Ads by Google Ads by Google

Tusi Lolo i ana Faatonusili e to’alua

O le naunau o le kovana sili e faatumau le tulaga maualuga ma le lelei o le auaunaga a le faigamalo i le atunuu, o le autu lea o ana tusi sa tuuina atu i ana Faatonusili e to’alua i le vaiaso na te’a nei, e tusa ai o le tulaga o lo o i ai auaunaga a ia matagaluega a le malo.

 

O le mataupu i le aafia ai o se taavale a le Matagaluega o le Saogalemu Lotoifale i se faalavelave tau taavale, na mafua ai ona tusi Lolo ia Iuniasolua Savusa mo le tuuina atu o se ripoti e faatatau i lea mataupu, ae o le mataupu i le tuai lea ona totogi o tupe i pisinisi tua e tusa ai o se auaunaga sa latou faia mo le malo, o le mafuaaga lea na tusi ai Lolo ia Faleosina Voight, ina ia tuuina atu sa ta’iala ua faataoto e lona ofisa i le umi e faagaioi ai pepa mo le totogiina o pisinisi tua.

 

I le tusi a Lolo ia Savusa i le aso 18 Setema, 2013, sa ia taua ai lona faatali pea i se ripoti e tusa ai o le taavale a le matagaluega lea na aafia i se faalavelave tau taavale i le vaiaso na te’a nei.

 

Na taua e Lolo i lana tusi e faapea, e le’i nofo lelei i lona finagalo le mataupu lenei ina ua le mau tali i le taimi na fesiligia ai o ia e le atunuu aemaise ai le au faasalalau, e tusa ai o se faaiuga ua faia i lenei mataupu.

 

E le gata i le taavale a le matagaluega sa lavea, ae na aofia foi i le tusi a le alii kovana le mataupu e faatatau i le sauniga lotu a le matagaluega lea na toe taofi ae ua o o i le minute na fuafua e faataunuuina ai lea faamoemoe, ma avea ai ma itu na faasea ai le toatele o tagata, ina ua le logoina i latou e tusa ai o lea suiga.

 

“Ua tele faasea ua o o mai ia te au e tusa ai o lea faaletonu, ma ou te iloa o tulaga faaletonu faapenei e le nofo lelei i le tatou faigamalo, ona o lea tatou te naunau e fausia se sootaga faatasi ma le atunuu lautele,” o se vaega lea o le tusi a le alii kovana.

 

Saunoa Lolo e faapea, afai ua toe sui le polokalame mo le sauniga lotu, sa tatau lava ona toe logo tagata na ave i ai tusi valaaulia ina latou silafia suiga ua faia.

 

“O se tulaga e faalumaina ai la tatou faigamalo, ma ou te iloa e atagia atu ai le le fuafua lelei ina o polokalame i lenei itu o le tatou galuega,” o le isi lea vaega o le tusi a le alii kovana.

 

Sa aofia ai i le tusi a Lolo ia Savusa le tulaga o lo o i ai le Sailini i Ofu, Manu’a, i le maea ai lea ona tauaao e lona ofisa o le tele o faasea mai tagata Manu’a, i le tulaga faaletonu o lo o i ai le Sailini i Ofu.

 

Na faailoa e Lolo ia Savusa e faapea, e afua loa ona tutupu mai faaletonu faapenei i totonu o matagaluega a le malo, ona amata loa lea ona fesiligia e tagata lona tulaga faataitai, ma e i ai lona manatu o lea tulaga e le mana’o le alii faatonu e o o ai fo’i o ia.

 

Ae i le tusi a Lolo ia Faleosina, na faafetaia ai e le alii kovana le tamaitai faatonusili e tusa ai ma galuega e tele o lo o ia tauaveina i le taimi nei.

 

“Ou te iloa le mamafa tu o le galuega ua e tauaveina nei, e le gata i galuega e faaleleia ai auala i le atunuu, ae o atina’e fou o lo o fuafua le matagaluega e faatinoina, ma o ia galuega e le o ni galuega laiti i le vaai, ae ou te faafetai atu i le faaaogaina o le taleni ma le agavaa o lo o ia te oe e faatinoina ai nei galuega uma,” o le saunoaga lea a Lolo ia Faleosina.

 

Ui o ia tulaga lelei, na taua e Lolo ia Faleosina le tatau foi lea ona ia silafia le taua o le pito laau i le itu tau tupe, o lo o tauave e lana matagaluega i le va feagai ai ma pisinisi tua i le atunuu.

 

O faasea na taua e Lolo ia Faleosina ua ia maua mai i ni isi o tagata faipisinisi i le atunuu, o le tuai lea ona totogi o i latou mai auaunaga sa latou faia mo le malo.

 

I ta’iala o lo o faatulaga e le malo feterale mo le totogiina atu o pili i pisinisi tua, e 21 aso pe itiiti ifo fo’i, ae mo le malo lava ia o Amerika Samoa, o le taimi pito vave ma lata mai e totogi atu ai e le malo tupe i pisinisi tua o le 39 aso, ae o lea foi tulaga e seasea tupu ona e i ai taimi e ova atu ai ma le 39 aso le umi o faatali le pisinisi tua mo lana tupe.

 

“O ituaiga tulaga faapenei e avea lea ma itu leaga o le malo i le vaavaai mai ai pisinisi tua, ao taumafai ai le malo e faafoi atu le agaga faafetai i pisinisi tua e tusa ai o le tautua o lo o galulue soosoo tauau ai ma le malo.

 

I le faaiuga o le tusi a Lolo, ua ia talosagaina ai Faleosina ina ia tuuina atu i lona ofisa se isi fuafuaga faataoto mo le umi e faagasolo ai gaioiga mo le totogiina atu o tupe i pisinisi tua, ina ia mautinoa e le toe tulai mai nei ituaiga faasea i le lumana’i.