Ads by Google Ads by Google

GALEA’I: Ma’imau le i’ugafono e ave mo le BOH o le a tula’i ese

 Le afioga i le Senatoa ia Galea’i M. Tu’ufuli  [ata AF]
ausage@samoanews.com

E ui o lea ua pasia e le Fono Faitulafono se i’ugafono malilie fai fa’atasi e momoli atu ai le agaga fa’afetai o le malo o Amerika Samoa, i le Peresetene o le lala o le Faletupe a Hawaii i le atunu’u, e tusa ai o lana tautua mo tagatanu’u o Amerika Samoa i le tele o tausaga, ae na taua e le afioga i le ali’i Senatoa ia Galea’i M. Tu’ufuli e fa’apea, na te le lagolagoina se i’ugafono e tu’uina atu i ni tagata o le a tula’i ese ma le atunu’u.

 

“O le a ma’imau lenei i’ugafono matagofie ua fa’amoemoe e ave i nei tagata o le a o ese, e le o toe popole mai lava i latou ia tatou, ou te le fiafia i ni i’ugafono e ave i ni tagata o le a o ese ma le atunu’u”, o le saunoaga lea a Galea’i i le mae’a ai lea ona fa’atula’i e le afioga i le ali’i Senatoa ia Laolagi Fonoti Savali Vaeao o le mau, e pasia ai e le maota maualuga le i’ugafono a le maota o sui, e momoli ai le fa’afetai i le pulega o le Faletupe a Hawaii.

 

E pei ona taua i le tino o lenei i’ugafono e fa’apea, talu mai le tausaga e 1969 na tatalaina ai le tautua a le lala o le faletupe a Hawaii i le teritori, ua tele le sao o lenei faletupe i le soifua lelei o tagatanu’u, e le gata i tulaga tau teugatupe, ae o mea fou eseese sa mafai ona agava’a i ai tagatanu’u ma pisinisi eseese i le atunu’u.

 

O itu lelei e pei ona taua i totonu o le i’ugafono malilie fai fa’atasi, e le gata sa maua ai e tagatanu’u o le atunu’u atoa ai ma tagatanu’u sa aumau i fafo avanoa faigaluega e galulue ai mo le faletupe, ae sa maua ai fo’i avanoa mo aoaoga ma le poto masani mai fafo, lea na mafai ai e o tatou lava tagata ona fa’atautaia ma pulea le lala o le faletupe.

 

O le tausaga e 2000 na faia ai se fa’aiuga a le faletupe a Hawaii ina ia fa’aauau pea lana tautua i totonu o Hawaii ma Guam, aemaise ai o le tatalaina pea lea o lana tautua i Amerika Samoa nei.

 

Ae ona o suiga ua faia i auala e fa’atino ai fa’aiuga ma galuega fa’atino a le faletupe, na faia ai loa la latou fa’aiuga e tuua ai Amerika Samoa i le tausaga e 2011, peita’i o lea fa’aiuga na fa’atoa fa’ailoa fa’alaua’itele mai i le malo o Amerika Samoa i le 2012, ma tula’i mai ai lagona fa’ateia i le to’atele, ona o le a tula’i ese le faletupe e tasi i totonu o Amerika Samoa o lo o i lalo o le fa’amalumaluga a le malo tele o Amerika.

 

E ui o le masina o Mati 2013 na fuafua e fa’amuta ai le tautua a le faletupe i le atunu’u, ae na toe augani lava le afioga i le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga ma le faigamalo a Amerika Samoa, i le pulega a le faletupe ina ia toe fetu’una’i le aso e tula’i ese ai ma le atunu’u, ae se’i tau saili se auala e fesoasoani ai i le atunu’u i tulaga o tautua tau faletupe.

 

Na talia e le pulega a le faletupe a Hawaii le talosaga ma latou fa’ailoa a loa le toe tolopo o le fa’aiuga e tuua ai le atunu’u, ao saili e le malo se auala e fesoasoani ai i tagatanu’u o Amerika Samoa.

 

Ina ua le manuia taumafaiga e fa’atula’i se faletupe i le atunu’u, atoa ai ma le faigata i le aufapisinisi ona latou inivesi se vaega tupe e fa’atupe ai lea fa’amoemoe, na galulue ai loa le faigamalo e saili se isi auala e mafai ai ona fa’avae se faletupe fou, ma i’u ina manuia ai ia taumafaiga uma.

 

O le agaga fa’afetai o le malo i le faletupe, ina ua mafai ona fa’ameaalofa mai a latou aseta ma meatotino e pei o fale e lua i Tafuna ma le nofoaga autu i Utulei mo le faletupe fou a le malo, atoa ai ma masini ATM e fa’aaoga e le atunu’u lautele.

 

O lenei i’ugafono ua fa’amoemoe e tauaao atu i le Peresetene o le Faletupe ia Peter S. Ho i se sauniga fa’apitoa talafeagai.