Ads by Google Ads by Google

Tala otooto mai le Fa’amasinoga

ausage@samoanews.com

TALIGALU AH SIU

 

A o fa’atalitali ai se fa’aiuga a le fa’amasinoga maualuga fa’asaga i le mataupu lea ua tu’uaia ai Taligalu Ah Siu i lona le usitaia lea o poloaiga a le fa’amasinoga mo lana nofovaavaaia, lea ua fa’atulaga ai lana iloiloga i le aso Faraile o le vaiaso nei, o le vaiaso na te’a nei na fa’asala ai e le fa’amasinoga fa’aitumalo o ia ina ia taofia i le falepuipoui mo le 4 masina, ina ua ta’usala o ia i moliaga eeseese na mafua mai i le fa’alavelave lea na alu ai ma gaoi tane kesi ma peinisini o ta’avale ae sogisogi ai.

 

Na ulua’i tu’uaia e le malo ia Ah Siu i moliaga mama e aofia ai le gaoi, talepe fale, soli fua o fanua o isi aiga (tresspass), fa’apea ai ma le fa’atupu vevesi i nofoaga faitele, ae i lalo o le maliliega lea na sainia e le ua molia ma le malo, ma talia fo’i e le afioga i le ali’i fa’amasino ia Fiti A. Sunia, na ia tali ioe ai i moliaga e 2 o le gaoi, fa’apea ai ma le soli fua o fanua o isi aiga, ae solofua ai e le fa’amasinoga moliaga na totoe ai i le pepa o tagi na fa’aulu e le malo.

 

Na fa’ailoa e le afioga i le ali’i fa’amasino ia Sunia i le ali’i o Ah Siu le naunau tele o le fa’amasinoga e ofo atu fesoasoani e foia ai le fa’afitauli o lo o a’afia ai o ia e aofia ai aoaoga fa’a faufautua, ina ia mafai ai ona fesoasoani i le a’afiaga o lona fa’aaogaina lea o mea oona e ono a’afia ai lona saogalemu.

 

Na finau le loia fautua a Ah Siu i le fa’amasinoga mo se fa’asalaga mama peita’i na finau le loia a le malo e fa’apea, o se tulaga fa’anoanoa e pei ona maitauina i le taimi nei, ua tele naua avanoa ua mae’a ona tu’uina atu e le fa’amasinoga ia Ah Siu, ae foliga mai o lo o fa’aauau pea ona tutupu fa’afitauli o lo o a’afia ai lona olaga.

 

Na lagolagoina e le afioga a Sunia le fa’afinauga a le malo ma ia taua ai le tulaga matuia ua amata ona tula’i mai ia Ah Siu, i le amata lea ona alu i fale o aiga ma aveese mai a latou meatotino.

 

“O lea ua galue le fa’amasinoga e saili auala e fesoasoani ai i lou fa’afitauli, ae tatau ia te oe ona e naunau e fa’atino auala uma e fesoasoani ai i lou olaga”, o le saunoaga lea a Sunia.

 

Mo moliaga e 2 o le gaoi ua ta’usala ai Ah Siu, e ta’i 120 aso ua fa’asala ai o ia e le fa’amasinoga, ae mo le moliaga o le soli fua o fanua o isi aiga, e 180 aso ua fa’asala ai o ia i le toese, ma o ia fa’asalaga fa’a falepuipui e tuli fa’atasi uma.

 

Ae ona o le lagona tu’u avanoa o le fa’amasinoga mo Ah Siu, ua manatu e fa’amalumalu lona tuliina o le umi e 180 aso o le toese, ae o le fa’a faanofovaavaaia o ia mo le 2 tausaga i lalo o poloaiga e ao ona ia usita’i i ai.

 

O ni isi o tuutuuga o lana nofovaavaaia e aofia ai lona tuliina o masina e 4 i le toese i Tafuna, o le a aofia ai ma aso e 24 lea na taofia ai o ia i le falepuipui e fa’atali ai taualumaga o lana mataupu.

 

O isi tuutuuga o lana nofovaavaaia e aofia ai le aua ne’i ona toe solia se tulafono, auai i aoaoga fa’a faufautua e fesoasoani ai i le fa’afitauli o lo o a’afia ai lona olaga, ma ia aua ne’i ona toe tagofia fualaau fa’asaina, penisini o ta’avale poo fualaau fa’asaina fo’i.

 

O le ali’i loia fautua ia Mathoni McCormick sa tula’i mo Ah Siu ae o le ali’i loia sili lagolago ia Woodrow Pengelly na tula’i mo le itu a le malo.

 

TU’UAIGA NI ALI’I SE TO’ALUA I LE FA’AO’OLIMA

 

E to’alua ni ali’i ua tu’uaia e le malo i moliaga o le fa’aoolima tulaga tolu, faiga o gaioiga e ono lamatua ai le saogalemu o fanau laiti, atoa ai ma le fa’atupu vevesi i nofoaga faitele, e mafua mai i le fa’alavelave lea na la fasiina ai se ali’i talavou e 15 tausaga le matua i Fagaima i le vaiaso na te’a nei.

 

O moliaga fa’asaga ia Sio Faoatau ma Reuben Faoatau na alia’e mai i le fa’alavelave lea na la fa’aoolima ai i se ali’i talavou, ina ua la masalomia le togi atu e le ali’i lea o se ma’a ia te i laua.

 

O lo o tu’uaia e le malo ia Reuben i lona titina lea o le ua o le tamaititi ma folafola i ai lona fana ina o ia, e ui e leai sa fana sa i ai i le taimi, ae o Sio o lo o tu’uaia i lona sasaina o le ali’i na a’afia i se pate tapolo.

 

Ua toe tatalaina i tua i laua o lo o tu’uaia e fa’atalitali ai le isi iloiloga o le la mataupu lea ua fa’atulaga e faia i le amataga o le masina fou o Tesema, ma ua poloaina i laua ina ia aua ne’i o la toe taumafai e fa’afeso’ota’i le ali’i na a’afia i lenei mataupu.