Ads by Google Ads by Google

Valaaulia le Ao o le Malo Samoa i le “Toe Faaolaolaina o le Gagana Samoa”

Ua tuuina atu nei se tusi valaaulia mai le afioga i le kovana sili ia Lolo Matalasi Moliga, i le Ao mamalu o le malo o Samoa, le afioga i le Tama Aiga ia TuiAtua Tupua Tamasese Efi, e avea ai o ia ma failauga faapitoa mo le polokalama o le “Toe Faaolaolaina o le Gagana Samoa”, lea ua faamoemoe e faia i le faaiuga o le masina o Oketopa, 2013 i le teritori nei.

 

Na taua e Lolo i lana tusi ia TuiAtua i le aso 20 Setema, 2013 e faapea, o lenei valaaulia ua tuuina atu ina ua a’e se tofa i lenei itu o le atunuu, e toe sasa’a le fafao, saili ma toe fuafua le tulaga o aoaoga mo le agai i luma i le tulaga o le aganuu.

 

O se tasi o mataupu taua o le a talanoaina e pei ona taua e le kovana i lana tusi, o le toe faamalosia lea o le aoaoina o le aganuu ma le gagana Samoa, ina ia mafai ona manino lona tulaga sa’o, faapea ai lona mamalu ma le manino lelei.

 

A’o taumafai le komiti o lo o tuufaatasia lenei faamoemoe ua taua, o le ‘Komiti o Tapenaga o le Aofia a Amerika Samoa’ e tau fuafua mamao ma faatulaga aoaoga talafeagai e tatau ona maua e tupulaga talavou i lea aso, na afea ai se lagona o le afioga i le Ao mamalu o le malo o Samoa le failauga talafeagai e saunoa i lea aso faapitoa, aua o ia “o lo o foe tumua i le anaana i lenei mataupu sili ona taua i lenei vaitau o le soifuaga.”

 

“I le faaaloalo e tatau ai, ou te faaoo atu ai se valaaulia faatalauula i lau afioga, e te saunoa faalaeiau i le mataupu o le faaolaolaina o le gagana Samoa, pe a tusa ai ma lou finagalo,” o se vaega lea o le tusi a Lolo ia TuiAtua.

 

“Matou te talitonu, e le gata o le a faaoloaina ai le fonotaga i sau malelega ,ae faigofie ai foi ona ofi faavaatele i finagalo o le atunuu atoa i Sasa’e nei faapea ai fo’i ma Sisifo se feau o le a tuuina mai,” o le isi lea vaega o le tusi a Lolo ia TuiAtua.

 

E fa aso le umi o lenei polokalame, ma ua faamoemoe e amata mai i le aso 21-24 Oketopa, 2013.

 

O le Aso Lulu, 23 o Setema ua faamoemoe e saunoa ai Tui Atua mo lenei faamoemoe.  O lo o avea foi lona Masiofo  ia Filifilia Efi e fai ma se tasi o faiaoga mo lenei polokalama, e pei ona taua e Lolo i lana tusi.

 

O le polokalame faataoto mo le faaolaolaina o le gagana Samoa aemaise ai o tu ma agaifanua a le atunuu, o se tasi lea o fuafuaga faataoto a le faigamalo o lo o i ai nei, ina ia mafai ai ona tutu faatasi taitai ma tupulaga e faaolaola atili tu ma agaifanua a Samoa.

 

O se tasi o tulaga ua amataina e le faigamalo i le taimi nei mo le faaolaolaina o tu ma agaifanua a le atunuu, o le ‘ava o feiloaiga o lo o faia i aso Faraile mulimuli o masina ta’itasi i le Fale Tele i le malae o le Su’igaula o le Atuvasa i Utulei, lea ua faia faapitoa e le gata e feiloa’i ai ta’ita’i o le atunuu, ae o se avanoa lelei lea mo fanau aoga latou te molimauina ai isi auala taua o tu ma aganuu a Samoa.

 

Na faailoa e le Faatonusili o le Matagaluega o Aoga a le malo ia Vaitinasa Dr. Salu Hunkin-Finau i le fonotaga a le Kapeneta ua mavae atu, afai e lelei le aoaoina o fanau i le gagana Samoa i totonu o potu aoga a’o laiti i latou, e faigofie fo’i ona latou malamalama i le taua o le gagana atoa ai ma agaifanua a Samoa, pe afai e avea i latou ma tagata matutua, po o le ulufale atu foi i aga i atunuu i fafo.

 

Na taua e Vaitinasa e faapea, o se tasi o faafitauli ua maitauina i totonu o aoga, ua televave tele le naunau o le faiaoga e aoao fanau laiti o lo o i vaega amata e pei o le K5 ma le L1 - L3 i le gagana faaperetania, ae o le toatele o fanau nei o lo o tautatala i le gagana faa Samoa i totonu o aiga.

 

Saunoa le alii kovana e faapea, afai e le tutu malosi taitai o le malo aemaise ai o taitai faaleaganuu e toe auli ma faasao tulaga o le gagana i tupulaga talavou o le atunuu, e ono leiloa le gagana i se taimi o i luma talu ai ua amata ona mafuli fanau i le faaaogaina o le gagana faaperetania ae galo ai le gagana Samoa.

 

O le vaiaso tonu lava foi lea o le Mosooi mo lenei tausaga, lea foi ua faatulaga ai le polokalame lenei e toe faaolaola ai le aoaoina o le gagana Samoa aemaise ai tu ma agaifanua a le atunuu i tagata uma o le teritori.

 

O ni isi o Matua o Faiva ua i ai le agavaa i le aoaoina o le gagana Samoa, o le a fai ma faiaoga i le aoaoina o le tulaga sa’o e tatau ona i ai le gagana Samoa, aemaise ai o le tulaga mamalu o le gagana e tatau ona i ai pe a faaaoga e tagata Samoa.