Ads by Google Ads by Google

Saini Kovana paketi a le malo ae teena suiga a le Fono Faitulafono


[ata: SN]
ausage@samoanews.com

O se tala fiafia mo le faigamalo a Amerika Samoa, ona o lea ua sainia e le afioga i le ali’i kovana le tupe fa’asoasoa mo le tausaga tupe fou 2018. Ae o se tala fa’anoanoa mo le Fono Faitulafono, ua teena e le tofa Lolo M. Moliga a latou suiga na vavao ma tau le maua ai filemu i le va o maota e lua.

 

I se tusi sa tu’uina atu e Lolo i Ta’ita’i o le Fono i le aso 30 Setema, o lo o fa’ailoa ai ma le agaga fiafia e le Kovana lona sainia o le pili o le tupe fa’asoasoa a le malo mo le tausaga tupe fou 2018. Ae i le isi vaega o lana tusi, o lo o ia fa’amanino ai vaega o le Tulafono ua ia le taliaina.

 

Na taua e le Kovana lona le taliaina o suiga a le Fono Faitulafono, e pei ona latou fa’aopoopo o le $500,000 i le latou paketi mo le tausaga tupe fou, e ala i lo latou fa’aitiitia o tupe mai ni isi o vaesga o Polokalame Faapitoa o lo o i totonu o le paketi.

 

O vaega o le Polokalame Faapitoa a le Kovana na aveese mai ai e le Fono le tupe ina ia fa’aopoopo i lana paketi, e aofia ai le tupe mo le Faaleleia o Auala; Tupe mo le Ofisa o Leoleo, faapea ai ma le tupe mo le fausiaina o le maota mo Tupulaga i le Falelima i Sisifo.

 

“Sa matou iloiloina ma le toto’a le fa’aiuga e fa’atatau i suiga ua faia, atoa ai ma le le taliaina o le toe fa’aopoopo o lea vaega tupe i la outou paketi. Ona o lea tulaga, ua toe fa’afo’i ai loa le paketi a le Fono Faitulafono mo le tausaga tupe 2018 i lona aofaiga e $6,916,500,” o se vaega lea o le saunoaga a le Kovana i lana tusi sa tuuina atu i Ta’ita’i o le Fono Faitulafono.

 

Na fa’ailoa e Lolo i Ta’ita’i o le Fono e fa’apea, o se tulaga e le atamai le fa’aauau pea o le auala sa fa’aaoga i le paketi o le tausaga tupe tuai ua mavae atu, o le fuafua o tupe fa’aalu e aunoa ma le saili muamua o tupe maua e totogi ai.

 

“O le mafua’aga tonu lena ua ala ai ona tuuina atu fa’apea le paketi a le malo mo le tausaga tupe lenei i luma o le Fono. O le auala lea ua fa’atino ai le paketi o le tausaga tupe lenei, na fa’avae mai lea i le lesona sa matou aoaoina mai i le paketi o le tausaga tupe ua mavae atu, ma matou fuafuaina ai loa le tuuina atu o le paketi mo le ulua’i 10 masina o le tausaga, fuafua lea i a tatou tupe maua. O lea fo’i ua matou saunia se paketi faaopoopo e fa’avae mai i lo matou talitonuga, o le a atagia mai ai le tulaga tonu o le tau o le soifuaga, fuafua i manaoga o nai o tatou tagata nu’u,” o le saunoaga lea a Lolo.

 

E ui i le suiga e pei ona fuafua e le malo, na taua e le Kovana le maualuga o le talitonuga o le malo, e le o lava tupe maua e mafai ai ona lagolago le fa’atupeina o nei tautua uma mo le atunu’u.

 

“Ina ia foia ai le tula’i mai o tulaga fa’aletonu ma le ausia ai tupe ua fuafua e maua, o le mafua’aga tonu lena na matou fuafuaina atu ai pili tupe mo le malo, afai ae pasia, o le a mafai ai ona maua tupe fa’aopoopo e fa’atupe ai le paketi fa’aopoopo a le malo ua tuuina atu,” o se vaega lea o le tusi a le ali’i Kovana.

 

O le auala e pei ona fuafuaina ai le paketi a le malo mo le tausaga tupe lenei ua amata, o se tasi lea o auala ua faia e le malo, ina ia usitaia ai aiaiga ma tuutuuga o le Pone a le malo. O le agaga atoa, ina mafai ona paleni tupe maua ma tupe fa’aalu o lo o aofia i le tautua a le malo mo le atunu’u.

 

O le tuuina atu la e le faigamalo o pili tupe fou i luma o le Fono Faitulafono, o le a mafai ai ona ausia manaoga o lo o tula’i mai, ma mafai ai loa e le malo ona fetuuna’i tupe fa’aalu e pei ona augani atu ia i vaega eseese uma o le malo.

 

Na faamanino atili fo’i e le ali’i Kovana e fa’apea, ina ua tauaao fa’atasi atu e le faigamalo i luma o le Fono Faitulafono, le Paketi mo le tausaga tupe fou ma le paketi fa’aopoopo, sa tu’uina atu ma le talitonuga, o le a silasila toto’a i ai le Fono i le taimi o ana iloiloga, fa’atasi ai ma se finagalo ina ia aofia atu ai ma pili tupe i sa latou fa’aiuga.

 

O lea tulaga, o le a mafai e ofisa eseese uma o le malo ona fa’atino la latou fatuaiga tausi e tatau ma mana’omia e tagata nu’u.

 

I le auala ua fa’ataoto ai e le malo lana paketi mo le tausaga tupe fou lenei, o lo o aofia ai le fa’aitiitia o paketi a ofisa uma ma vaega tumaoti a le malo mai le aofa’i e 8% e oo atu lava i le 20%, ina ia mautinoa ai, e le sili atu le aofa’i o le tupe fa’aalu nai lo le tupe o lo o  maua mai e le malo.

 

Na fa’amanino atili e le Kovana e fa’apea, e le o aofia le Fa’amasinoga ma le Fono Faitulafono i le fuafuaga a le malo e pei ona fa’aitiitia ai paketi a ofisa eseese, ona o le maualuga maualuga o le faigamalo, i le tausisia pea lea o le tulaga tu maoti o vaega eseese e tolu o le faigamalo.

 

“E toe fia fa’ailo atu i le Fono Faitulafono, o la outou paketi sa’o lava sa tuuina mai mo le fa’atinoina o la outou auaunaga e na o le $6,916,500. O le mea ua tupu, ua outou finagalo e fa’aopoopo i ai le $500,000, ma o se fa’aiuga e le talafeagai ma latou taumafaiga ina ia fa’atulaga lelei le paketi i lona tulaga lelei, se’i vagana ua talia pili e faaopoopo ai tupe fou mo le malo,” o se vaega lea o le tusi a le Kovana.

 

“O la outou faaiuga e fa’aitiitia tupe mai le Polokalame Faapitoa e le o nofo lelei i o matou manatu. O vaega e tolu o le Polokalame Faapitoa ua aafia i la outou faaiuga, o lo o pito sili ona mana’omia i le puipuiga o le saogalemu o le atunu’u, atina’eina o tupulaga talavou, atoa ai ma le fa’aleleia o auala mo le atunu’u atoa. O le $500,000 lea ua le talia e fa’aopoopo i la outou paketi, o le a tumau pea i le tulaga e pei ona i ai, se’i fa’atali se isi fa’aiuga mulimuli ane ai. Faafetai atu i a outou afioga mo le iloiloina ma le toto’a o le paketi a le malo e pei ona tuuina atu,” o le fa’aiuga lea o le tusi a le Kovana.