Ads by Google Ads by Google

Ma'i Fatu - Fa'ateleina i Amerika Samoa

Ua fa'ailoa mai e tamaita'i ma ali'i foma'i ua galulue punoua'i nei i le taumafaiga e faamaumau le aofa'iga ma le to'atele o fanau a Amerika Samoa ua a'afia o latou fatu i le fa'ama'i Rheumatic Heart Disease - o le ituaiga ma'i fatu lea sa matua ta'atele i Amerika i le vaitau a'o le'i maua le vaifofo o fuala'au penisini lea e togafitia ai nei.

 

E le o tu'u mamaina e le vasega o foma'i fatu, foma'i a tamaiti i le talavai o le piliaki i falema’i lea lava fa'ama'i e afaina ai pea le fanau.

 

Ua amatalia le latou galuega tima'i, o le su'esu'ega amata ua mae'a ona fa'atautaia, talu mai le masina o Iuni o lenei tausaga, ua sofa'i mai lava e i latou le tatou atunu'u, ina ia mautinoa  ua togafitia a tatou fanau.

 

"Ona o Amerika Samoa o le teritori o Amerika, ua mae'a tamau i le maliliega na fa'avae lenei malo fa'ateritori e ao ina togafitia gasegase tumau fa'apenei i on a tagatanu'u, e aunoa ma se totogi,” o se tala amata lea a le tama'ita'i foma'i ta'ita'i o lenei galuega tima'i, Dr. Laurie Armsby mai le aai o Portland, i le setete o Oregon.

 

Ua ia fa'ailoa mai ma le mautinoa, o se i'uga fo'i o ni su'esu'ega ua mae'a faia i fanau talavou a le atunu'u, "O Amerika Samoa o le isi lenei atunu'u o le lalolagi, o lo'o ua maualuga ai le aofa'iga o le fanau ua maua i le ma'i fatu a'o laiti lava.”

 

“E to'afitu fanau ua tatau ona vave faia togafitiga ma fa'atulaga loa taotoga ina ia toe lipea ai alatoto o latou fatu, ae to'a sefulu i latou ua tatau on a amatalia talavai e toe fa'aleleia ai ni ogaoga o lo'o alia'i mai i latou fatu, o se mea lava ua tatau on a faia."

 

Ua to'atele fo'i le fanau, ua mae'a fa'atonuina e foma'i fatu nei ina ia o'o ane i le falema'i mo le isi toe siakiga lelei o le tata o latou fatu, ma fa'amautinoa atili le maua ai o le fanau, pe o lo'o i tulaga lava e mafai ona inumia vai, ma toe siaki atili, pe ua fa'aleleia ai le tata o latou fatu.

 

"Ua i ai nisi o fanau ua fa'alogoina o lo'o maua i le fatu ua tele, nai lo le latou tino la'ititi lava. O nisi o le fanau ua iloga mai e ta'a'alo  football i a'oga tulaga lua, ae o lo'o i ai fa'afitauli i o latou fatu. Ua fa'ailoa mai, ‘O le ituaiga tata lea, e oso fa'afuase'i lava le ma'i fatu ma maliu loa, e le tau fa'atali se'ia matua le tamaititi’,” o le saunoga lea a Dr. Armsby.

 

O nisi o foma'i o lo'o aofia i lenei taumafaiga malosi, o Dr. Beth Parker MD, Dr. Huang ma nisi o foma'i na malaga fa'apitoa mai lava i le fesoasoani tupe na taua'aoina e le Kamupani a le Star Kist Samoa i le fa'ailoaina o le latou 50 tausaga talu ona fa'avae ma faipisinisi i Amerika Samoa.

 

O nei foma'i, ua iloga se aoga o latou galuega tima'i, aua e i ai nisi o le fanau, sa fa'avave lava ona auina atu i fafo, ua mae'a fo'i ona faia taotoga o nisi, ma ua fa'asaoina le soifua.

 

O le afaina lea, e so'ona fa'aleagaina ai alatoto o le fatu, o nisi o alatoto e papa ai, ma e le mafai ona toe lipea alatoto nini'i o le fatu. O le galuega e tatau ona fai, o le a'otauina lea o ali'i ma tama'ita'i foma'i o galulue i'inei ina ia iloa lelei faitau le ituaiga tata o fa'alogoina i fatu o tamaiti, ma ia iloa lelei le ituaiga tata e mautinoa lava o le ma'i fatu lea ua maua ai le tamaititi.

 

O le isi mana'oga, ia so'ofa'atasi atu le taumafaiga lenei ma le vasega o Foma'i Fa'apitoa o le fatu i Setete uma i sisifo o le Iunaite Setete, ia le maumau se ola o se tamaititi ae le'i matua ma aoga i lona aiga ma lona malo ma on a tagata.