Ads by Google Ads by Google

POU TIUTE A LEOLEO


[ata: foa'i]

Pago Pago - AMERIKA SAMOA

MOLIA SE ALII I LE FA’AO’OLIMA MA LE FAATUPU VEVESI I TOTONU O LONA AIGA

O le po o Tesema 30, 2024, na valaau ai se tina e 50 tausaga, i le Ofisa a Leoleo i Fagatogo ma lipotia ai le sauaina o ia e lona ‘nephew’.

Na agai atu leoleo i le nofoaga na tupu ai le faalavelave ma sa faasino ifo iai e le tina na valaau i le Ofisa a Leoleo, ia le mea o iai le susuga ia Anthony Milovale, lea ua molia i lenei fa’alavelave.

Sa agai atu leoleo i le fale Samoa a le tuaoi, lea sa nofonofo ai Milovale, ma lokaina mai ai o ia ma tu’uina o ia i totonu o le taavale leoleo.

I le fa’atalanoaga e leoleo o le tina na valaau atu i le ofisa a leoleo, sa ia ta’ua ai e le tina le una’ia o ia e Milovale ma a’afia ai lona tuli ae le gata i lea, o le le fa’alogo o le ua molia ia te ia (tina) ma e le o se taimi muamua lea ua tupu ai se tulaga faapea.

Sa faamatalaina e le tina na a’afia lona fa’atonuina o le ua molia, e alu atu e fesoasoani i le fa’ata’elega o lona tina, lea ua fa’ataotolia lona gasegase.  Ae peitai, e pei ona ta’ua e le tina, le musu o le ua molia e fai le fa’atonuga a lona ‘aunty’.  Ma ina ua mae’a ona fa’ata’ele e Milovale lona tina, sa ia tago i le si’i mai, ae ona fa’atonuina lona ‘aunt’ e avatu le solo.  Ae peitai, sa le’i fiafia le ‘aunty’ i le leo a Milovale.

Ma na ta’ua e le tina na a’afia, le i’u o le la taugaupu i le tu’iina o ia e le na molia, ae misi lana tusi.  Ona tago lea o le ua molia, i le u’una’i le tina na a’afia.

Ae i le faamatalaga a Milovale, sa ia ta’ua ai lona fesoasoani i se galuega sa faia i tafatafa o le latou fale.  Ma ina ua toe fo’i atu i le latou fale, sa fa’atonuina o ia e lona ‘aunty’ e alu e faata’ele lona tina, ma sa faapea ona ia faia.

Sa ta’ua e Milovale le otegiaina o ia e lona ‘aunty’, a’o ia taumafai e si’i mai fafo lona tina mai i le faleta’ele, ona o le le saluina o le fale.  Ma ina ua tago le ua molia ma tu’u i lalo lona tina, na oso atu lona ‘aunty’ ma se salu ma sasa ai o ia.  Na ia taumafai e tali mai ta a lona ‘aunty’ ae peitai, sa fa’aauau ona sasa o ia e lona ‘aunty’, ma o le mafua’aga lea na ia u’una’i ese ai lona ‘aunty’, lea na pa’u ai ma tau lona tuli.

O moliaga a Milovale, e aofia ai le Faatupu Vevesi i totonu o le aiga, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, lea e mafai ona nofosala ai i le falepuipui moa so e 15, po o se sala tupe e $300; po o faasalaga uma e lua.

Faapea ma le moliaga o le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu, o se vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui mo le tausaga, po o se sala tupe e $1,000; po o faasalaga uma e lua.

E leai se tupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai le ua molia, e fa’atalitali ai lona faamasinoga.

MOLIA SE ALII I LE FA’AO’OLIMA

E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, o le po o Ianuari 1, 2025 na fa’afeso’ota’i ai e se tamaitai ia le Ofisa a Leoleo, ona o se fusuaga a ni alii sa faia i le afioaga o Faleniu.  Ina ua taunu’u leoleo i le nofoaga na tupu ai le faalavelave, sa molimauina ni alii se to’alua o lo’o tau vaovao mai.

Ina ua fa’atalanoaina e leoleo ia le alii na a’afia i lenei faalavelave, sa ia faamatalaina e faapea, a’o agai atu lana taavale i le fale, sa ia lagonaina le vala’au mai o ni alii ma lu’iina o ia i se fusuaga.

O lea na ia fa’atuina ai lana taavale ma oso mai i fafo ma palauvale atu i nei alii.  Na ia savali atu i le alii na valaau atu ia te ia, ae na fa’ate’ia o ia ina ua ia va’aia le feosofi mai o nisi alii se to’atele ma amata ona fasi o ia.

Na iai foi se tamaitai na a’afia i lenei faalavelave, ae peitai, sa faafaigata ona fa’atalanoaina o ia e leoleo, ona ua le mafai ona fai sana faamatalaga i le ta ta vale o lona fatu.  Ma sa faapea ona togafitia o ia e le EMS.

O le alii na molia i lenei faalavelave, o le susuga ia Fa’ato’aga Afualo.  Sa aveina o ia e leoleo i lo latou ofisa i Tafuna.  O iina na fa’amatalaina ai e Afualo i leoleo, le faia o se latou inuga pia i luma o le fale a sana uo i Faleniu, ae pasi atu se taavale pa’epa’e, ma tatalaina e le pasese o le taavale pa’epa’e, ia le faitotoa o le taavale ma palauvale atu ia i latou.

Sa ta’ua e Afualo ia lo latou tuliloaina o le taavale, ina ua lu’iina i latou e le pasese o le taavale, i se fusuaga.

Na ta’ua foi e Afualo le tu o le taavale, ae oso mai se alii e to’atasi mai le taavale ma savali atu agai ia i latou.  O le latalata mai o lea alii, na tu’i ai loa o ia e Afualo.  Sa ta’ua e Afualo e le na’o ia sa fasia le na a’afia.  Sa fesoasoani atu ai foi ma ni alii talavou se to’atolu, ae peitai, na fiu leoleo e saili i latou.

O moliaga na faia fa’asaga ia Afualo, na aofia ai le Faatupu Vevesi i nofoaga faitele, o se vaega ‘B’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le ono masina, i le falepuipui, po o se sala tupe e $500; po o faasalaga uma e lua.

Faapea ma le moliaga o le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu, o se vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui i le tausaga atoa, po o se sala tupe e $1,000; po o faasalaga uma e lua.

E leai se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai le ua molia, e faatalitali ai lona faamasinoga.

MOLIA SE ULUGALII I LO LA FASIA O LE USO A LE FAFINE

E tusa ai ma fa’amaumauga a le faamasinoga, o le 1:55 i le vaveao o Tesema 30, 2024, na valaau atu ai se tamaitai i le Ofisa a Leoleo ma ripotia le fasia o ia e lona uso ma lona to’alua.

Na agai atu leoleo i le nofoaga na tupu ai le fa’alavelave ma o latou talanoa ai ma le tamaitai na a’afia.

Sa faamatalaina e le tamaitai na a’afia, na o atu nisi o ana uo Filipaina e kamuta se latou ‘debit meter’ ae ‘e’e atu ai le to’alua o lona uso (o Samuelu Tupuola) ia te ia, ona fai ai lea o le la tauvaga ‘e’e.  Sa ta’ua e le tamaitai na a’afia, na ia fa’amanino atu i le to’alua a lona uso, o la na o atu ana uo e kamuta le latou ‘debit meter’.  Ae peitai, sa le’i tu’ua ai le ‘e’e atu o le to’alua a lona uso ia te ia.

Na ta’ua foi e le tamaitai na a’afia, le alu atu foi o lona uso (o Teroa Faletoi) ma amata foi ona ‘e’e atu ia te ia, ma fa’aalia e Teroa lona le fiafia i le sau so’o o le tamaitai na a’afia ma aumai tagata i le latou fale, i le leva o le po.

Sa o’o lava ina oso atu Tupuola ma tu’i le mata o le tamaitai na a’afia ae oso atu Teroa ma futi le ulu a lona uso ma valusi ona mata.

Na faapea ona toso mai loa e le uo tama a le tamaitai na a’afia, ia le tamaitai i totonu o le fale ma valaau loa leoleo.

Ma sa avea le uo tama a le tamaitai na a’afia ma molimau i le sauaina e Tupuola ma Teroa o le tamaitai na a’afia.

Na fa’atalanoaina foi e leoleo ia se tasi o uo a le tamaitai na a’afia ma sa ia ta’ua e faapea, na la o atu ma seisi ana uo e momoli atu le ‘debit meter’ i le tamaitai na a’afia, ae o atu ia Tupuola ma Teroa i le misa ma le tamaitai na a’afia i o la luma, ma sa ia molimauina le tu’iina e Tupuola o le tamaitai na a’afia.   Ae alu atu ia Teroa i le futi le ulu o le tamaitai na a’afia.

Sa ta’ua foi e le molimau, le la feosofi i totonu o le la ta’avale ma aga’i ese atu, ae togi mai e Tupuola ia se pakete ma tau i le fa’ata pito i luma o le la ta’avale.

Na ave faapagotaina e leoleo ia Tupuola i le nofoaga na tupu ai le faalavelave, ae ua sola ese ia Teroa.

I le faamatalaga a Tupuola sa faia i leoleo i le latou ofisa, na ia ta’ua ai lo la le fiafia ma lona to’alua, i le tamaitai na a’afia, ona o lona avatu so’o o tagata i le latou fale i le leva o le po, aemaise ai o lea po, na fa’ato’a mae’a ona o la’ua fa’amamaina le fale.  

Sa te’ena e Tupuola moliaga i lona faia o se tulaga i le tamaitai na a’afia, sa na’o lona toalua (Teroa) ma lona uso na fufusu.

O moliaga ua tu’ua’ia ai nei Tupuola ma Teroa, na aofia ai le Faatupu Vevesi i totonu o le aiga, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui, i le o’o atu i aso e 15, po o se sala tupe i le va o le $150 ma le $300; po o faasalaga uma e lua.

Atoa ai ma le moliaga o le Fa’ao’olima i lona tulaga e tolu, o se vaega ‘A’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala ai i le falepuipui i le tausaga atoa, po o se sala tupe e $1,000; po o faasalaga uma e lua.

E ta’i $2,000 na fa’atulagaina mo i la’ua na molia, e mafai ona tatalaina ai i tua mai i le falepuipui, e faatalitali ai o la faamasinoga.

FA’AALI LE FIAFIA O LE KERISIMASI I LE GAOIA O LE OFISA O TA’ALOGA A LE OFISA O A’OGA

O le po o Tesema 25, 2024 sa lokaina ai le susuga ia Ta’ata’ai Fale, ma molia i lona ulufale e aunoa ma se fa’atagana i le Stadium i Iliili, ma gaoia le Ofisa o Ta’aloga a le Ofisa o A’oga.

E tusa ai ma fa’amaumauga a le fa’amasinoga, sa va’aia i luga o ata vitio i le Stadium i Iliili, ia fale o fealua’i solo i fafo o le pa a le stadium, ma tau saili se auala e ulufale ai i totonu. 

Ina ua matamata leoleo i ata vitio o le fa’alavelave, sa o latou fa’amaonia ai, o le na molia, sa masalomia foi i nisi o fale na osofa’ia muamua.

Ina ua le mafai ona maua e Fale se avanoa e ulufale ai i totonu o le ofisa, sa va’aia lona savali aga’i i tua o le ofisa ma togi se ma’a e pei o le lapo’a o se popo, i le fa’amalama o le ofisa.  Ma o iina na oso mai ai le alii i totonu o le ofisa.

Sa molimauina foi i ata vitio i totonu o le ofisa le su’esu’eina e Fale o kapeneta ma kesi o le ofisa.  Ma na va’aia lona aveina o ni komipiuta feavea’i (laptops) se lua, o la tau, e pe a ma le $1,799.00.  

Ona sa manu’a le lima tauagavale a Fale i le taimi na oso ai i totonu o le fa’amalama, sa faapea ona totolia uma ai luga o laulau ma pusa i totonu o le ofisa.

Sa faapea foi ona alu ia Fale i totonu o le ofisa a le sui Faatonusili ma tatalaina se kapeneta na iai nisi ‘laptops’ e lima, e pe a ma le $2,500.00 le tau aofai.  Na gaoia e Fale ia ‘laptops’ e faapea ai ma ni neti volipolo fou, e 10, e ta’i $45 i le neti volipolo.

O le aso 28 o Tesema, na aveina atu ai loa Fale i le Ofisa a Leoleo i Tafuna ma sa fa’ailoa atu e leoleo ia te ia, e le o ave faapagotaina o ia, ma e mafai ona ia alu ese i so’o se taimi lava e finagalo ai.  Sa fa’ailoa atu e leoleo ia Fale le mafuaaga na ave atu ai o ia i le ofisa a leoleo.  Na malie Fale e fai sana faamatalaga.

Sa fesiligia e leoleo ia Fale po o fea sa iai i le po o le Kerisimasi i le va o le 8 ma le 9 i le po. Na tali Fale, sa iai i le fale o lona tuafafine i Petesa, lea e i tua o le Stadium.  

Na fesiligia foi o ia pe sa i autafa o le Ofisa o Ta’aloga a le Ofisa o A’oga, i le stadium, na tali Fale, e leai.

Ona fa’aali atu loa lea e leoleo ia Fale ia ata vitio o le po na tupu ai le faalavelave ma sa fa’ate’ia Fale ma ia faapea atu i leoleo, e pei uma lava o ia.

Sa ta’ua e Fale lona fa’atonuina o lana uo teine e fa’ailoa atu pe a sau seisi, ma na ia fa’aaogaina se ma’a ma tata’e ai le fa’amalama o le ofisa.

Sa ta’ua foi e Fale le lavea o lona lima ina ua oso i totonu o le fa’amalama ma sa molimauina foi e leoleo ia le manu’a o le lima tauagavale a le ua molia ma o lo’o to’a ai le toto.

Na ta’ua foi e le na molia lona aveina o ni ‘laptops’ e ono lea sa ia fa’atauina atu i ana uo, i le ta’i $40 i le ‘laptop.  Ma sa ia fa’ailoa atu i leoleo ia nofoaga sa ia fa’atauina ai ia ‘laptops’.  Ae peitai, e na o le lua ‘laptops’ sa mafai ona toe maua mai. 

O le tau aofa’i o oloa uma na ave e le ua molia mai i le ofisa a a’oga, e $14,048.00.

O le susuga ia Fale, o se tagata ua lauiloa i le tele o osofaiga i Tafuna ma o lo’o lauiloa o ia i lona fealua’i i le leva o le po, ma faia ai ana osofaiga.

O lo’o ta’ua foi i fa’amaumauga a le faamasinoga le le nofo o Fale i se nofoaga e tasi ae e fa’amautu solo i Tafuna.

O moliaga a Fale, na aofia ai le Faomea, Solivale o fanua e aunoa ma se fa’atagana, ma le fa’aleagaina o ni meatotino i lona tulaga e tolu.

O le moliaga o le Faomea, o se vaega ‘B’ i solitulafono mamafa, e mafai ona nofosala i le falepuipui, i le va o le 5 ma le 15 tausaga, po o se sala tupe; po o faasalaga uma e lua.

O moliaga o le Solivale o fanua faapea ma le Faaleagaina o meatotino, o vaega ‘B’ i solitulafono mama, e mafai ai ona nofosala i le falepuipui i le o’o atu i le ta’i ono masina, po o ni sala tupe e ta’i $500 i le moliaga; po o fa’asalaga uma e lua.

Atoa ai ma le moliaga o le Gaoi, o se vaega ‘C’ i solitulafono mama, e mafai ona nofosala i le falepuipui i le le sili atu ma le 7 tausaga, po o se sala tupe i le va o le $5,000 ma le $20,000; po o fa’asalaga uma e lua.

E $30,000 se vaegatupe na fa’atulagaina e mafai ona tatalaina ai  tua ia le ua molia, e faatalitali ai lona faamasinoga.