Ads by Google Ads by Google

Mataituina suiga iloga o le tulafono fefa'ataua'i tapa'a/sikaleti


O le aotelega o i latou na mafai ona auai i le 'Toe Aso nai Moamoa' i le fa'amoemoe o le DOH Tobacco/Diabetes Coalition ina ia tamau ni suiga e fa'aleleia atili ai le tulafono ua mae'a fa'amalosia e taofia ai le ulaula tapa'a, fefa'ataua'iga o tapa'a ma le laiseneina o faleoloa e fa'atau atu ai tapa'a.l [ata: Leua Aiono Frost]

I le folasaga a le DHSS e tusa ai o le fa'atautaia o laisene o pisinisi e mafai ai ona fa'atauina atu i tagata ulaula le tapa'a i le teritori sa nafa lea ma le tama'ita'i o Tanya Atofau, ma ia fa'ailoa le ala ua faia ai e i latou laisene, e i ai aiaiga e ao ina usita'ia e le pisinisi po'o le faleoloa ona fa'ato'a talosaga lea ma totogia le tinoitupe e $25.

 

Peita'i, i le tausaga nei, ua manatu le DHSS ina ia talosagaina fa'aletulafono le si'itia o le totogi mo lea tautua. E i ai fo'i aiaiga e tatau ona usita'ia pe afai ua pasia le faleoloa e fa'atau atu ai le sikaleti.

 

Ona e le'i aofia i nei aiaiga ituaiga tapa'a fa'aeletoronisi lea [e-Cigarette] i le tulafono ua maea fa'amalosia nei, o lena fo'i se isi vaega e ao ina va'ai toto'a i ai lenei au usufono i le aso lona lua o le fa'atofalaiga lenei.

 

O aiaiga o le mafai ona avea se faleoloa e fa'atau atu ai sikaleti, e le mafai ona fa'atau atu i le fanau e le'i atoa le 18 tausaga le matutua. E le mafai ona fa'atau ta'itasi sikaleti ae tatau lava ona fa'atau atu le pusa ta'i 20, e le mafai ona fa'aititia ane i le ta'i 20 fo'i sikaleti i totonu o pusa e fa'atau atu.

 

 E afua nei ituaiga o aiaiga, ina ia le taugofie ai le sikaleti, ae ia taugata, ia le gafatia ai e tagata ulaula, ma fa'aitiitia atili ai le mana'o e ulaula pea.

 

"O nisi nei o mea ua aiaia ia taumafai ona fesoasoani i le fa'aiuga a le tagata ia taofia ai le latou ulaula, ua iloa ua le gafatia le tau o le pepa sikaleti, ae a taugofie, e faigofie fo'i ona piki e tagata uma aua o lo'o lava ai le fa'asoa,” o nisi nei o manatu na fa'ailoa mai i lalo o le fola.

 

Ua i ai fo'i ni saini e ao ina fa'apipi'ia i le mea tonu o le faleoloa o lo'o fa'atau mai ai sikaleti. O le fa'atau atu fo'i o sikaleti, afai e le mautinoa lava tausaga po'o le matua o fanau talavou, ua le tatau ona e fa'atau atu i ai le sikaleti.

 

Afai e maua ua le usita'ia nei aiaiga, e fa’asala le faleoloa $1,000 e totogia i le ulua'i taimi ua fa'amaonia ai le solitulafono. Lona lua o le toe maua o solia lava nei tulafono, o le $2,000 ma le taofia o le mo sina vaitaimi. Fa'atolu loa ona maua o oe, motusia atoa le laisene ma le sala tupe $3,500.

 

Peita'i, o le talavou lea ua sau e fa'atau le sikaleti ae maua ai le faleoloa, afai e a'oga ae ua tu'ua le a'oga, ua leai se fa'asalaga o fa'asaga ia te ia. Ua talanoaina fo'i se suiga o le tulafono e ao ina faia i lea, peita'i o le aoga lena o lenei fa'atofala'iga sa fa'atautaia nei.

 

Pe afai e maua talavou o ulaula i totonu o lotoa a a'oga, e faigofie aua o lo'o ua mae'a fa'atulaga e le Matagaluega o Aoga latou fa'asalaga e tu'u atu fo'i i le pulega o a'oga ta'itasi latou te fa'amamaluina. Manatua o le fa'asa lenei o le ulaula ua mae'a fa'atapula'a mai e le Tulafono pasia lelei. Ua fa'ataoto afai e maua muamua, ona vala'au lea o matua e o'o ane i le Ofisa ma le fa'asa mai le a'oga mo le vaiaso. Ae afai ua fa'atolu ona maua, ona motusia loa lea o le avanoa e toe a'oga ai.

 

Fa'aaoga Fanau Talavou Siaki Faleoloa Fa'atau Sikaleti

 

Ina ia siakia pea le tulaga maumaututu o lo'o faia e faleoloa e fa'atau le sikaleti, ia mautinoa fo'i o latou fesiligia fanau talavou pe ua agava'a e fa'atau le tapa'a, ua fa'afaigaluega le tumau e le Matagaluega nisi o talavou mai le 15 - 17 tausaga le matutua ina ia o e taumafai ona fa'atau mai sikaleti mai faleoloa ua mae'a taua'aoina i ai laisene.

 

Ua fa'aigoaina lea ituaiga o siakiga - o siakiga fa'avaitau ma ua le faia e soso'o i faleoloa ta'itasi uma ua i ai laisene, ae ua fa'aeseese lava taimi e faia ai ma lea itu ma lea itu o le motu. Ua le faia lea ituaiga o siakiga i faleoloa i le Manu'atele, ona e mamao tele mo le fanau talavou e aga'i atu e fa'atino. Ua mae'a pasia mai fo'i e le Feterale lea talosaga ina ia le faia mo le Manu'atele ma ona faleoloa lea sailiga.

 

Afai e fa'aaoga le talavou, e i ai aga ma uiga e agatonu i le talavou e iloga e aoga mo le suesuega, ona pasia lea o ia e avea ma se tasi e a'oa'o fa'apitoa i le galuega. O le a i ai fo'i le tagata matua la te o fa'atasi e afua mai i le vaitausaga 60-72 tausaga le matutua. Afai fo'i e le'i fa'aulua se talavou mo lea galuega, e muamua lava ona mana'omia le fa'atagaga mai ona matua.

 

Afai e mae'a le fa'aaogaina o talavou, e le toe fa'aaoga fa'alua i latou. O tusi pasi o le galue lelei, usita'i ma le fa'alogo e maua ai e nei fanau se taui mai le faia o lenei galuega.

 

Ua fa'ailoa mai e tusa ma le 250 faleoloa na tatala mai ai le polokalama, ona soso'o lea ma le tausaga na soso'o ai ua amata ona maua mai na'o le 221 faleoloa, ae soso'o ma le tausaga 2017 ua na'o le 210 faleoloa.

 

Fa'atalatalanoaga o Suiga Mana'omia i le Tulafono - Fefa'ataua'iga o Tapa'a:

 

Ua mana'omia ona fa'aulu se talosaga e mafai ai ona ulaula tagata ulaula ae le afaina ai le manava e se o soso'o ane ia te ia se ea mama mai le asu o le tapa'a. O lea fo'i le fonotaga o le a latou va'ai toto'a ai po'o le a se mamao e tatau ona fa'atulafonoina ai vaega.

 

O se isi mea ua latou va'ai toto'a i ai, o ala e mafai ona fa'ao'o ai nei fe'au taua i le lautele o tagata uma i tua i afio'aga. Ona o le tele o mea na tutupu mai i le taimi e sioki ai le sapalai o le sikaleti ma ua si'i atili ai fo'i e tagata faioloa le tau o pepa sikaleti, ae fa'atau ta'itasi ai loa foi e nisi sikaleti i tagata lautele, o lo'o taumafai ona mataituina ai totonu o le pulega o pitonu'u ma afio'aga ta'itasi.

 

O le vasega o Ali'i ma Faipule o afio'aga i le vaega a le Ofisa o Mataupu Tau Samoa sa lalamua mai i le fa'asologa o i latou e ao ina fa'apitoaugafa i ai lea matata i lea fonotaga lea sa usuina i le Naumati Room i le toe aso o le fa'amoemoe.

 

"O i latou fo'i nei e mafai ona iloa lelei mea o tutupu i nu'u ta'itasi aua o le latou faiva lea o le maitau o mea uma e ono alia'i i totonu o afio'aga,” o se manatu lea o le susuga le fa'atonu o le AS-EPA, Ameto Pato.