Ads by Google Ads by Google

Lolo: Mana’omia se $50 MIL totogi ai aitalafu malo

Na faalauiloa e le afioga i le Kovana Sili ia Lolo Matalasi Moliga i lana saunoaga i le faatautoina o Alii mautofi i le aso ananafi, e $50 miliona le tupe o lo o manaomia e le malo e tau totogi ai ana aitalafu o lo o i ai i le taimi nei.

I le tuuina mai ai e le afioga i le kovana sili o lea saunoaga, sa ia taua ai e faapea, o le tau sailiina lea o se tupe e totogi ai aitalafu e pei ona taua, “e le o se galuega e faigofie.”

E le’i faalaua’itele e Lolo i lana saunoaga lea, po o ai aitalafu a le malo o lo o i ai, ae o a foi auala ua manatu le malo e saili mai ai tupe e totogi ai aitalafu nei.

O le amataga o le vaiaso nei na faalauiloa ai e le Ofisa o le kovana sili, le sauni o le alii kovana ia Lolo e tuuina atu lana ulua’i lauga faataitai, i le taimi e tatala aloaia ai le uluai tauaofiaga a le Fono Faitulafono i lana nofoaiga lona 33 i le vaiaso fou.

I lea saunoaga e pei ona taua e le tofa a Iulogologo Pereira, o le a saunoa ai le tofa Lolo i le tulaga o lo o i ai le tamaoaiga o le malo i le taimi nei, atoa ai ma lu’itau ua aga’i atu i ai le malo i le taimi nei.

Na taua e ni isi o le atunuu na mafai ona fesiligia e le Samoa News e uiga i lenei mataupu, e tatau i le kovana fou ia Lolo ma lana faigamalo ona fai se suega tusi e faamanino ai tulaga o tupe a le malo mai le nofoaiga ua mavae atu.

Na taua e se alii faipisinisi e faapea, o tulaga i aitalafu a le malo i isi ona lala, faapea ai aitalafu i ona tagata faigaluega e pei o ovataimi ma le anoanoa’i lava o isi aitalafu, o ni isi nei o faafitauli ua feagai nei ma le faigamalo fou, ma ua taumafai le faigamalo fou e saili ni auala e maua ai tupe e totogi ai nei aitalafu.

“O le fesili poo fea e maua mai ai e le faigamalo fou tupe e totogi ai aitalafu, o le tali tatou te le iloa, pau le manatu lea ua oso mai i lagona o le atunuu, e leai lava se isi auala e sulu i ai le malo e pei o le faaopoopo o lafoga i luga o oloa ma ni isi o ana tautua, ma avea ai ma faafitauli o le a atili ai lava ona pagatia le atunuu,” o le saunoaga lea a lea alii faipisinisi.

O ni isi o aitalafu e talitonu se tasi o tamalii na fesiligia e le Samoa News o lo o taumafai le nofoaiga fou lea ua tulai mai e totogi, o tupe ua maea ona faatulafono e totogi atu i Vaega tumaoti a le malo e pei o le ASPA ma le Kolisi Tuufaatasi, ae le faagaloina ai le falemai o le LBJ i Fagaalu.

“Ou te talitonu e tatau ona foia muamua le faafitauli i le va o le malo ma le ASPA i tulaga o tupe faatulafono e totogi atu (subsidy), ona ou te talitonu o iina lea na mafua ai le faafitauli e pei ona tulai mai i le va o le ASPA ma le atunuu, ina ua leai lava se isi alofaga e maua e le ASPA i le itu tau tupe, ma manatu ai loa le ASPA e sii le tau o le eletise, ina ia maua ai sina fesoasoani mo lana tautua i le atunuu,” o le saunoaga lea a lea tamalii.

O le mataupu i aitalafu a le malo, e le o se mataupu e fou i le faafofoga a le atunuu, aemaise lava pe afai e talanoaina le mataupu i le Faalapotopotoga o le Eletise ma le Suavai, le ASPA, lea e pei ona i ai le silia i le $10 miliona o lo o aitalafu ai le malo talu mai le tausaga na te’a nei ma isi tausaga i tua atu.

Fai mai le ASPA, e le $10 miliona le aitalafu sa’o a le malo ia i latou, ae silia i le $27 miliona.

Ae na faamanino e le Taitaifono tuai o le ASPA sa i ai o Rev. Asaua Fuimaono i luma o le atunuu ao lumanai le palota ia Novema 2012 e faapea, o le aitalafu e $10 miliona a le malo o lo o i ai i le ASPA talu mai le masina o Novema 2012, e le o aofia ai le aitalafu o le eletise a le LBJ, e $1.3 miliona ma le Kolisi Tuufaatasi e $432,000. O le LBJ ma le Kolisi, o is ia vaega tumaoti a le malo.

Mai lea aofaiga, e na o le eletise lava ma le suavai o lo o aofia ai i le tupe lea, ae le o aofia ai tupe ua maea ona faatulafono e tatau ona totogi atu e le malo i le ASPA, peitai na taofia talu mai le tausaga e 1992, ma, afai ae tuu faatasi le aitalafu o le eletise ma le suavai, atoa ai ma le aitalafu o tupe e lei totogiina atu e le malo, e silia i le $27 miliona le aofai o lea aitalafu, talu mai le masina o Novema 2012.

Na taua e Lolo i lana saunoaga ananafi e faapea, ua maea ona ia tuuina atu se fautuaga i le Komiti Faafoe fou o le ASPA ua ia tofiaina, ina ia oo atu i totonu o le 6 masina ua tuu i lalo o le tau o le eletise.

Fai mai le alii kovana, e le o toe mama le tulaga ua i ai le soifuaga o le atunuu i le taimi nei, ona ua alu i luga le tau o le soifuaga.

“Ua tatou iloaina uma le alu i luga o le tau o le uila,” o le saunoaga lea a Lolo. “O lea la ua uma ona tuuina atu la’u faatonuga i le Komiti Faafoe fou a le ASPA, ia uma le 6 masina ua mafai ona aumai i lalo le tau o le uila, a le mafai e le komiti lea, ona tuli ese lea o le komiti ae aumai se isi komiti e mafai ona latou faia,” o le isi lea saunoaga a le alii kovana na tali e ai le mamalu o Alii mautofi i le taimi o le faatautoina o i latou i le aso ananafi.