Ads by Google Ads by Google

Toe fa’afo’i i Samoa le ali’i na ia faia uiga mataga tama’ita’i 15 tausaga

ausage@samoanews.com

O se tasi o tuutuuga o le nofovaavaaia a le ali’i e 43 tausaga le matua lea na ta’usala i lona faia o uiga mataga i se tama’ita’i e 15 tausaga le matua, e le gata na te tuliina masina e 20 i le Toese i Tafuna, ae ua poloaina fo’i lona tuua o le teritori ae aumau ai i fafo atu mo le umi o lana nofovaavaaia e 5 tausaga.

 

O le vaiaso na te’a nei na tula’i ai le susuga a Lalomilo Raymond Taume i luma o le Fa’amasinoga Maualuga mo le lauina o lana fa’asalaga.

 

Na taofia pea Taume i le Toese talu mai le taimi na pu’e fa’apagota ai o ia i le masina o Setema o le tausaga na te’a nei, ina ua le mafai ona totogi le tupe e $10,000 na fa’atulaga e le Fa’amasinoga e tatala ai o ia i tua.

 

Na ulua’i molia e le malo ia Taume i moliaga mamafa e 2 e aofia ai lona tagofia o le itutinosa o se tama’ita’i i le tulaga muamua, faapea ai ma lona taumafai e faia ni gaioiga faafeusuaiga i le tulaga muamua

 

Ae i lalo o se maliliega na sainia e Taume ma le malo, lea fo’i na talia e le Fa’amasinoga Maualuga ia Oketopa 2019, na malie ai Taume e tali ioe i le moliaga mamafa e tasi o lona tagofia lea o itutinosa o se tama’ita’i e 15 tausaga le matua, lea sa faaigoa o se tuafafine poo se afafine ia te ia.

 

I le tali ioe ai o Taume i le moliaga e pei ona ta’usala ai o ia, na ia ta’utino ai e fa’apea, i se taimi o le masina o Setema 2018, na ia ulufale faamalosi ai i totonu o le fale o le aiga na a’afia ma le fa’amoemoe e fa’atino ai le solitulafono o le faia o uiga mataga i le tama’ita’i na a’afia.

 

Ina ua maua le avanoa a Taume mai le Fa’amasinoga i le vaiaso na te’a nei, sa ia faatoese ai loa e tusa ai o lana solitulafono.

 

“Lau afioga i le Faamasino Sili, ua ou fia fo’i i lo’u aiga se’i fa’aaoga aso o lo o totoe e tausi ai lo’u to’alua ma la’u fanau. Ua ou salamo ma ua ou lagona le sese o la’u gaioiga sa faia, o le faatoesega lea a Taume.

 

E le i faatoese Taume i le tama’ita’i na a’afia poo lona aiga fo’i, e ui o lea sa ia ta’utino.

 

Na fesili le afioga i le ali’i Fa’amasino Sili lagolago o Fiti Sunia ia Taume, poo fea lona aiga lea o lo o ia talosaga mai e toe fia fo’i i ai. Na tali Taume, “o lo’u aiga i Samoa, lea o lo o i ai lo’u to’alua ma la’u fanau.”

 

O le ali’i Loia Fautua ia Rob McNeill na tula’i mo Taume, ae o le ali’i Loia Sili lagolago ia Doug Lowe na tula’i mo le malo.

 

Na talosaga McNeill i le Fa’amasinoga ina ia faasala Taume i se fa’asalaga faanofovaavaaia, e aunoa ma le toe tuuina atu o se isi faasalaga faa falepuipui. Sa ia talosaga fo’i, ua lava le umi lea ua mae’a ona tuli e Taume i le toese e fai ma ana faasalaga i lenei mataupu, ae poloaina loa o ia ina ia tuua le teritori ae toe fo’i atu i Samoa i lona aiga, ma aumau ai i le taimi atoa o lo o totoe o lana nofovaavaaia.

 

E tusa ai ma faamaumauga a le Fa’amasinoga, e tusa ma le 468 aso ua mae’a ona tuli e Taume i le toese, talu ona taofia o ia e fa’atali ai le faaiuga o lana fa’amasinoga, tusa lea o le silia i le 15 masina le umi.

 

Na lagolagoina e Lowe le talosaga a le itu tete’e. Na taua e Lowe e faapea, e ui i le matuia o le gaioiga sa faia e Taume, peita’i e talitonu le malo, o le auala sili e mautinoa ai le malu puipuia o le tama’ita’i na a’afia mai le toe aafia i se isi faalavelave, poo fanau tama’ita’i fo’i o le atunu’u, o le poloaina lea o Taume na te tuua le atunu’u.

 

A o le i tuuina atu le faasalaga a le Fa’amasinoga, na maua le avanoa e toe faailo ai e le Fa’amasinoga faamaumauga e tusa ai o le fa’alavelave sa tula’i mai, lea ua mafua ai ona nofosala Taume.

 

Na taua e le Fa’amasinoga e fa’apea, o le faaiuga o le masina o Aokuso 2018 na te’a nei na tofu atu ai lenei mataupu i le Fa’amasinoga, ina ua faila e le aunty a le tama’ita’i na aafia ma lona tuagane se tagi faasaga ia Taume, i lona faia lea o uiga mataga i le tama’it’ai na a’afia.

 

E pei ona taua e le malo, na faateia le tuagane o le tama’ita’i na a’afia ina ua ia ala ane i se taimi o le po ma ia vaaia ai le ua molia o lo o i totonu o le potu a lona tuafafine. Ina ua ia valaau atu i ai, sa tu i luga le ua molia ma alu i le atoa i fafo ma le fale.

 

Na taua atili e le tuagane o le tama’ita’i na a’afia i Leoleo e faapea, e i ai fo’i le isi po na ia vaaia ai le ua molia o lo o nofo i tafatafa o le vaega o lo o moe ai lona tuafafine, peita’i sa ia manatu, ai o alu atu o ia e saili CD a lana pasi sa latou faalogologo ai.

 

Ina ua fesiligia e Leoleo le tama’ita’i na a’afia, sa ia ta’utino ai le faateia o ia ao moe ina ua tago atu le ua molia i lona fatafata ma lona itutinosa. Sa ia taua atili fo’i i Leoleo e fa’apea, e le o se taimi muamua lenei ua faia ai e le ua molia nei uiga mataga ia te ia.

 

E 5 tausaga na manatu le Fa’amasinoga e faasala ai Taume i le toese, peita’i ua faamalumalu lona tuliina o lea fa’asalaga, ae ua nofovaavaaia ai o ia mo le 5 tausaga i lalo o tuutuuga e ao ona ia usita’i i ai.

 

O nisi o ia tuutuuga e aofia ai lona tuliina o masina e 20 i le Toese, ae aofia ai ma le umi e siliai le 15 masina lea ua mae’a ona ia tuliina ao faatalitali ai se faaiuga o lana mataupu.

 

A tatala mai o ia i tua mai le toese, ona ia tuua lea o le atunu’u ma aumau ai i fafo mo le umi e 5 tausaga, e le mafai ona ia toe ulufale mai i totonu o le teritori. Afai ae toe ulufale mai i totonu o le teritori ae le i mae’a tausaga e 5 o lana nofovaavaaia, o le a poloaina loa o ia e tuli ia mae’a le umi o lo o totoe o lana nofovaavaaia, a mae’a, ona ia tuua loa lea o le atunu’u.

 

“Taume, o lea ua talia e le Fa’amasinoga lau talosaga ina ia toe faafo’i oe i lou aiga i Samoa. O le talosaga a le Fa’amasinoga, aua e te toe ulufale mai i totonu o le taimi o lau nofovaavaaia,” o le fautuaga lea a le Fa’amasinoga ia Taume.