Ads by Google Ads by Google

TALA MAi SAMOA

GAOI, FAIAIGA FAAMALOSI I SE TINA O LO O MOE

 

O lo o taofia nei e leoleo ni alii se toalua mai se tasi o nuu mai le itumalo Fagaloa o lo o tuuaia i le talepe fale ma le gaoi, atoa ai ma le faiaiga faamalosi. Na faaalia e faapea, o le aso 21 o le masina nei na oo mai ai se tina i le ofisa o leoleo ma faaulu se tagi faasaga i ia alii. Na taua e lea tina e faapea, o le vaveao lava o lea aso na ulufale faamalosi ai ia alii e toalua i le fale o se tasi o tamaitai ma la gaoia ai ni telefoni feaveai.

 

Ao faatinoina lea solitulafono, sa la tau atu o momoe mai le tamaitai e ona le fale ma lona toalua, ma sa faapea ona faiaiga faamalosi ai se tasi o ia alii i lea tamaitai, ao moe lava lona toalua. Peitai, na tei ifo le toalua o lea tamaitai ma sa ia tuliloaina loa ia alii, ae lei maua i laua. Mulimuli ane, na maua e leoleo ia taulelea i lea lava aso ma o lo o taofia nei i laua e talia ai le aso 15 o Tesema lea ua faatulagaina e tulai ai i luma o le Faamasinoga. O lo o molia i laua i moliaga o le talepe fale, gaoi, faiaiga faamalosi ma le sopo tuaoi faasolitulafono.

 

FAASALA LEOLEO E TO’AFA

 

Ua faasalaina nei ia alii leoleo e toafa sa aafia i le mataupu lea na loka faatasi ai se tama ma lona atalii e tolu tausaga i le potu taofia i le ofisa o leoleo, e ala i le toe tuu i lalo o a latou tulaga faaleoleo (demote). Na suesueina lea mataupu e le faamasinoga faaleoleo, le Police Tribunal, ma faamaonia ai moliaga o le faatamala i le faatinoina o o latou tiute faaleoleo, ma faia ai loa le faaiuga e le sui komesina sa i ai i lena vaitaimi, le susuga Misa Nafoitoa Talaimanu Keti, ina ia faasalaina i latou e ala i le toe tuu i lalo o a latou tulaga faaleoleo.

 

O le alii taitai leoleo (police inspector) ia Keti Toleafoa ua avea nei ma satini, o le alii satini leoleo o Fetu Taalili ua avea nei ma ta’ai lua (corporal), o le alii ta’ai lua o Filipo Maa ua avea nei ma alii leoleo (constable) ao le alii leoleo o Nikisone Isaia o lo o tumau pea lona tulaga i le constable, ae o lona lapataiga mulimuli lea (final warning). Na faamaonia mai e le alii sui komesina, le susuga Afamasaga Michael Soonalole, i le au tusitala i le aso ananafi e faapea, na o le susuga Keti Toleafoa o lo o apili i lona faasalaga.

 

FONOTAGA I TAUMAFA TATAU

 

Sa auai i le vaiaso na te’a nei le minisita o le Soifua Maloloina, le afioga Tuitama Leao Dr. Talalelei Tuitama, i le fonotaga faavaomalo lona lua e faatatau i taumafa tatau mo le soifua maloloina, sa tuufaatasia e le Faalapotopotoga o Taumafa ma Faatoaga, le FAO ma le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina o le Lalolagi, le WHO, i le ofisa autu o le FAO i Roma i Italia. E silia i le 190 atunuu ma isi faalapotopotoga faavaomalo sa auai o latou sui i lea fonotaga ma sa aofia ai le taitai o le Ekalesia Katoliko ia Pope Faranisisi, o le masiofo o Sepania ma le toatele o taitai o isi atunuu o le lalolagi faapea tagata tomai faapitoa i mataupu tau taumafa tatau.

 

Sa valaaulia le afioga Tuitama e saunoa i se tasi o vaega o le fonotaga ma sa faapea ona faia ai le folasaga a le alii minisita i le autu, “O taumafa tatau mo tagata uma.” Na taua e Tuitama le eseesega o vaega e ave i ai le faataua a atunuu malolosi o le lalolagi pe a oo i le itu tau taumafa, soifua maloloina ma fefaatauaiga, ma ia faaaogaina ai mo se faataitaiga le tiai mai o taumafa e maualalo lona tulaga lelei mo le soifua maloloina i atunuu laiti e pei o Samoa, faapea le faasaina e le Faalapotopotoga o Fefaatauaiga a le Lalolagi, le WTO, o taumafaiga a Samoa e tuu ni lafoga i le faaulufaleina mai o ia ituaiga taumafa. Na taua foi e le alii minisita le talanoaina o lea mataupu i le fono a atumotu laiti tau atiae o le lalolagi lea na talimalo ai Samoa, ona o le tele o faamai e pei o le suka, toto maualuga ma faamai o le fatu e mafua i ia ituaiga taumafa.

 

TINA 64 TAUSAGA MOLIA I LE FASIOTI TAGATA

 

O le vaiaso fou e toe faaauau ai le faamasinoga o le tina ia Maota Ah Tar, lea ua molia ma teena lona moliaga o le fasioti tagata faamoemoeina. O se mataupu lenei e pei ona lipotia muamua atu, o se tina na fanau lana pepe i le 44 tausga talu ai ma o lo o tuuaia i le maliu ai o lana pepe. O lo o teena malosi e lenei tina ia tuuaiga faasaga ia te ia, ao le valaauina o le mataupu sa tuuina atu ai ma le talosaga a le tamaitai loia o lo o tulai mo lenei tina le susuga Leota Tima Leavai, ina ia faaleaogaina le moliaga faasaga i le tina ua molia.

 

Mo le silafia o le tina matua lenei ua 64 tausaga lona matua, ma o lo o masalomia lona faaooina o le oti i lana pepe faato’a fanau mai, e pei ona aumaia e ona lava uso i luma o le tulafono. O le toe tolopoina ai la o le amataga o le iloiloga o lenei mataupu, sei tagatagai le alii faamasino ia Vui Clarence Nelson i le talosaga ma mafuaaga o le ono faaleaogaina ai o lenei moliaga faasaga i lea tina, e pei ona tuuaia ai o ia.

 

Saunia: Lilomaiava Andrew Fa’asau, Naenae Productions