Ads by Google Ads by Google

Sauni le malo e toe faafo’i i Samoa pagota ua mae’a ona tuli faasalaga


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Pago Pago, AMERIKA SAMOA

 

O le malaga a le Lady Naomi i le aso 4 o Mati, o le vaiaso fou lea, ua faatulaga e le malo o Amerika Samoa e toe faafo’i atu ai tagatanu’u o Samoa i latou aiga i le mae’a ai lea ona tuli o a latou faasalaga faa falepuipui i le Toese i Tafuna.

 

O lea tulaga sa faamaonia e sui o le malo i se iloiloga sa faia i luma o le Komiti o Mataupu tau Faamasinoga a le Maota o Sui i le vaiaso na te’a nei, i lalo o le ta’ita’iga a le afioga i le ali’i Faipule ia Vailoata E. Amituana’i o le ta’ita’i komiti.

 

O sui e to’alua na molimau i lea iloiloga e aofia ai le Loia Sili a le malo ia Fainu’ulelei Ala’ilima Utu ma le Komesina le tumau o le Matagaluega o le Puipuiga o le Saogalemu Lautele ia Fo’ifua Fo’ifua.

 

O le iloiloga na faataua ona o se mataupu na fesiligia e le afioga i le ali’i Faipule ia Avagafono Vaimaga Maiava e faatatau i tagatanu’u o Samoa ua leva ona mae’a ona tuli faasalaga i le Toese i Tafuna, ae o lo o fa’aauau pea ona taofia i latou i le Toese e aunoa ma le tatala i tua pe toe faafo’i atu i o latou aiga.

 

Na taua e Avagafono, o se tasi sa tautua i le Ofisa o Leoleo mo le tele tausaga, ma malolo litaea mai ai i le tausaga na te’a nei i le tulaga o le Sui Komesina o Leoleo e faapea, ua maua i suesuega le toatele o tagatanu’u o Samoa ua mae’a ona tuli faasalaga ae o loo i ai pea i latou i le Toese.

 

O nisi o i latou ua mae’a ona talanoa ma le Ofisa o Femalagaaiga, ma ua mafai fo’i ona faailoa mafua’aga ua ala ai ona tuai na toe faafo’i i latou nei i Samoa. O nisi o ia  mafua’aga e aofia ai le faaletonu o tusi folau, musu le sponsor e toe faafou le pepa nofomau, poo le le mafai fo’i ona totogi o le pasese e toe fo’i atu ai i Samoa.

 

O le popolega o le afioga i le ali’i faipule ia Avagafono e uiga i lenei mataupu, ina ne’i avea le tuai na toe faafo’i o tagatanu’u o Samoa ma auala e ono aafia ai le malo i ni mea e tutupu mai talu ai le tuai ona malaga atu o i latou nei i Samoa. Na faaalia e Avagafono le taua tele o le tausia lelei o tagata nei ma faagasolo auala uma mo le toe faafo’i atu o i latou i Samoa pe afai ua mae’a ona tuli a latou faasalaga.

 

Na taua e molimau a le malo i luma o le Komiti e faapea, e to’a 7 tagatanu’u o Samoa o loo taofia pea i le Toese i Tafuna i le taimi nei ua mae’a ona tuli faasalaga faa falepuipui, ma ua agava’a ona toe malaga atu i o latou aiga i Samoa, e tusa ai ma tuutuuga ma faasalaga a le Faamasinoga. 

 

O i latou uma nei sa faaletonu pepa malaga e pei o tusi folau, a o lea ua mae’a ona galulue le Ofisa o Leoleo ma le Ofisa o le Loia Sili i le faaleleia o pepa malaga ina ia mafai ai ona toe malaga atu i latou nei i Samoa. 

 

Ina ua fesili e afioga i Faipule le mafua’aga ua tuai ai ona toe fo’i atu i latou nei i Samoa, na faamanino e Fo’ifua e faapea, o le faafitauli numetasi lava sa i ai, o le taofia lea o malaga a va’alele faapea ai ma le la’uina o pasese i le va’a o le Lady Naomi, talu mai lava puipuiga o le faama’i o le COVID-19.

 

Na faamanino atili e Fo’ifua i luma o le Komiti e faapea, o tagatanu’u uma nei mai Samoa, ua faamaonia a latou solitulafono ma ua mae’a fo’i ona tuli a latou faasalaga faa falepuipui. O tuutuuga o a latou faasalaga mai le Faamasinoga e aofia ai le tuua o le atunu’u ae toe fo’i atu i Samoa mo le umi o le nofovaavaaia.

 

O le isi faafitauli na mafua ai ona tuai feutanaiga ma i latou nei, o le faa faigata lea ona tuli tuli sponsor mo le faatinoina o latou tiute i lalo o le Tulafono, e ala i le totogi o pasese atoa ai ma aitalafu a tagata nei i le malo o Amerika Samoa.

 

Saunoa le Sui Fofoga Fetalai e faapea, e mafua ona tutupu faafitauli nei ma tuai ai ona toe faafo’i atu tagatanu’u i o latou atunu’u, o le faatamala o le Ofisa o Femalagaaiga i le faatinoina o latou tiute. Na fautuaina e le Sui Fofoga Fetalai ia Fetu Fetui Jr le Loia Sili ina ia silasila toto’a i le Ofisa o Femalagaaiga ina ia aua ne’i toe tula’i mai faafitauli faapenei i le lumana’i.

 

Saunoa le afioga i le ali’i Faipule ia Vailiuama Steve Leasiolagi e faapea, i lona lava talitonuga na o ia, e le tatau i le Faamasinoga ona faia nei ituaiga poloaiga e tuua ai e le tagata le teritori ae toe fo’i atu i le atunu’u na malaga mai ai. 

 

Sa ia taua e faapea, ua mae’a ona taoto le Tulafono e mulimuli ai tagata uma e aofia ai ma le Fa’amasinoga. I totonu o le tulafono, e le o i ai se vaega o taua mai ai, ia toe fo’i le tagata i lona atunu’u pe afai e mae’a ona tuli le faasalaga.

 

O tagata nei ua mae’a ona tuli faasalaga, ua tele tausaga o tautua ma nonofo i Amerika Samoa, ua fai o latou aiga ma fanau, o loo totogi fo’i lafoga i le malo ma tautua i nu’u, aiga ma Ekalesia i le atunu’u. E talitonu le afioga a Vailiuama, o lea ua nofo le Faamasino ma fai le galuega e le o sana galuega, o le faatonu lea o le tagata solitulafono e toe fo’i i lona atunu’u pe a uma ona tuli le faasalaga.

 

Na faamanino e le Loia Sili e faapea, e i ai le malosi o le Faamasino i lalo o le tulafono e tuuina atu ai se faasalaga talafeagai mo soo se solitulafono. O le faitalia a le Faamasinoga e faatonu ai le tagata mai fafo ua tausala i se solitulafono e toe fo’i atu ai i lona atunu’u. 

 

Na toe faamanino atili e le Loia Sili e faapea, o le galuega a le Faamasino o le fai lea o le faasalaga mo soo se tasi e ta’usala i le solitulafono. E i ai fo’i le malosiaga o le Faamasinoga e poloa’i ai le tagata mai fafo e tuua ai le atunu’u ae toe fo’i atu i Samoa. Peitai, o le tiute o le Loia Fautua o le finau lea i le Faamasinoga mo ni itu lelei o le tagata ua nofosala, ma ta’u i ai ni mafua’aga tatau e le mafai ai ona toe fo’i ese le tagata mai fafo ua nofosala.

 

O tagata nei e pei ona faamaino e molimau a le malo, o tagata soifua e i ai aiga ma fanau, e tatau ona nonofo pea i le atunu’u ma faaauau ai la latou tautua i aiga, nuu, ekalesia ma le itumalo.

 

Na faamanino atili e le Loia Sili e faapea, soo se tagata mai fafo lava e ulufale mai i le teritori ma aumai ai, e tatau ona faafetaia lena tagata i le avanoa ua mafai ai ona ulufale mai ma aumau ai i le atunu’u. E tatau fo’i i lea tagata ua tausisi i tulafono uma a le malo.

 

O se tasi o mataupu sa fesiligia e afioga i Faipule, o le aofa’i o tagata mai fafo e agavaa ona ulufale mai i Amerika Samoa i le tausaga e tasi. Saunoa Loia Sili e faapea, e 250 tagata mai Samoa e faataga i lalo o le tulafono ona ulufale mai i le teritori i le tausaga e tasi, ae to’a 5 mo atunu’u eseese uma lava i le lalolagi e aofia ai atumotu Pasefika.

 

O se tasi o faafitauli sa maitauina i tausaga ua mavae, o le ova o tagata mai atunuu eseese e ulufale mai i le teritori.

 

Mo se faataitaiga e pei ona saunoa le Sui Fofoga Fetalai ia Fetu e pei ona saunoa, afai e mae’a ai le tausaga e na o le to’a 2 tagata Saina na ulufale mai i le atunu’u, ona avea lea o avanoa e 3 o loo totoe ai e faaopoopo i tagata Filipaina o loo fia malaga mai i Amerika Samoa.

 

O lea gaioiga e pei ona saunoa le Loia Sili, e le o toe tupu i le taimi nei, ona o lea ua matua mataituina lava tulaga o le tulafono. Ua faamalosia fo’i e le Ofisa o Femalagaaiga tiute tauave a le sponsor i lalo o le tulafono, ina ia taofia ai le toe alia’e mai o faafitauli e pei ona maitauina i le tele o taimi, o le fiu lea o le Ofisa o Femalagaaiga e tau tulituli le sponsor ae la toe tali mai lava.