Ads by Google Ads by Google

Tumau lagolago malo mo i latou i ai manaoga fa’apitoa tino

Ua fa’alauiloa e le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga se tasi o manu lauti a le faigamalo o le fa’atumauina pea lea o le lagolago a le malo mo i latou o lo o i ai manaoga fa’apitoa o le tino ma le mafaufau, lea ua molimauina le fa’atupulaia o le latou faitau aofa’i i totonu o le atunu’u i le taimi nei.

 

Na taua e Lolo i lana saunoaga o lo o aofia i totonu o le ripoti lea ua tauaao e le Fono Faitulafono e fa’apea, ao fa’atupulaia ai pea vaega tupe fesoasoani mai le feterale i tausaga ua mavae, e fa’atupe ai auaunaga ma tautua mo i latou e i ai manaoga fa’apitoa nei, sa maitauina le leai o se vaega tupe sa tu’uina atu e le malo e fesoasoani ai i vaega tupe a le feterale.

 

“O le mafua’aga lea ou te fa’afetaia ai le Fono Faitulafono, ina ua outou pasia ma fa’amaonia le paketi fa’aopoopo sa ou tu’uina atu i le Fono, e fa’amaonia mai ai le $50,000 mai vaega tupe lotoifale, e fa’afetaui ai tupe feterale, lea ua mafai ai ona fa’amatu’u mai le aofa’iga e $200,000 o tupe feterale, e fa’aauau ai lea tautua a le malo tele mo le atunu’u i le tausaga tupe 2014, atoa ai fo’i ma le tausaga tupe fou lenei 2015”, o le saunoaga lea a Lolo, ma ia taua ai fo’i e fa’apea, ua avea lea gaioiga e ta’u mai ai le naunau o le fono faitulafono e tu’u mai lo latou tauau e lagolago ma fesoasoani ai i le fa’aleleia o lea auaunaga a le malo.

 

O le taua o vaega tupe e pei ona tu’uina atu e le malo e fesoasoani ai i atina’e ma polokalame mo i latou nei, e le gata e fesoasoai ai i galuega fa’atino a le Ofisa o lo o fa’auluulu i ai le fa’atautaia o nei auaunaga, ae o se avanoa lelei fo’i lea e fesoasoani ai i au ta’aalo a Amerika Samoa mo i latou e i ai manaoga fa’apitoa o le tino ma le mafaufau, o lo o auina atu i ta’amilosaga fa’ava o malo, e aofia ai le ‘Special Olympics Games’ sa faia i Ausetalia i le tausaga na te’a nei, lea na taliu mai i fanua sui o le au a Amerika Samoa ma pine mai lea ta’amilosaga.

 

Na taua e Lolo le tumau pea o taumafaiga a le malo ina ia lagolago ma fesoasoani ia i latou o lo o i ai manaoga faapitoa o le tino ma le mafaufau, ma ua ia fautuaina fo’i le Matagaluega o Aoga a le malo, ina ia latou fa’aauauina pea fo’i lea auaunaga mo fanau aoga o lo o a’oa’oina i totonu o aoga eseese i le atunu’u.

 

E talitonu le ali’i kovana, e ui e i ai manaoga faapitoa o le tino ma le mafaufau i tagatanu’u nei o le atunu’u, ae tutusa uma lava aia o lo o latou tauaveina ma aia o lo o tauave e i latou o lo o atoatoa le malosi.

 

“E tatau ona tatou tu’uina atu le mea sili ma le auaunaga atoatoa e fesoasoani ai mo i latou nei, a’oa’o, fafaga, fesoasoani ma ofoina atu so o se tautua latou te mana’omia, ina ia latou iloa ai e taua fo’i i latou i o tatou manatu”, o se vaega lea o le saunoaga a le ali’i kovana.

 

Na taua e le fa’atonusili o aoga a le malo ia Vaitinasa Dr. Salu Hunkin-Finau i luma o le komiti o Aoga a le maota o sui i le amataga o le masina nei e fa’apea, e tusa ma le 80% o fanau aoga o lo o aoaoina i totonu o Amerika Samoa i le taimi nei, o lo o aofia i lalo o le fa’aupuga, o i latou ia e i ai manaoga fa’apitoa o le tino ma le mafaufau.

 

E mafua lea tulaga e pei ona saunoa le tama’ita’i fa’atonusili, ona o le to’atele o i latou nei e i ai manaoga fa’apitoa mo le gagana tautala, aemaise lava i aoga amata e aofia ai le K-3 e oo atu i le K-5, ma fa’asolo atu ai i le Vasega 1-4.

 

O fesuiaiga ua faia e le Ofisa o Aoga ma le latou lala lea e gafa ma le ofoina atu o polokalame e fesoasoani ai i fanau aoga nei o lo o i ai manaoga fa’apitoa o le tino ma le mafaufau, ua mafai ai ona vaevaeina aoga eseese i le motu o Tutuila i Itumalo e ono (6), ina ia fa’a faigofie ai ona fa’ataunu’u lea tautua i le a’oa’oina atoa ai ma le tausia lelei o fanau aoga.

 

Na taua e le ali’i kovana i se tasi o fonotaga a le kapeneta e le i mamao atu e fa’apea, so o se taimi e fa’atino ai e fa’atonusili ma a latou matagaluega ni auaunaga mo le atunu’u, ia mautinoa e momoli atu ai ma le lagona o le fa’afetaia lea o tagatanu’u, i galuega lelei o lo o latou tu’uina mai mo le malo.

 

“E le mafai ona i ai se malo pe afai e leai ni tagata, e le mafai fo’i ona iloa le lelei ma le aga’i i luma o le tautua a le malo pe afai e le fa’atinoina ni auaunaga lelei mo ona tagatanu’u”, o se vaega lea o le saunoaga a Lolo i le ripoti ua tauaao e le Fono.