Ads by Google Ads by Google

Valoia le tula’i ese o le kamupani a le StarKist i le lumana’i


Le afioga i le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga, i le taimi o lana saunoaga i le tatala aloaiaina o le tauaofiaga a le Fono Faitulafono i le amataga o le vaiaso nei. [ata AF]
ausage@samoanews.com

“.. afai ae le tutupu taumafaiga uma ia o loo galulue atu i ai le malo, ina ia mafai ai ona fesoasoani e fa’atumau kamupani i’a i Amerika Samoa, e o o atu i le isi 5 tausaga ua o ese le kamupani i’a a le StarKist Samoa”, o se vaega lea o le saunoaga a le ali’i Kovana ia Lolo Matalasi Moliga, i lana folasaga i le tatala aloaiaina o le tauaofiaga a le Fono Faitulafono i le vaiaso nei, ina ua maua lona avanoa e tau fa’amanino ai i Senatoa ma Faipule lu’itau tetele o lo o fetaia’i ma le malo i lona tamaoaiga.

 

O “taumafaiga” e pei ona fa’atatau i ai le i ai le saunoaga a Lolo i luma o le Fono Faitulafono, o talosaga i le fono a le Konekeresi atoa ai ma le malo feterale ina ia aveese Amerika Samoa mai tulafono o lo o latou pasia e fa’atatau mo setete ma teritori e mautu ma malolosi o latou tamaoaiga, ona o ni isi ia o auala o lo o aafia ai taumafaiga a kamupani i’a i le atunu’u, ma mafua ai ona tula’i ese.

 

O pine fa’amau o le saunoaga a le Kovana o le kamupani i’a a le COS Samoa Packing lea na tapunia i le tausaga e 2009, ma le lala o le kamupani a le Tri-Marine, le Samoa Tuna Processors (STP) lea na tapunia i le fa’aiuga o le tausaga na te’a nei, ma leiloloa ai galuega e 700 i Amerika Samoa.

 

“O fea e aga’i i ai le tamaoaiga o le atunu’u pe afai ae tapunia uma kamupani i’a o lo o fa’alagolago i ai le isi vaega tele o le tamaoaiga o le malo”, o le fesili fa’atupu manatu lea a Lolo i afioga i Senatoa ma Faipule, ina ia fa’a faigofie ai ona tafa le tofa e pasia pili tupe ia ua fuafua le malo e tu’uina atu i luma o le Fono Faitulafono, e fesoasoani ai i tupe maua a le malo mo le isi 5 tausaga o lo o lumana’i nei.

 

O le tali na taua e Lolo e mafai ai ona foia fa’afitauli ma toe sologa lelei ai le tamaoaiga o le atunu’u, o le talosaga lea i le Fono Faitulafono a Amerika, le Konekeresi ina ia toe silasila i tulafono o lo o pasia i fafo o lo o a’afia atu ai ma Amerika Samoa.

 

O ni isi o ia tulafono e aofia ai tulaga o lafoga o lo o fa’aagafua mo kamupani i’a, ina ia fa’aagafua ai lo latou totogia o lafoga o oloa o lo o fa’atino ai a latou galuega, ina ia fa’a faigofie ai ona auai i latou i tauvaga ma isi kamupani i’a i le lalolagi, o le tulafono i ogasami e mafai ona fagota ai va’a fagota o loo maua mai ai i’a mo Amerika Samoa, lea ua tapunia ogasami lata mai i le Pasefika mo va’a fagota o lo o lesitala i le fu’a a Amerika, ma mafua ai loa ona aga’i atu va’a fagota e fagogota i ogasami mamao ese atu, ma i’u ina fa’atau atu ai a latou i’a i kamupani i’a o lo o sili ona latalata ane i ia ogasami, atoa ai ma le tulafono i ogasami e pulea ma vaavaaia e Amerika, lea ua aofia atu ai ma se vaega tele o ogasami a Tutuila ma Manu’a.

 

“O ni isi ia o tulaga e le mafai e le malo o le Fono Faitulafono po o le malo a Amerika Samoa ona fai i ai se suiga, se’i vagana lava ua sui mai e le Konekeresi a le malo tele, ona fa’atoa mafai lea ona suia ma aveesea, ma o se avanoa lelei fo’i lea e talosagaina ai la tatou Faipule i Uosigitone, ina ia silasila toto’a i auala e fesoasoani mai ai i le tamaoaiga o le atunu’u”, o se vaega lea o le saunoaga a Lolo.

 

Na taua atili e Lolo le taumafai malosi pea o le malo o Amerika Samoa mai tausaga e tele, e tu’u atu lona tauau e fesoasoani ai i le fa’atumauina o kamupani i’a i totonu o le atunu’u, e ala i le fa’aagafua lea o lafoga, ona o le naunautaiga ia mafai ona fa’aauau pea le tautua a kamupani i’a ma maua ai galuega mo tagatanu’u o le atunu’u.

 

E ui i le tele o vaega tupe a le malo sa le i mafai ona maua mai i lafoga mai kamupani e pei o le Tri-Marine ma le StarKist Samoa, ae sa vaavaai i tulaga e manuia ai tagata lautele e pei o le avanoa e maua ai galuega, ae o le fa’amutaina ai o le lafoga lea e fa’aagafua mo kamupani i’a o lo o fa’amatu’u mai e le malo feterale, o le fa’aee mai ai fo’i lea o se avega tele i tauau o le malo, aemaise lava pe afai ae tula’i ese atu ai ma le kamupani a le StarKist Samoa.

 

“E tatau ona tatou galulue fa’atasi uma ina ia mautinoa e le malaga ese atu kamupani i’a nei e saili isi atunu’u e maualalo totogi amata e fa’aauau ai la latou tautua i le tu’uapaina o  i’a”, o le fa’aiuga lea o le saunoaga a le ali’i kovana.