Ads by Google Ads by Google

Tatala aloaia tauaofiaga mulimuli Fono Faitulafono

O le afioga i le Sui Fofoga Fetalai ia Talia Faafetai Iaulualo na taitaia le tauaofiaga fa’ai’u a le Maota o Sui, mo lana nofoaiga e 32, i le taeao ananafi, ona o lo o toesea le Fofoga Fetalai. Ae o le alii peresetene o le Senate ia Gaoteote P. Tofau na taitaia le tauaofiaga a le Senate. E toa 16 faipule sa faatasi i le tauaofiaga muamua ae 14 Senatoa mo le Senate.

O se tasi o mataupu na laga i le maota o sui, o le mataupu i le tofiaina o se komiti e vaavaai i le mataupu ua ta’ua faaperetania o le ‘override veto’ a le kovana lea e pei ona vevesi ai ma le Fono Faitulafono.

Saunoa le alii faipule ia Faimealelei Allen, o ia foi lea na lagaina lenei mataupu, e tatau ona i ai se komiti latou te faapupulaina i le atunuu le mataupu lenei, ina ia mafai ona malamalama ma manino tagata palota uma, ao lei faia la latou faaiuga i le palota tele o lo o loma nei, e uiga i le suiga lenei o le faavae.

Saunoa Faimealelei, e tatau ona i ai i le komiti sui taitoatasi mai le Senate ma le maota o sui, o se sui mai le Asosi o Loia atoa ai ma se sui mai le Kolisi Tuufaatasi.

Saunoa le alii faipule, o le itu e taua ai le mataupu lenei, afai ae manao le kovana e pasia atu e le fono se tupe mo se manaoga o le malo, ona ia faaulu lea i le fono o le pili e faataga ai le pasiaina o le tupe, ae afai e i ai se mataupu e pasia e le fono ae le finagalo i ai le kovana, ina ia teena lea.

O atugaluga o le alii faipule e pei ona folasia, o le Fono o lo o i ai le malosi e fausia ai tulafono, peitai afai e fesiligia le malosi o le fono ona o mataupu faapenei, ona lagona ai loa o lona atugalu.

Na lagolagoina e Talia le finagalo o le alii faipule, ae o le a taoto atu sei fesiligia finagalo o taitai o le fono e uiga i lenei mataupu. Saunoa Talia, o loo faatali pea se finagalo o le kovana e uiga i le mataupu lenei, o le a fesiligia foi le ofisa o le loia sili e uiga i se finagalo o le alii kovana e uiga i lenei mataupu.

Saunoa le peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau, ua maea ona tuuina atu sana tusi i le konekeresi a le malo tele e fesiligia ai le mataupu lenei, ina ua leai se tali mai le kovana e tusa ai o tusi ua maea ona ia tuuina atu i ai.

E lua tusi fai mai Gaoteote sa ia tuuina atu ia Aperila ma le isi tusi ia Me, e fesiligia ai se finagalo o le kovana i lenei mataupu, faatasi ai foi ma le tusi sa tuuina atu i le Failautusi o le Initeria, peitai e leai se tali ua maua mai i tusi uma nei.

O le mataupu o loo atugalu i ai finagalo o le Fono, o le pasia atu e latou o tulafono ae teena e le alii kovana.

Saunoa Gaoteote, e tatau ona matua manino le faaaogaina o le malosi o le fono faitulafono ina ia atagia mai ai mataupu ogaoga e tatau ona faataua mo le manuia o le atunuu.

Na faatulai e le afioga i le alii Senatoa ia Tulifua Tini Lam Yuen sana fautuaga e faapea, afai e finagalo le fono e saili poo ai nisi latou te faalauiloaina lenei mataupu i tagata palota, e tatau ona faaaoga faiaoga poo fanau aoga i vasega maualuluga, latou te tuuina atu lenei matuapu i le au palota, aua o i latou ia e le o i ai ni a latou aafiaga i tulaga o sailiga tofi.

Saunoa Tulifua, e le tatau ona aafia tagata o loo tauva i tofi i le faalauiloaina o lenei mataupu, ina nei avea ma lape o le unaia ma le tau faailoaina atu i le atunuu ma tagata palota.