Ads by Google Ads by Google

Tala I Vaifanua

LELEI MAKETI MO LE 'AVA SAMOA

 

I le taimi nei i le maketi mo le Ava Samoa e auina atu i maketi i fafo, ua fa'ailoa mai ua matua mautu lava. O se tala fiafia i le vaega o faifa'ato'aga 'Ava Samoa ile malo Tuto'atasi, peita'i, ina ua maua se avanoa e fefa'asoa'i ai ma le susuga le Fa'atonu o Fa'ato'aga Filifa'atali Mike Fuiava, sa ia fa'ailoa mai, o se tasi o mataupu o le a ia avatua i le fonotaga ma Samoa e Lua, “ina ia aoga fo'i lea ituaiga o fa'ato'aga e avea ma se tatou fua o fa'aeleeleaga e auina atu i maketi i fafo."

 

O le 'Ava Samoa ua iloga mai  e fa'aaogaina lea i le vaila'au fa'amoe mo tagata pe a faia ta'otoga, fa'apena fo'i ma meaola ma o le afua lea ona lelei o le tau mo fefa'ataua'iga.

 

I le tulaga sa i ai le auina atu i maketi i fafo o le Ava Samoa, sa i ai se faaletonu i le tausaga 2002, lea na taofia mai ai le maketi e le Iuni a Malo Europa, peita'i, na sogasoga lava le sa avea ma Taitaifono o le Komiti Fa'afoe mo Maketi o Fefa'ataua'iga a Samoa, Tagaloa Eddie Wilson, sa ia sailia loa le konekarate o le Maketiga o Oloa ma Fua o Fa'ato'aga i fafo, ma ua iloga ai, o lo'o tele se avanoa e malo ai Samoa i se fa'amasinoga e faia ona ua le tu'u feagaiga maketi i fafo i aiaiga o lea feagaiga mo fefa'ataua'iga.

 

O iina na toe maua ai le avanoa ma ua toe tatala mai ai le maketi a le Atu Europa, peita'i, sa sailia fo'i e i latou nisi maketi fou, ma ua tele ai  maketi ua avanoa mai mo le fa'atauina atu o le Ava Samoa.

 

Ona o tatou eleele i Amerika Samoa nei e matele ina maua avanoa i nai auvae mauga ma eleele soata, e tele le la, ua aoga tele lea mo le Ava Samoa e totoina ai. Ua maua se isi avanoa mo lea ituaiga o maketi, ae mafai ona fa'aulu sa'o fo'i i tatou i Hawaii ma isi setete o Amerika.

 

O se lipoti a Filifa’atali e tusa o le Talo a Samoa sa taofia le toe aumaia i le atunu'u, ua mae'a tatalaina mai, ae le fa'aaogaina mo le polokalama o Mea Taumafa a le fanau a'oga [SLP] ua na'o le faiga tuai lava sa fa'atau ai i faleoloa, e le mafai fo'i ona fa'atauina i le tatou maketi tele i Fagatogo.

 

O lea tatalaga o le toe fa'atauina mai o Talo mai Samoa, na pasia ma tatala i le aso Lulu ae aso Faraile ua tatou afatia. O lona uiga o le aso 7 Fepuari, 2018 na tatala ai lea fa'asa.

 

METOTIA FOU AOAO AI FANAU - POLOKALAMA A LE ‘KEEEP’

 

Sa fa'atalosagaina e faia'oga ma Pule A'oga lenei ituaiga polokalama e saili ala e fa'aosofia pea le agaga fiafia e a'oa'o atu, ma ia fa'atele fo'i ala e mafai ai ona fesiuia'i apefoe o le a'oa'oina o fanau, aua o tatou fanau, ua i ai suiga ua tatou matauina, ua ave'esea ai o latou taliga mai le fa'alogo, po'o latou agaga mai le ituaiga a'oa'oga sa masani ona taotu fa'atautaia ai a'oa'oga i potu a'oga.

 

E le gata i lea, ae ua matele ina fesi'ita'i tofiga e faigaluega ai faia'oga, ua maua le fa'afualoa o le tautua ma ua si'itia fo'i le atamai e tusa o tusi pasi ua mae'a umia, ma ua si'itia ai tulaga e galulue ai, ae leai se polokalama e mafai ona fesoasoani i faia'oga nei, ia iloa lelei le tofiga fou ma ala o faiva o le a faigaluega ai i na tofiga fou.

 

O sui e to'alua mai Amerika o lo’o fa’afoeina a’oa’oga a faiaoga mo le polokalama o le ‘KEEEP’ - Keep Explemplary Educators Enriched Program - talu mai le aso Gafua, e aofia ai le tamaitai ia Dr Marilyn Simon.

 

"O le a'oga, o le faia'oga o le tagata su'esu'e, ae o le fanau a'oga e te faia aga'i i ai lau suesuega ma lau polokalama ua e manatu e ao ina fa'aofi i mafaufau o le fanau. O taimi uma o lou lava lea sao, aua ne'i motu lau sailiiliga, va'ai toto'a ma matau, po'o le a fo'i se aoga o lau suesuega o fa'atautaia i le agaga fiafia e saili o le fanau a'oga i lau vasega,” o se tasi lea ala sa fa'ailoa e Simon.

 

“O fesili e fa'amoemoe tele i ai lo latou naunau e fa'aaoga lau suesuega. E i ai au fesili o le a to'atele e fiafia e sailiili ai pe tali mai ai fo'i, ae i ai fesili o le a e va'aia e tausailia e i latous e tali. O le vaega lua lena o lau suesuega, ia e va'ai toto'a i a'afiaga o le fanau a'oga i au fesili.”

 

"Vaega tolu o lau suesuega taumafai e toe fa'amaumau uma ai fa'ai'uga ua va'aia i lau vasega e tusa ai o au fesili ma o latou tali. Ia faia sau fa'ai'uga lelei ma ia e iloa lelei, o le sui tausaili i ala e mafai ai ona malamalama lelei le tamaititi i le mataupu sa e fa'aaogaina mo lau suesuega."

 

O le agaga atoa o lea folasaga na amata tatala ai le folasaga a lenei tama'ita'i faia'oga i le numera mai le Walden University, "Ia mautinoa ua fa'aosofia le agaga fia a'oa'o o le faia'oga, ia le motusia le so'otaga fiafia fo'i o le fanau e auai i lau suesuega ma ia malamalama atili ai i latou i lau mataupu sa e fia fa'ailoa atu i lau vasega."

 

TAPENA MO LE FA'ALELEIA LAISENE AVETA'AVALE

 

Ua fa'ailoa e le Matagaluega o Puipuiga o le Saogalemu Lautele, le ma’ea ona fa'akoekarateina se kamupani mai fafo e fa'aleleia le tapenaga o laisene ave ta’avale a Amerika Samoa.

 

Saunoa le Komesina o Leoleo, Le'i Sonny Thompson, e fa’apea, "O lea sa le taulia tatou Laisene ona o le ituaiga pepa sa fa'aaogaina e lomia ai, ma ua agava'a ai mo se pepa fa'amaonia e tusa o aiaiga a le Feterale."

 

O le kamupani lea ua fa'atulaga nei, o le a galulue fa'atasi ma le DPS ina ia aumaia lea ituaiga pepa sa'o, ina ia le toe fa'aletonu lea itu o le auaunaga lautele.

 

O le taofiga lea e i ai nei, talu mai le aso 5 o Fepuari, ua le toe talia ai le Laisene Ave Taavale a Amerika Samoa e fa’aaoga e ulufale ai i totonu o se setete ma teritori o Amerika, ae maise fo'i o nofoaga a le militeri.

 

O le galuega muamua e fa'atino e lenei kamupani ua fa'akonekarate, o le fa'atula'ia lea o le Masini Fai Pepa Fa'amaonia po'o Laisene i le OMV i Tafuna, ona toe fa'aauau loa lea o le pu'ega o Laisene Aeta'avale.

 

"O lo'o fa'aauau lava le sailiga, po'o fea ua o'o i ai le vaega tupe na toina mai e $300,000 mo le tapenaga o Laisene Ave Ta'avale Amerika Samoa ia agava'a ai o pepa fa'amaonia a le Feterale. E tele suiga sa faia i lea vaega tupe ma e mae'a ane ua o'o i le $1.3miliona mo lea lava fa'amoemoe e tasi, ae o lea lava e le o faia le galuega na afua ai ona fa'amatuu mai lena vaega tupe tele,” o a Le’i lea.

 

Mai lena vaitau sa tapena ai lea auaunaga ia sa'o, na talosagaina fo'i le toe tolopoina o le fa'amamaluina o lea aiaiga o laisene mo le tausaga e tasi, fa'atasi ai ma le nofo va'ava'aia e tolu masina, lea ua muta ai loa ma le avanoa.