Pasia Iugafono Soofaatasi lagolago ai le faavaeina o le Faletupe fou
Na fulisia le maota o sui ananafi e lagolago le I’ugafono Soofaatasi a le Senate, e sapaia ai le fuafuaga a ni isi o tama fanau a le atunuu, mo le faavaeina o se faletupe fou ua faaigoaina o le Community Bank of Amerika Samoa., i se palota e 16-0.
O le Aso Gafua na faataunuu ai le iloiloga o lenei mataupu, lea na auai ai Avamua Dave Haleck, Lewis Woman ma Robin Annesley Dalton.
O Avamua sa avea ma totino o le komiti faafoe a le faletupe o le ANZ Amerika Samoa a’o le’i faataueseina atu i lalo o le pulega fou e pei ona i ai i le taimi nei. O Wolnan o se alii faipisinisi i le atunuu, ma Robin o se tina faipisinisi sa avea ona tuaa ma ni isi na faavaeina le faletupe o le ANZ Amerika Samoa i le 1979.
Na taua e Avamua i lea iloiloga e faapea, o la latou faamoemoega i le faavaeina o lenei faletupe fou, ia faapea ona pulea ma faafoe e tagatanuu o Amerika Samoa. Sa ia ta’ua, o lenei taumafaiga na amata mai i le tausaga e 2010 ae e le’i taliaina e le ofisa o lo o gafa ma le iloiloina o talosaga mo faletupe fou (Federal Deposit Insurance Corporation - FDIC).ona sa taua e i latou, e le manaomia se faletupe lona tolu mo Amerika Samoa, ae ua lava faletupe e lua o lo o i ai e tautuaina manaoga o le atunuu.
Ae ina ua toe faia le isi feiloaiga a i latou o lo o fuafuaina le amataina o le faletupe fou, ma le pulega a le faletupe o Hawaii i le tausaga na te’a nei e uiga i le faavaeina o se faletupe fou, atoa ai ma le faatau ese mai o a latou meatotino o lo o i ai, na taua ai e Avamua le faateia o i latou ina ua faalauiloa e le faletupe o Hawaii le i ai o sa latou fuafuaga e tapunia la latou auaunaga mo le teritori.
Fai mai Avamua, sa latou toe fesootai ma le FDIC e faatatau i le latou feiloaiga ma le faletupe o Hawaii, e le’i umi ae faalauiloa aloaia loa e le faletupe o Hawaii la latou fuafuaga e tapunia la latou auaunaga i Amerika Samoa.
Na taua foi e Avamua lona fiafia tele ina ua vaaia le tutu faatasi o ni isi o tagatanuu ma le aufaipisinisi i le atunuu, e tuuina atu a latou meatotino e pei o tupe e lagolagoina ai le faatinoina o lenei faammoemoe.
Na faailoa e Avamua i luma o le komiti e faapea, e le mafai ona ola ai faapea le atunuu e na o le tasi le faletupe, o le mafuaaga lena ua manatu ai e faavae se faletupe e faafoe ma pulea e tagatanuu o Amerika Samoa.
I le saunoaga a le faletua ia Robin sa ia taua ai e faapea, o le fuafuaga e pei ona taumafai e tuu faatasia i le taimi nei, sa mafai ona tuufaatasia i le tausaga e 1979 ina ua galue lona tuaa ma ni isi i le faavaeina o le faletupe o le Amerika Samoa Bank.
“Tatou te manaomia se faletupe e taitai ma faafoe e tama fanau a Samoa, e malamalama ma silafia tu ma agaifanua a Samoa, atoa ai ma le soifuaga e ola ma soifua ai tagata i aso fai so’o,” o le saunoaga lea a Robin.
Saunoa Robin, e le maua i atunuu i fafo le olaga lea e soifua ma ola ai aiga Samoa i le manaomia o tupe i soo se mea e fai i aso taitasi.
“O le soifuaga o lo o soifua ai Samoa e pei o le alu o tupe i faalavelave, mea fai a le ekalesia atoa ai ma totonu o aiga, e le o maua i atunuu i fafo, ma o le faavaeina o se faletupe e pulea ma faafoe e tagata Samoa, o le a mafai ai ona atina’e manaoga ma le tamaoaiga e pei ona moomia e tagata,” o le isi lea saunoaga a Robin.
Ua i ai le faamoemoe o se taimi o le masina lenei, e tuuina atu ai le talosaga i le FDIC mo le faavaeina o se faletupe fou e pei ona saunoa Avamua.
O le taimi nei, ua silia ma le $5miliona le tupe ua mafai ona tuuina atu e tagata faipisinisi e amata ai lenei faamoemoe, ae o se taimi o i luma o le a tatala atu ai i le atunuu le avanoa mo le tuuina atu o sa latou fesoasoani i le itu tau tupe e inivesi i le faatautaiga o le faletupe fou ua i ai nei.
Saunoa Wolman e faapea, e $1,000 le maualalo e mafai ona tuuina atu e tagatanuu pe afai e fia inivesi i le faafoeina o le faletupe, ae mo tagata faipisinisi, e $50,000 le maualalo o le tupe e tuuina atu e inivesi i totonu o le faletupe, ae $1miliona le maualuga e gata mai fai.