamatalaina foi e le aufaigaluega le tatalaina e Lelenoa o se ‘sushi’ i totonu o le faleoloa ae ina ua fa’atonuina o ia e totogi le sushi, sa savali atu Lelenoa ma taumafai e sogi atu i se tasi o le aufaigaluega.
Sa na’o Moea’i na molia i le tulafono. Ma o ona moliaga, na aofia ai le Faatupu Vevsi i totonu o se aiga ma le Solivale o fanua, e aunoa ma se faatagana.
O le moliaga o le faatupu vevesi, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui i aso e sefululima, po o se sala tupe e $300; po o faasalaga uma e lua.
O le solivale o fanua, o se vaega ‘B’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui mo le ono masina, po o se sala tupe e $500; po o faasalaga uma e lua.
E $500 se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai le ua molia mai i le falepuipui, e faatalitali ai lona faamasinoga.
MOLIA SE ALII NA TAU OSO I LE PULE O SE FALE TEU OLOA MA SE AGAESE
O le po o Tesema 23, 2024 na ave faapagota ai e leoleo ia le susuga ia Deion Devante White, ina ua tu’ua’ia ia e se tina ma sona alo, i lona taumafai e osofa’i le alo o lenei tina, i se agaese faapea le tau’aia o ia i ma’a.
E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, na maua atu e le alo o le tina na o’o atu i le Ofisa a Leoleo i Tafuna, ia White o toe taumafai e osofa’i le latou fale teu oloa ma sa taumafai le na a’afia e taofi ia White, ae peita’i, na oso mai iai White ma se agaese ma tau’ai o ia, i ma’a.
Ma o lea na vala’au atu ai le na a’afia ia White, o le valaau leoleo. O iina na sola ese ai loa le ua molia. Ae na mafai ona maua i ata vitio ia le fealua’i o White i autafa o le fale teu oloa ma se agaese, ma lona taumafai e tau’ai ia le alii na a’afia, i ni ma’a.
O lo’o ua masalomia foi White i le osofa’ia ma le gaoia o nisi fale, i le eria lava lea e tasi.
Sa ta’ua e le tina o le alii na a’afia, ia lona va’aia so’o o White o fealua’i i luga o le auala.
Sa faapea ona agai atu leoleo i le nofoaga na tupu ai le faalavelave mo le tau sa’ilia o le ua molia, ae na fa’ato’a va’aia o ia i le 10:55 o lea lavea afiafi, o fealua’i mai i tua o se faleoloa. Ma na faapea loa ona ave faapagotaina ai o ia e leoleo.
I le mae’a ona fa’atalanoaina o White, sa faapea loa ona molia o ia i le Faatupu Vevesi i nofoaga faitele ma le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu.
O le moliaga o le faatupu vevesi, o se vaega ‘B’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, i le o’o atu i masina e ono, po o se sala tupe e $500; po o faasalaga uma e lua.
Ae o le fa’ao’olima, o se vaega ‘B’ o solitulafono mama, e mafia ona nofosala ai i le falepuipui, i le o’o atu i aso e sefululima, po o se sala tupe e $300; po o faasalaga uma e lua.
E $2,000 se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai o ia i tua, e fa’atalitali lona faamasinoga.
ONO MOLIA E LEOLEO A SAMOA IA LE TUA’A O SE TAMAITITI A’OGA
O se teineititi a’oga i Samoa, sa maua ai se vaega o fualaau faasaina, o le mariuana, i totonu o le a’oga, u ana fa’ailoa atu i leoleo, o ia fualaau faasaina, o meatotino a lona tama. Ma ua manatunatu nei leoleo, pe ono molia ia le tua’a o lenei teineititi a’oga.
O lenei teineititi e a’oga i le Kolisi a Palalaua ma sa maua o ia taumafai e fa’atau atu ia vaega o fualaau faasaina (mariuana) i nisi o tamaiti a’oga.
Na mafai ona fa’amaonia e le Komesina o Leoleo, le susuga ia Auapa’au Logoitino Filipo, i le nusipepa a le Samoa Observer, le fa’aauauina o a latou su’esu’ega ma e iai se avanoa e ono molia ai le tua’a o lenei teineititi a’oga.
Sa fa’aleoina e Auapa’au ia le agaga fa’anoanoa i nei ituaiga mataupu, e a’afia ai fanau aoga ae o le a fa’aauau pea ona faatino o latou tiute i le fa’amalosia o le tulafono, o se lesona i fanau aoga faapea ma o latou matua, pe afai e a’afia ai ma latou.
I se faatalanoaga lata mai a le Samoa Observer ma le pulea’oga a le kolisi a Palalaua, le susuga ia Ropati Aukusitino, sa ia ta’ua ai le ta’atia atu i a’ao o sui malu o le malo, ia lenei mataupu.
Na ia ta’ua e faapea, e latou te sulufa’i i le tulafono i taimi o faigata faapenei, ma o lo’o faataunu’u tiute a faiaoga, e le gata i le aoaoina o fanau a’oga ia maua le poto masani, ae faapea le u’una’i o i latou ina ia avea ma fanau aoga lelei i le lumanai.
Sa le’i finagalo Aukusitino e faia seisi faamatalaga faalauaitele e tusa ai ma le mataupu ua tula’i mai, ona o lea ua ta’atia atu i le ofisa a leoleo mo a latou su’esu’ega, ae sa ia fa’amaonia le o’o atu o leoleo i le aiga o le teineititi a’oga.
Na ta’ua e le alii pulea’oga le tatau ona galulue faatasi o faiaoga ma matua e fofoina lenei faafitauli, e ala i le aoaoina o fanau i auala e mafai ona ola ai, aua so latou lumana’i manuia.
O lenei fa’alavelave na tula’i mai i le aso Lua o le vaiaso ua mavae (i Samoa).
IOE SE ALII NA AVEA MA LEOLEO O SE FALEPUIPUI I HAWAII I MOLIAGA O LONA FAIA O AMIOGA MATAGA I PAGOTA
Ripotia mai i Hawaii le ioeina e se alii sa avea ma leoleo i se falepuipui i Honolulu, ia ona moliaga, i lona faia o ni amioga mataga i nisi o pagota sa i lalo o lana vaavaaiga.
E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, o le susuga ia Mikael Rivera,sa galue i se falepuipui feterale i Honolulu i le va o le tausaga 2014 ma le 2018.
Ma o le vaitaimi lea, a’o galue o ia, sa ia faamalosia ai se tasi o pagota, ae ona faia ni amioga mataga i ni isi pagota e toalua, na i lalo o lana va’ava’aiga.
Ua ioeina nei e Rivera, e 47 tausaga le matua, ia moliaga e ono i lona faia o amioga mataga i nisi sa i lalo o lana va’ava’aiga.
O le aso 3 o Iulai lea ua fuafua e lauina ai le faasalaga a Rivera, ma e mafai ona nofosala o ia i le falepuipui i le 15 tausaga tausaga, i le moliaga e tasi.
O lenei mataupu sa su’esu’eina e le vaega su’esu’e a le Ofisa o Faamasinoga, faatasi ai ma le lagolago mai a le vaega o le FBI.
MOLIA SE ALII 18 TAUSAGA I LONA GAOIA O LE OFISA A LE PULEA’OGA A LE AOGA MAUALUGA A LEONE
E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, o le taeao o le aso 23 o Tesema, 2024, na valaau ai le sui puleaoga a le aoga maualuga a Leone, i le Ofisa Leoleo i Tafuna, e ripotia le osofa’ia e se tasi, o le ofisa a le pulea’oga ma gaoia se komipiuta feavea’i (laptop) ma se ‘speaker’.
Na agai atu leoleo i le laumua a le Liona mo le su’esu’eina o lenei mataupu.
Sa faamatalaina e le sui pule i leoleo, e faapea, ina ua usu atu i lena taeao ma amata ona siaki o latou ofisa, sa ia maitauina le matala mai o le faitoto’a a le ofisa a le pulea’oga. E le gata i lea, na foliga mai, sa vaneina ia le kava o le faamalama ma le misi o ni faamalama se tolu.
Ma ina ua ia alu atu i totonu o le ofisa, sa ia maitauina ua leai se ‘speaker’ ma le ‘laptop’ lea sa i luga o le laulau i totonu o le ofisa a le pulea’oga.
Sa fa’ailoa e le sui pule i sui malu o le malo, le iai o nisi faalavelave faapea na tutupu i se vaitaimi lata mai, lea na a’afia ai le alii talavou o Kyshawn Fia. Ma na faapea ona fa’asino iai e le sui pule, i leoleo, le nofoaga o iai le fale a le tina matua a Kyshawn.
Ina ua taunu’u leoleo i le fale o le ua molia, ma fa’atalanoaina o ia e tusa ai ma le osofa’ia o le ofisa a le pulea’oga, sa faapea ona ioe le ua molia, o ia sa na osofa’ia le ofisa a le pulea’oga ma gaoia le ‘speaker’ ma le ‘laptop’. Ma i se taimi mulimuli ane, na ta’ua e le ua molia lona tu’uina atu o nei meatotino i lona tina.
Sa faapea loa ona ave faapagotaina e leoleo ia Kyshawn ma aveina atu o ia i le ofisa a leoleo, ae agai atu isi leoleo e toe aumai meatotino na gaoia, mai i le fale o le tina a le ua molia.
I se faamatalaga mai i le tina a le alii talavou ua molia, sa ia ta’ua ai e faapea, na ia ave’esea ia meatotino na gaoia e lona alo, ina ua alu atu le sui pule i le fale o lona tina ma fa’ailoa iai tu’ua’iga ua faia e faasaga ia Kyshawn. Ma na ia faatalitali se’ia amata le aoga ona alu lea e toe momoli ia nei meatotino, i le ofisa a le aoga.
O se faamatalaga mai ia Kyshawn sa ia ta’ua ai lona alu i le falea’oga i le 1:00 ile vaveao o Tesema 20, 2024 ma ia tatalaina ia le kava o le faamalama o le ofisa a le pulea’oga, ma ulufale i totonu ma ave ia le ‘laptop’ ma le ‘speaker’.
Ae ina ua fesiligia o ia e leoleo pe aisea sa ia faia ai lea tulaga, sa tali le alii talavou, ona sa faatonu e lona mafaufau e alu e fai.
Na mafai ona toe fa’afo’i atu meatotino na gaoia i le sui pule, i le ofisa a leoleo. Ae molia ai loa Kyshawn i moliaga o le Faomea i lona tulaga e lua, Gaoi ma le Solivale o fanua e aunoa ma se fa’atagana.
O moliaga o le Faomea ma le Gaoi, o ni vaega ‘C’ o solitulafono mamafa, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, i le le sili atu ma le ta’i 7 tausaga i le moliaga e tasi. Po o se sala tupe e le silia ma le $5,000; po o faasalaga uma e lua.
Ae mo le moliaga o le solivale o fanua, o se vaega ‘B’ o solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, i le o’o atu i le ono masina, po o se sala tupe e $500; po o faasalaga uma e lua.
E $10,000 se vaegatupe ua mae’a ona fa’atulaga, e mafai ona tatalaina ai le ua molia, e faatalitali ai lona faamasinoga.