Ads by Google Ads by Google

Amata aloaia taeao nei iloiloga tu’u fa’atasi a le Fono mo le paketi

ausage@samoanews.com

O le itula e 9:30 i le taeao nei lea ua fa’atulaga e amata aloaia ai le Iloiloga Tu’ufa’atasi a le Komiti o le Paketi a maota e lua, mo le iloiloina lea o le tupe fa’asoasoa a le malo mo le tausaga tupe fou 2018.

 

O le masina na te’a nei na tauaao ai e le Fono Faitulafono tusi o le paketi mai le faigamalo, e fa’ailoa le aofa’i o le tupe fa’asoasoa mo le tausaga tupe fou, i le aofaiga e $395.2 miliona.

 

O le taeao ananafi na fa’alauiloa ai e Ta’ita’i o maota e lua fuafuaga mo le iloiloga, lea ua fa’amoemoe e tu’u fa’atasi i le Fale Samoa a le Fono Faitulafono, le nofoaga o lo o fa’aaoga e le maota maualuga mo a latou tauaofiaga.

 

I luma o le maota o sui, na fa’ailoa aloaia ai e le afioga i le fofoga fetalai ia Savali Talavou Ale, le fuafuaga ua autasi i ai ta’ita’i o maota e lua fa’apea ai ta’ita’i o Komiti o le Paketi a le Fono, ina ia amata aloaia loa le talanoaina o le paketi i le taeao nei.

 

O le mataupu i iloiloga a le fono mo le tupe fa’asoasoa a le malo, o se tasi lea o mataupu ua leva ona iloilo e le maota o sui talu mai le taimi na tatala aloaia ai le tauaofiaga lona 2 lenei o le nofoaiga 35, ona o le fa’anaunauga i ni isi o afioga i Faipule, ina ia fai lava le iloiloga o le paketi a le maota latou.

 

Ae o ni isi o tulaga fa’aletonu na alia’e mai i ni nai vaiaso ua mavae atu, e pei o le le auai lea o Fa’atonusili i iloiloga sa fa’atulaga e le maota o sui, ona o lo o molimau fo’i i latou i le taimi lava lea e tasi i luma o le maota maualuga, na saunoa ai loa le afioga i le Fofoga Fetalai e fa’amanino le taua tele o le fai fa’atasi o iloiloga o le paketi, ina ia taofia ai le toe tula’i mai o fa’aletonu e pei ona molimauina.

 

Na toe fa’amanatu e Savali i afioga i faipule le taua tele o le auai i soo se taimi e faia ai iloiloga o le paketi, ina ia faigofie ai ona malamalama i latou i tulaga o lo o fa’ataoto ai galuega a le malo.

 

Na taua fo’i e Savali le mae’a lea ona faia sa latou fonotaga ma le Peresetene o le Senate, le afioga i le Tamaitai o le Ao ia Gaoteote Palaie Tofau, atoa ai ma le afioga i le ali’i Kovana ia Lolo Matalasi Moliga, mo le fa’amausaliina o le tulafono a le Fono mo taimi o iloiloga o le paketi, e na o Fa’atonusili e fa’ataga ona molimau i le paketi a lona Ofisa, ae le taliaina lava sona sui.

 

O ni isi o mataupu na taua e ni isi o afioga i Faipule o le a aga’i i ai fesili i le taimi o le iloiloga, o vaega tupe o loo fa’atulaga mai i le Polokalame Fa’apitoa (Special Programs) a le Kovana, lea e pei ona fa’atulaga mai ai le aofaiga e $24.4 miliona.

 

O le tele o vaega tupe o lo o fuafua mo le Polokalame Fa’apitoa a le ali’i kovana, e talitonu ni isi o Faipule e le tatau ma agava’a, ona o lo o i ai manaoga e sili atu ona taua e tatau ona ave i ai le fa’amuamua, ae foliga mai o lo o soona fa’aalu e le faigamalo tupe i ni isi o mataupu e le aoga.

 

O lo o aofia ai i totonu o le paketi fa’amaumauga i le aofa’i o tagata faigaluega a le malo i le taimi nei, i le aofaiga e 6,612, a o lea ua fa’aitiitia i le aofaiga e 6,555 mo le tausaga tupe fou 2018.

 

I fa’amaumauga a le malo o lo o atagia mai ai le tulaga lea, e 4% lea ua faaopoopo ai le aofa’i o tagata faigaluega konekarate, ae 2% ua fa’aitiitia ai le aofa’i o tagata faigaluega tumau a le malo mo le tausaga tupe fou.

 

Ae i le tulaga o tupe o lo o maua mai i auaunaga ma tautua a Ofisa a le malo i lalo o le Enterprise Fund, o lo o atagia mai ai le aga’i i luga o lea vaega tupe i le aofaiga e $18.4.

 

Mo le iloiloiga o le paketi i le taeao nei, o le Teutupe a le malo ia Uelitigone Tonumaipea ma le Faatonusili o le Ofisa o le Paketi a le malo ia Catherine D. Saelua, o ulua’i molimau ia o le a fesiligia i le tulaga o le paketi atoa a le malo, fa’apea ai ma paketi a la Ofisa mo le iloiloga o le taeao.

 

O le iloiloga i le itula e 1:00 i le aoauli o le a fesiligia ai le paketi a le Ofisa a le Kovana, fa’apea ai le paketi a le Ofisa o Ta’aloga (Sports Complex), lea o le a molimau ai le tofa Fiu Saelua ma le afioga i le ali’i Fa’atonusili ia Toleafoa Henry Tavake.

 

E amata iloiloga o le paketi i le 9:30a.m., ae o tauaofiaga a le Senate e faia i le 9a.m.

 

Na taua e le taitai komiti o le Paketi a le maota o sui, le afioga a Vailiuama Steve Leasiolagi i le maota o sui i le vaiaso na te’a nei, tulaga fa’aletonu ua i ai le tamaoaiga o le malo i le taimi nei, pe a fuafua atu i le tupe maua o lo o mafai ona ao mai i luga o le uafu ma isi auaunaga a le malo.

 

Saunoa Vailiuama e fa’apea, o tulaga fa’aletonu e pei ona tula’i mai i le tamaoaiga o le malo, ua moomia ai e le faigamalo ni fa’aiuga poto ma le atamai, ina ia mafai ai ona saili ni auala e toe fa’aleleia mai ai tulaga fa’aletonu o le tamaoaiga ua molimauina i le taimi nei.

 

Sa ia talosagaina afioga i faipule ina ia auai uma i le iloiloga ua faatulaga e faia i le itula e 8:00 i le taeao nei, lea o le a fesiligia ai le Teutupe a le malo i le pili tupe mo le lafoga o oloa (sales tax) a le faigamalo e 7%.

 

Saunoa Vailiuama e fa’apea, e tatau ona sailiili toto’a le fono i tulaga uma e fa’atatau i pili tupe ua tuuina mai, ina ia mautinoa e le mamafa pito tasi fa’aiuga e faia, ma i’u ina a’afia ai le isi itu ae manuia le isi itu.