Ads by Google Ads by Google

Samoa News Editorial: Ua Tatau Ona Fa’ataga Tama Ta’a’alo Mai Fafo

Aisea e tausisi ai le Iuni Lakapi a Amerika Samoa ia fa’asa ona 'aumai e kalapu ni a latou tama ta’a’alo mai fafo e taufetuli ma a latou tama ta’a’alo i le taimi o le ta’ito’a fitu fa’avaomalo o le’a faia i le Fu’a o le tausaga nei?

E matua sese le taofi o le Iuni i lenei tapu.  Aua, o le ofi mai o tama ta’a’alo mai fafo e fuifui fa’atasi ma tama ta’a’alo a kalapu o le teritori, o se la’asaga pito i sili lea ona vave alu ai i luma le malamalama o tama ta’a’alo a le teritori.  Aua o lea o le’a va’ai, fa’alogo, ma fa’atino ia fautuaga ma gaoioiga a tama sasa’o mai fafo o lo ’o ta’a’alo fa’atasi ma latou i o latou kalapu.

Ou te fia fa’atepa le Iuni Lakapi a Amerika Samoa i le saoasaoa o le alu a le lakapi a Samoa oi ai nei i le to’a fitu ma le 15 e fai ma molimau 'autu o la’u mau.  Aisea ua vavave ai ona piki i luga le atamai o le tama ta’a’alo i Apia i lenei vaitaimi? 

Ina ua le vala’aulia Samoa i le tauvaga muamua o le Ipu o le lalolagi i le 1987 lea na faia i Niu Sila ae avatu na’o Toga ma Fiti, ua foliga mai o le’a atili ai ona alu solomuli le lakapi a Samoa.

A’o le tausaga 1988, o le taimi tonu lea na amata ai le ta’i to’a fitu a Malisi Sagato Iosefo e momoli ai la latou fa’afetai i le ituaiga o Felela Malisi na 'aumaia le ta’aloga o le lakapi i Samoa.

Ina ua atoa le selau tausaga o le i ai o Felela Malisi i Samoa e lua, na tonu ai i le sosaiete a tama tuai a Malisi i Apia o le’a fa’afoeina se ta’aloga ta’ito’a fitu e fa’ailoga ai lenei senituri o le tautua a Felela Malisi ia Samoa e lua ma ona tagata.

Na ofo’ofogia i le maimoa a tagata Samoa i le va’ai tino i tagata fa’amatua o le lakapi mai Niu Sila, Ausetalia, Fiti ma tama ta’a’alo Samoa ua 'iloga i lenei fa’agatama ua tamomo’e i le Apia Park. 

Na’o na va’ai i le TV ia latou gaoioiga a’o le taimi muamua lea ua va’ai tino i ai ia latou taleni i Samoa.  Na mafai ona silasila Samoa e lua i kapiteni o le All Blacks, Wayne Buck Shelford ma Gary Whetton na 'aumai e Malisi ma ta’a’alo i le latou 'au.  O Moata’a nao latou 'aumaia Michael Jones, To’o Vaega, Lolani Koko o alo o Samoa.

O le masaga ta’uta’ua mai Ausetalia o Mark ma Glen Ella na ta’a’alo mo le Wallabies sa 'aumaia le 'au a Ausetalia i Samoa.  O ni isi o le All Blacks na auai i le fitu a Malisi e i ai John Kirwin, Joe Stanley, John Schuster, Va’aiga Tuigamala, le toga mai Ausetalia o Ofengaui, ma le to’atele e ova atu i le 50 All Blacks ua mafai ona o’o mai i Samoa ma ta’a’alo fa’atasi ma tama Samoa ia latou kalapu.

Mai Fiti, o le fa’amatua o le fitu i le lalolagi o Waisale Serevi, ma isi e le masino.  Ua ova nei i le 20 tausaga lenei ta’amilosaga ma o lo ’o mafai ona omai pea ni isi ta’uta’ua mai fafo e ui ina fa’aiti’itia ona ua fa’apolofesa le lakapi i lenei vaitaimi.

O le tama ta’alo na te matauina tulaga o le ta’a’alo ae ua 'iloga i lenei ta’aloga, ma o le ala lena na saoasaoa ai le vave o le iloa e tama lakapi a Samoa ona ua fefiloi ma tagata ta’uta’ua io latou 'au.

E molimau le ali’i palemia o Samoa, Tuila’epa Sa’ilele Malielegaoi i lenei faiga ma e saunoa so’o ai i lona tulaga o ia o le ta’ita’i fono o le Iuni Lakapi a Samoa i le taua o le auai o tama ta’a’alo mai fafo i 'au a kalapu a Samoa aua e alu ai ma le atoa le atamai o Samoa o lo ’o ta’a’alo i lenei tauvaga.  Fai mai a Tuila’epa pe ana le seanoa le fitu a Malisi Apia ma le auai o tama 'iloga o le lakapi mai fafo e fa’asoa mai la latou taleni ma le poto i tama ta’alo a Samoa i ana kalapu 'ese’ese, e le vave le o’o o Samoa i luga i le tumutumu o fa’alagamaea i le fitu ma le 15.

A uma le ta’amilosaga, ona toe fo’i a lea o tagata ta’a’alo i le mea na sau ai a’o lana sao i le ta’aloga o lo ’o ua tamau e tama ta’a’alo a Samoa e lua.  O le ala lea o le saoasaoa o le ta’aloga ma le iloa o tama ta’a’alo ona e afua mai i le fitu a Malisi Apia lea ua mafai ai ona latou fuifui fa’atasi ma e ua 'iloga i lenei ta’aloga.

E fa’apea fo’i la ma tatou i le teritori.  O le sao o tama ta’a’alo mai fafo pe’a mafai ona 'aumai e kalapu ni a latou guest players mai Niu Sila, Samoa, po ’o Fiti, e tele le aoga ma le lelei i le aga’i i luma o le ta’aloga.  Tatou te fiu e 'aumai 'au mai fafo ona omai a lea o latou toe su’e siamupini ma toe tu’uva’a atu ae le mafai ona tufa mai le oa o le lakapi o lo ’o ia latou. 

Ae a fai ae tatala le avanoa mo guest players e 'aumai e kalapu lakapi pei o Faga’alu, Avele, Pago Pago, Fagatogo, Lauli’i ma isi, e lifi ai i’ina ma le ta’alo a tama Amerika Samoa i nei kalapu aua ua mimita e tu i tala ane o Mikaele Pesamino, po ’o Alafoti Faosiliva, Uale Ma’i lea ua 'aumai e la latou 'au e suia lea kalapu.

A uma le tauvaga, ona toe fo’i a lea o nei tama ta’a’alo i fafo a’o le latou auai fa’atasi ma ta’a’alo i kalapu ua 'aumaia i latou, e tele lona aoga mo le atina’eina o le lakapi i Amerika Samoa.

O le mea lea ou te fautuaina ai peresitene Aumoeualogo Te’o Fuavai, le ta’ita’ifono o le komiti fa’afoe, Togiola Tulafono ia tatala le avanoa i kalapu pei ona fa’atagi atu ai latou te 'aumaia ni guest players e ta’a’alo fa’atasi ma o latou tama ta’a’alo i le tauvaga fa’avaomalo o le Fu’a ia Apelila.  Ona tou matamata lea i le vave o le piki apu o le ta’alo a le tama Tutuila i lenei ta’aloga o le lakapi.

Tilotilo ia Samoa ma le vave o le aga’i i luma o le lakapi ua i ai nei.  Ou te molimau atu e fa’apena fo’i le saoasaoa o le lakapi a Amerika Samoa pe’a fa’amatala le afa o lo ’o nonoa mau ai e le Iuni Lakapi a Amerika Samoa lenei avanoa tele.

Fai mai le iuni ia aga’i i luma ma lelei le fa’afoega o le lakapi i le teritori.  E le mafai ona o’o tatou i lea tulaga aua o le tapu lea ua tou faia i le fa’asaina o tama ta’a’alo 'iloga o lo ’o fia 'aumaia e kalapu lakapi i le teritori mo le ta’aloga fa’avaomalo ia Apelila e atili ai le aga’i ona alu i tua le lakapi i Amerika Samoa.