Ads by Google Ads by Google

Tala o le Pasefika

MALIU FA'AFETAI FIU - TAFANA I HILO

Mai Hilo Hawaii, ua fa’ailoa mai e le Hawaii News Now, le tafanaina o se tasi o alo o Samoa; Fa’afetai Fiu, lea na maua atu o ta’atia mai ma ona manu’anu’a i ni pulufana i le Bayfront Highway, peita’i, ua le maua mai se tasi na ia fa’ataunu’u lea solitulafono.

E tusa ai ma le lipoti a leoleo, ua fa’amauina ai sa vala’au atu tagata i le Ofisa o Leoleo, ina ua latou fa’alogoina le taso’o o le papa o fana i se eleele e tulata i Mooheau Park e tusa ma le 8:47 i le afiafi o le aso To’ona’i na te’a nei. Ina ua to’ai taunu’u leoleo i lea ogaeleele, na latou maua ai le tamaloa o taoto ai ma ona manu’anu’a.

Ina ua sa’ilia, sa maua ane o le ali’i e 32 tausaga le matua, Fa’afetai Fiu, o se Samoa o alaala i Hilo. a tapunia loa e leoleo lea itu atoa o le alatele, ae fa’aauau sailiga i le fa’alavelave. Na fa’ato’a toe tatalaina lea itu o le alatele i le 10 i le taeao o le aso Sa, Tesema 30, 2012.

“O lo ua fa’ailoa mai, sa maulu ali’i leoleo i le ogasami e tulata i le vaega o le alatele lea na tafanaina ai Fa’afetai, ae ua le maua lava se auupega. O lona uiga, ua le maua se fa’amaumauga tonu tau le au’upega na fa’aaoga, ma o le a leai fo’i se fana sa fa’aaoga e maua.” O se tala lea a le ali’i leoleo o Lt Greg Esteban.

O nisi o mea sa maua i autafa o le tino o Fa’afetai ua na’o atigi pulufana, ma o mea uma nei e avea i le Ofisa su’esu’e mo sailiga ia maua le sui sa ia fa’ao’o lea sala ia Fiu. Ua le mafai ona fa’ailoa mai nisi fa’amaumauga o su’esu’ega tau lea fa’aletonu, ona o lo’o fa’atautaia pea le sailiga a leoleo.

Ua fa’ailoa mai, e faia fo’i le su’esu’ega a foma’i i le tino oti o Fa’afetai Fiu, ia matua mautinoa lelei le afuaga o lona maliu.

 E ui ina ua maliu Fa’afetai ae o lo’o i ai fo’i ana solitulafono ua matauina sa ia fa’atino a’o soifua i Hilo. I le masina o Setema 2012 na fa’amaonia ai ona moliga i lona tau fa’amata’ua o nisi ma sa ia umia ma fa’aaoga fuala’au fa’asaina. I le tausaga 2010 na saisaitia ao ia i lona fa’ao’olima, i le 2009 sa maua ai o ‘ave’ave ma le ona, ma nisi ona moliga fo’i na fa’amaonia ma fa’asalaina ai i le 2008.

Ina ia taumafai atili e maua tonu le sui sa ia fa’ao’osala ia Fiu, ua fa’ailoa mai, ua sailia uma mai video i faleoloa i le ala i Kamehameha Avenue, fesiligia nisi e to’atele i autafa o lea itu sa tupu ai le fa’alavelave, pe mata o i ai se mea sa latou matauina i le sui sa ia fasiotia Fiu i le ala. O lo’o maua mai, o le ta’avale sa alu atu ai le na fa’ao’osala e valia i se vali lanu vaivai, e pei o le samasama pe o le auro fo’i.

MINISITA O TUPE TUVALU - MALIU I FITI

Mai Suva, Fiti ua fa’ailoa mai ai le Minisita o Tupe a le Malo o Tuvalu ua maliu ai a’o taumafai ona togafitiga i le Falema’i i lea lava malo, ma ua fa’alauiloa aloa’ia mai lea tulaga mo tagata uma o le Malo o Tuvalu, o se tala mai le Nusipepa o le Matangi Tonga.

O le failautusi tumau a lea Minisita o Tupe, Minute Alapati Taupo sa ia fa’ailoa aloaia mai le tu’ua o le malo i le aso Faraile 21 Tesema e lana susuga le Minisita o Tupe, Metia ma ua fa’ailoa mai fo’i le umi o taumafai ona togafitiga a’o le’i o’o ina toe taliu tasi mai i lona malo mo le toe fonotaga o le Tupe Fa’asoa a lona malo.

Ua fa’ailoa mai e Minute taupo, e tusa ma le fa masina o fetosoa’i le soifua maloloina o Metia i le va o falema’i, ma sa fa’apea fo’i ona fealua’i ai o ia i le va o malo uma o le  pasefika, ona o se sailiga togafitiga. Na muamua fa’ataotolia o ia i falema’i i Niu Sila, soso’o ai lea ma toe taliu mai i Tuvalu mo fonotaga ia Tesema, peita’i, ina ua mae’a le fonotaga o le aso 13 Tesema sa ia palota ai mo le tupe fa’asoa, sa toe taliu ai i Fiti ma togafitia ai i le falema’i i lea malo, peita’i, ua maliu ai o ia.

Ua fa’ailoa mai, na mua’u ulufale Metia i le Palemene a lona malo i le tausaga 2006, peita’i na tofia e le ali’i Palemia o Apisai Ielemia e avea ma Minisita o le Tupe ma o se sui fo’i o lana Kapeneta. Ina ua toe malo fo’i i lona nofoa mo le Palemene o le 2010, na le toe maua e ia lona tofi i le Kapeneta mai le ali’i Palemia o Ma’atia Toafa.

Peita’i ina ua tula’i mai le faigamalo fou, sa ia sapaia le gaoioiga e toe ave’esea ai le faigamalo lena, ae sapaia Willy Telavi ma lana taumafaiga. Ina ua fa’ate’a lea faigamalo ae tula’i Telavi, sa toe fa’atula’ia e Telavi le avea o Metai ma Minisita o le Tupe Fa’asoa a le Malo Tuvalu.

Peita’i ua toe faouvaleina fo’i lona tula’i mai lona itumalo o Nukufetau, ma sa faia se solo tete’e a lona itumalo ina ia se’e ese Metia mai le tofi o le latou itumalo, ma e ao ina fa’amalosia lona sapaia o Enele Sopoaga, o se tasi o Faipule mai lona itumalo. O le tala mai o Ianuari lava lea sa tu’u e toe faia ai le palota mo lea suiga o le faigamalo a Tuvalu, ae o lea ua to’alua ia Metia sui o le Palemene a Tuvalu ua maliliu talu mai ona tula’i mai le faigamalo a Willy Telavi.

O Isaia Italeli na maliu ia Iulai 2012, ma sa toe palotaina mai lava lona to’alua Pelenike Isaia lea na manumalo ia Leneuoti Matusi i le 62 palota. Ua matauina fo’i, e tauau e tula’i fo’i le faletua o Metai - Penieli lea e sau mai Nukulaelae, e fa’aauau le tofiga o lona to’alua se’ia o’o i le isi palotaga lata mai a lea malo.

saunia: Leua Aiono Frost