Ads by Google Ads by Google

Fa’alauiloa faalauaitele ai i le atunu’u manaoga o Faoa ma Taufete’e

Ua fa’amoemoe sui tauva ia Lutena Kovana Faoa Aitofele Sunia ma Taufete’e John Faumuina, e fa’alauaitele i se taimi e le o toe mamao, le atoatoaga o le sini o lenei faamoemoe o le a alo atu ai i laua mo kemipeni o lenei tausaga palota, aua le tofi kovana ma le lutena kovana.

O le afioga i le Tama Fa’alagia ia Faoa o le sui tauva lea mo le tofi kovana ae o le tofa ia Taufete’e o le paaga lea mo le sui tauva mo le tofi lutena kovana. O le Aso To’ona’i na te’a nei, sa fa’alauiloa faalauaitele ai i le atunu’u manaoga o nei taitai mo le faamoemoe i le palotaga lautele ia Novema.

“O le atunu’u lenei na ma fananau ai...e ola ai ma fanau, o lenei tupulaga ma nisi foi tupulaga o i luma pe a o gatusa ma le finagalo o le Atua,” o le  saunoaga lea a Faoa i le fa’atasiga na faia i le Suigaula o le Atuvasa i Utulei ma tuufaatasiga e le komiti e lagolagoina Faoa ma Taufete’e mo le tofi kovana ma le lutena kovana.

“O le upu moni le atunu’u ua ma sauni. ‘Ao fa’agasolo lenei kemupeni, o le a e faafofoga manino, i le auiliili atu o sini o le a ma tuli mata’i,” o upu ia sa saunoa ai Faoa, ae na ia faailoa foi i le faatasiga, nisi o sini o le taumafaiga a i laua ma Taufete’e, pe afai e fa’amanuia ina le taumafaiga.

O se tasi o sini mo sui tauva, e aafia ai tulaga o le maota gasegase o le LBJ Medical Center.  “Talu ai nei le vava o, ona o le falema’i ma le soifua maloloina. Ua ma tapena mo le faafitauli lena,” o le saunoaga lea a Faoa, ma ia faailoa i le atunu’u, o le mataupu tele o lo o feagai ai nei le falema’i, o le tulaga lea o tupe, ae e leai se afaina o isi mataupu e i ai le soifua maloloina e pei ona taua e nisi.

O le isi sini o le fa’amoemoe o le tulaga lea o “aoga” ma saunoa ai Faoa e faapea, “o le poto e foia ai faigata ma faafitauli o le soifuaga, nei ma le lumanai. O le poto e le fuatasi i se faiva po’o se galuega.”

“Ua ma saunia e si’i aoga ina ia tutusa ma aoga i fafo,” o le saunoaga lea a Faoa ma ia faailoa foi faapea e sili atu i le $50 miliona o tupe mai le fetarale o lo’o faatupe ina ai le paketi e $72 million a le Matagaluega o Aoga a le malo o Amerika Samoa.

“O tupulaga - ma te talitonu a galulue faatasi aoga ma se tapenaga lelei mai aiga ma nu’u ona mautinoa lea o le a popoto moni le fanau,” o upu ia a Faoa. “Aua e faigofie ona ola le fatu e lulu i le eleele lelei. E fia maua ni laau e fua lelei mo le atunu’u.”

Sa ia taua foi faapea o ni polokalama tau le  tapenaga o fanau i aoga, i aiga ma nu’u, e fesoasoani a ekalesia ma isi faalapotopotoga o le tasi lena o luitau tele e faataua pe a manuia le la taumafaiga ma Taufete’e.

I le tulaga o le “tamaoaiga”, saunoa Faoa, “e le toe fesiligia le taua o le tamaoaiga aua o le to’omaga lena o le atunu’u. E fa’aauau taumafaiga ua amata nei e le nofoaiga o i ai nei ma ma toe faaopoopo i ai.”

Sa fa’amanino e Faoa le tonu o le sootaga ma le malo tele o Amerika, o le “puna malosi” lea o le tamaoaiga o Amerika Samoa ma “o le tasi lena o ala o lo’u tapa o le tofa ia Taufete’e aua e tele tausaga na galue ai, ma pulea le tama o aiga ati’ae o le malo o Amerika Samoa. Na te silafia lelei tulaga mo’omia o le atinae.”

Sa galue Taufete’e i tausaga ua fano i totonu o le ofisa o atinae  a le malo, ona se’e ifo lea o ia e avea ma fa’atonu o le Matagaluega o Fefa’atauaiga a le malo. Ua le gata i lea sa avea foi o ia ma taitai sili o le LBJ.

I le tulaga o pisinisi i totonu o le teritori, saunoa Faoa i le taua o i latou nei mo le atinae ina o le atunu’u. Ae e tatau foi i le malo ona faia lona tiute i le faaleleia o nisi o tulaga i le atunu’u e i ai eletise, ina ia tulaga lelei lona tau.

I le tulaga o mataupu tau leoleo ma le vaega o puipuiga lotoifale, saunoa Faoa, faapea o le upu o le tusi “A le leoleo ina e le Ali’i le ‘aai, e galulue fua i latou e atinae”.

“E fa’apena foi lo tatou malo ma le atunu’u. Tatou te fiu e taumafai e ati’ae ia lelei ma mautu, ae a le leoleoina, e liu suavai uma le malosi ma le maua ai le soifuaga filemu, soifuaga fiafia ma se soifuaga sa’oloto.”

“Ua ma sauni e si’i le tulaga o le vaega leoleo a le malo i le fa’a-ona-po-nei, i le faamalosia o tulafono ma le puipuiga o le tatou saogalemu,” o a Faoa lea. “E le na o le ofo ma le mana’o, ae ua i ai tapenaga e faatino ai pe a talia e lou finagalo, lenei ofo.”

I le komiti mamalu, “ia alofagia si a ma fautuaga - ia fai ma lu le faiva. Manatua la ta mau - ‘O Ti’a e malie, e fifimalie,” o upu ia a Faoa. “Taalo tausala, saunoa faatamali’i, eva i le laufau ma lu. Aua nei to’ia le va, pe leua se sui tauva. Tala’i lava tau o lelei o Faoa ma Taufete’e, aua e te fiu e tala’i e le uma.”

I ana upu fa’aiuga, sa talosaga ai Faoa i le komiti, ae maise i latou o lo’o lagolago le la kemupeni, ia ia kemupeni lelei.

Sa maua le avanoa e saunoa ai foi le tofa ia Taufete’e ma ia taua ai faapea o le tofi lava o le lutena kovana, o le lagolago malosi ma o lona tiute foi lea o le lagolago ia Faoa.