Ads by Google Ads by Google

Tima’ia le ‘Au Maulu - Saogalemu & Togafitiga

E lua aso ua fa’atulaga ai le fonotaga fa’alea’oa’oga mo e “Maulu” e le National Marine Sanctuary o Amerika Samoa ma le Matagaluega o Fefa’ataua’iga a le tatou malo, ma ua vala’aulia ai matagaluega ta’itasi o lo’o nafa ma lea tautua aoga ia puipuia ma fa’asaoina le ola o tagata o le atunu’u ma e asiasi mai.

 

O nei aso atoatoa e lua, e aofia ai a’oa’oga i totonu o le Ofisa Autu i Utulei e fa’ailoa ai foliga ma fa’aa’oa’o togafitiga vave e ao ina fa’asaoina ai le soifua, atoa ma ala e mafua ai ona a’afia i latou e maulu i meaola o le sami po’o le laufanua fo’i. O togafitiga ma ala e fa’ao’o ai nei togafitiga le isi vaega tele o nei a’oa’oga, ae o le aso lona lua o le vasega lenei, e matua fuli ai loa e a’otau i latou ua auai, i le fa’atinoga o le tautua pe a vala’au mai se fa’alavelave i luga o le sami, vaitafe ma le vaomatua, e mana’omia ai ona fa’asaoina le ola o se tasi.

 

O le a’oa’oga ua vala’auina nisi mai fafo i le NOAA/NDC - Zach Hileman e talanoa ma fa’ailoa mai afaina o le ona i I’a eseese ma afaina tumau e ono maua ai i toega o le olaga. O togafitiga ma mea e ao ina vave faia e le tagata e mua’i o’o atu e fa’asao le soifua o lea sui ua a’afia.

 

O le sui mai le NPS - CPC Pasquale De Rosa lea e talanoa mai i ituaga mu e ono a’afia ai tagata ae maise o togafitiga vave e ao ina faia, i mu ua ogaoga ona afaina, ua o’o i le a’ano ma ivi o le tagata soifua.

 

O le sui lona tolu o Dana Wilkes mai le vaega a le NOAA/ONMS lea e nafa ma le fa’atinoga o a’oa’oga uma ua mae’a a’otauina ai le au maulu i le ulua’i aso o a’oa’oga fa’apitoa. O ia lea e fa’atulagaina le taimi ma ituaiga o tomai e ao ina mua’i iloa e i latou e maulu mo le fa’aaogaina o tane ea, le latou saogalemu ia mataituina, ma ia mafai ona fa’asaoina le ola o le ua manatu e fa’ao’o i ai le fesoasoani.

 

I le amataga sa talanoa mai ai le Fa’atonu o Matagaluega o Feso’ota’iga Keniseli Lafaele, e tusa o le aoga o lenei fa’asoa mai fafo i lea fo’i tautua mo tatou tagata galulue ma e fia fa’asaoina ae tainane fo’i le mamalu o le atunu’u, ina ia latou silafia mea e puipuia ai i latou a’o ta’e’ele, fagogota, maulu pe feoa’i i va’a i luga o le sami, po’o e fo’i e tafafao, sopo ma galulue i o tatou vaomatua.

 

O matagaluega eseese o le malo sa mafai ona auai mai o latou sui i lenei fetufa’iga ma a’oa’oga aoga tau tagata maulu i le sami ma e sopo i le vaomatua, na aofia fa’atasi ane i ai tagata faigaluega a le Matagaluega o DPS Marine Patrol, aufaigaluega a le EMS, aufaigaluega a le DMWR, aufaigaluega a le Falema’i tele i Faga’alu lea fo’i nafa ma le fa’aaogaina o le Masini e mafai ona toe ‘ave’esea ai le ‘ea mai le tino o le tagata maulu ua matapogia e fuafua i le maulalo o le sami sa maulu ai, sui mai le Kolisi Tu’ufa’atasi o lo’o ua amata ai a’oa’oga mo fanau a’oga i mataupu tau Maulu ma a’oa’oga i le Sami ma ona Puna’oa, sui o le NOAA ma le DOC ae maise le Coast Guard a le Malo tele.

 

O vaega e tolu o lenei a’oa’oga aoga lava ua fa’atulaga ai:

 

- Ia aotauina tagata faigaluega mo galuega fa’asao o le soifua i tomai ma agava’a e fa’aaogaina ai masini fa’atekonolosi fou ia fa’asaoina le soifua o e ua afaina i le sami ma le vaomatua, ma ia iloa patino togafitiga e ao ina vave faia a’o le’i o’o mai i le falema’i, ia fa’asaoina le soifua ma ia le afaina ai le si’omaga.

 

- Ia vave iloa patino e le aufaigaluega gaoioiga e ao ina faia pe a va’aia le ituaiga afaina o lo’o ua a’afia ai le ua fia fa’asao lona ola, mafaufau ma le toto’a, ia galue ma le poto, ae taualuga i le iloa lelei ia saogalemu o ia o lo’o galue e fa’asao ma le ua afaina i so’o se taimi. O ia mea, e mafua ona iloa lelei le gaoioiga e faia, ona ua lava tapena le aufaigaluega atoa i a’oa’oga fa’apenei, ma ia fai fai pea ia a’oa’oga lelei.

 

- Ia lava le so’otaga o e faigaluega i lo latou galulue fa’atasi ai mo le fa’amoemoe e tasi, “ia fa’asao le soifua o i latou ua afaina.” O le taumafaiga ia galulue fa’atasi e afua mai le a’otau fa’astasi o i latou fa’apenei.

 

O nisi o a’oa’oga sa mua’i fa’atautaia, o le togafitiga o manu’a ua masa’a ai le eleele, ma ua taumafai e ala i metotia ua fa’atulaga, e mua’i taofia le eleele, a’o le o’o ina leai se toto o lea ua manu’a. O le isi, o le mu, ma ona togafitiga, ae mua’i iloa patino e le o fa’atinoina togafitiga, po’o tulaga muamua, lua pe o le tolu fo’i le mu o le ua a’afia fa’ato’a togafitia ai.

 

O le tautalaga a le sui fa’atonu Lelei Peau, sa ia tatalaina ai ma fa’afeiloa’ia le mamalu na aotelega i lea potufono mo lea a’oa’oga taua i le ulua’i taeao ananafi i le itula e 9:00 na amatalia ai.