Ads by Google Ads by Google

Tatala le talavai o Fatuga’o falema’i LBJ i Fagaalu


Tama'ita'i o lo'o tautuaina le Talavai fou o le "Fatuga'o CKD" ua tatalaina i le potu sa fa'aaoga mo talavai o le fa'amama toto i tafatafa ane tonu lava o le Potu mo le Totogia o Pili o le Falema'i i Faga'alu. O le tama'ita'i o Josephine Lam Yuen Fuga ma lana soa. [ata: Leua Aiono Frost]

O se va'aiga lea i le fa'asinoala ina ia mautinoa le potu o lenei talavai. [ata: Leua Aiono Frost]

Ua amatalia se gaoioiga fou na fefa'asoa'i ai le Matagaluega o le Soifua Maloloina ma le Pulega a le Falema'i LBJ Medical Center - ina ia taumafai e fa'aitiitia le faitau aofa'i o gasegase e o'o atu i le Talavai Fa'amama Toto, ae ia mafai ona fautuaina ina ia tausia lelei le soifua maloloina e ala i taumafa ma le inumia o latou vailaau mo togafitiga o gasegase, aemaise lava i le ma’i suka.

 

Ona o lea taufua fou a le LBJ o le potu o Talavai mo Fatuma'a lea e fa'aigoaina Chronic Kidney Disease (CKD).

 

“O le taua o le silafia e le tagata o gasegase ma o loo talavai tumau i lona gasegase suka ma le toto maualuga, gugu, ma'i fatu ma isi lava gasegase uma e inumia ai fuala'au fa'atulaga e togafitia ai, e tatau ona iloa patino, poo le a se a'afiaga ua o'o i ai ou fatuma'a,” o se tala lea a le tama'ita'i o lo'o aofia i le vaega fa'apitoa e galulue mo talavai, Josephine Lam Yuen Fuga.

 

Ona o le fatuga'o e na te ave'esea maia le tele o lapisi mai le suavai manino e fa'aaogaina e le tino, o le ala lea o le a'afia tele o fatuga’o ona ua fa'apogaia ai fatuma'a e poloka ai le gasolo lelei o le suavai i le tino. Pau lava le vaifofo ua fa'ailoa mai o nei ituaiga o ma'i tiga, pe toe soloia ai fatuma'a, o le to'aga e inumia le suavaiauli.

 

O le fa'amoemoe lava ua afua ai ona fa'atula'ia lenei tautua, ina ua mae'a tu'ufa'atasia atu le faitau aofai o i latou ua fa'amama toto, ae maise o i latou ua matauina ua amata ona afaina latou fatuma'a i ona la'asaga mai le tasi se'ia o'o i le lima lea ua fa'amama ai loa, ua to'atele le faitau aofai.

 

"Ina ia le o'o atu i latou nei ua i le la'asaga muamua se'ia o'o i le 4 i le la'asaga lima, lea e fa'amama ai loa le toto, ua tatau lava ona faia se galuega. Ina ia le o'o lava i latou uma i lena vaega o le tautua. Aua e taugata, e le faigofie, e tele ona lavelave ma galuega e tu'ufa'atasia mo ia togafitiga. E le taitai ona lava le tatou potu o talavai Fa'amama Toto o i ai nei, pe afai ae toe ulufale atu le isi to'a  200+ lea ua i le La'asaga 4 i le talavai fa'amama toto."

 

"I le taimi nei, ua vala'au e i matou gasegase ua iloga mai i o latou fa'amaumauga mai o latou faila ma'i ua aofia i le La'asaga 3 ma le 4 ina ia o'o ane e faatalatalanoa tulaga o latou taumafa, seti so latou taimi e talanoa ai ma Foma'i o le Faletalavai ina ia malamalama lelei i le inumia ma a'afiaga o lo'o togafitia e ala i ana fuala'au. E va'ai toto'a fo'i i le tupe maua a le aiga o le sui o gasegase pe o lava le fa'asoa tau le tamaoaiga, pe manaomia se fesaosoani fa'apena e totogia ai latou vaila'au mo togafitiga, ona fa'auia lea o fesoasoani masani a le vaega o lo'o totogia i ai pili mo talavai,” o se isi lea fa'apupulaga atili ole fa'atautaiga o talavai a le "CKD -Talavai o Fatuga'o."

 

O aso Lua taitasi mai le itula e 8:30 i le 2:00 i le aoauli, ua fa'atautaia ai talavai nei, ae ua fa'asolo atu lava i le telefoni, ma ua fa'aaogaina telefoni o lo'o tusia i lou faila talavai masani i le  LBJ, e vala'au atu ai tama'ita'i o lea potu talavai ia te oe.

 

Ua fa'ailoa mai e nai tama'ita'i nei, "O le to'atele lava e fa'agau le malilie mai, aua e o'o mai i le taimi ua o'o ai i latou i le La'asaga lona 3, e le o ma'i lava i latou. Peita'i e fai si tete'i pe a vala'au atu e sau se'i fai se talavai e faufautua atu ai i ni mea na te faia, ina ia taofia ai pe toe fa'aleleia ai ona fatuga'o, ma le o'o atu ai i le tulaga fa'amama le toto."

 

Ua fesiligia e nisi pe fa'apefea ona iloa e i latou i lea talavai ua tatau ia te ia ona sau i lea talavai, ae o le tali mai, "O le tasi lea aoga tele o le faila o au talavai uma lava e o'o ane ai i le falema'i i so'o se gasegase po'o le fa'amanu'alia fo'i i se mea, ua faia lava lou faila ma fa'amauina, o le ala lea ua fa'ailo mai ai le a'afiaga ua i ai ou fatuga'o."

 

E pei ona fa'ailoa ua galulue fa'atasi ta'ita'i o le LBJ Medical Center ma le Matagaluega o le Soifua Maloloina, ona ua matauina, o le afa lelei o le tupe fa'asoa a le Falema'i tele mo le fa'atauina o vaila'au mo togaifitiga o gasegase uma lava o maua ai tagata lautele o Amerika Samoa, ua fa'aalu lea fa'atupe ai le talavai mo le Fa'amama Toto a le to'a 173 o gasegase.

 

O se fua fa'alemafaufau o le mamafa i Ta'ita'i nei ona fa'atulaga se fa'atupega e togafitia ai e talavai fa'amama toto, na fa'ailoa mai fa'apea, "Pe afai ae toe sofa'i atu i ai ma le to'a 200 o loo ua i le La'asaga 4 i le talavai fa'amama toto ua i ai le 173, e fa'aluaina le aotelega o le vaega tupe e fa'atautaia ai lea lava talavai, ae le togafitia uma ai isi gasegase e tele o maua ai le to'a 55,000 o tagata lautele o Amerika Samoa.”

 

I le fa'asologa o i latou ua matauina ua a'afia, ua fa'ailoa mai ai lenei faitauga: La'asaga 1 & 2, e sili atu i le to'a 800, ae o le La'asaga 3 ua tula'i mai le to'a 724, La'asaga 4 e 200+ ma le la'asaga 5 lea e fa'amamaina toto i le taimi nei 173 i latou. I nei la'asaga uma, ua matauina ua i ai i latou e 40 tausaga le matutua.

 

I le taimi nei fo'i, ua fa'atulaga ai le tiute fai o foma'i uma i so'o se talavai o fa'atautaia i le falema'i tele ma falema'i itumalo uma, "Ia fa'ailoa i le tagata e gasegase le tulaga o i ai lona soifua maloloina ma le a'afiaga o lona gasegase o togafitia ai. E le toe natia se mea e tasi."