Ads by Google Ads by Google

Finau Faipule a Saole mo ni atina’e lelei mo Aunu’u


Le Faipule mai le itumalo o Saole, le afioga Kitaea Vaiau. [ata AF]
ausage@samoanews.com

O lea fa’atoa amata le ulua’i tauaofiaga a le Fono Faitulafono mo lana nofoaiga lona 35 lea ua nofoia nei, ae ua molimauina le finau malosi o le afioga i le faipule fou mai le itumalo o Saole ia Kitara Vaiau mo le fausiaina lea o ni atina’e fou i totonu o le motu o Aunu’u, e aofia ai le fa’aleleia o le uafu i Auasi atoa ai ma le fausia o se Falema’i i tai i le motu o Aunu’u.

 

O fanoga o le afioga i le ali’i faipule ia Kitara sa ia fa’asoa lea i taimi o iloiloga a Komiti eseese a le maota o sui, mo le fa’amaoniaina lea o tofiga a le afioga i le ali’i kovana ia i latou ua filifilia e avea ma Fa’atonusili o Matagaluega ma Ofisa eseese a le malo.

 

“O lo’u tofiga na mafua ai ona filifilia a’u e lo’u itumalo ou te nofo i le nofoa i le maota o sui, ia fai a’u ma leo o le itumalo i soo se mataupu e mana’omia ai le fesoasoani a le malo, aemaise lava i tulaga tau i le atina’e i totonu o Aunu’u ina ia mautinoa e laina tutusa atina’e e maua e Tutuila ma atina’e e maua e Aunu’u”, o le saunoaga lea a Kitara ina ua fesiligia e le Samoa News i le vaiaso na te’a nei.

 

E ui o lea o loo alo le Fono Faitulafono mo lana malologa e 3 vaiaso, peita’i na taua e Kitara lona naunau pea ina ia una’i talosaga ua mae’a ona ia fa’aleo i ta’ita’i o le malo, ina ia mautinoa e maua se fesoasoani mo tagata o lona itumalo.

 

I le taimi o le iloiloga e fa’amaonia ai tofiga a le kovana mo le tofa a Motusa Tuileama Nua e avea ma Fa’atonusili o le Matagaluega o le Soifua Maloloina a le malo, na talosagaina e Kitara se falema’i mo Aunu’u.

 

O le talosaga lava fo’i lea sa fa’aleo o ni isi o sui o Saole sa i ai i le Fono i tausaga ua mavae, e pei o le afioga a Sua Talaimatai Elisara Sua ao ia nofoia le nofoa o le itumalo i le maota o sui mo nofoaiga soso’o e lua ua mavae atu, fa’apea ai ma le afioga a Saole Mila ua tuumalo i le taimi ao avea ma Senatoa o le itumalo, ma le afioga a Fuata Dr. Tagiilima I’atala ao avea ma senatoa o le itumalo.

 

Na fa’ailoa e Kitara ia Motusa e fa’apea, a o avea le ali’i foma’i ia Fuata ma senatoa o le itumalo o Saole, sa ia fa’auluina ai se pili e talosagaina ai le fausiaina o se falema’i mo Aunu’u, ina ia fa’a faigofie ai ona maua e tagata o le motu le avanoa mo talavai.

 

“E to’atele naua tagata matutua ma fanau laiti o loo nonofo i Aunu’u, o ni isi o tama ma tina matutua o loo tausia i latou i luga o moega (tulou), ma ua fa’a faigata ai ona malaga atu i latou i le falema’i i Faga’aalu mo togafitiga, ae afai e fausia se falema’i i Aunu’u o le a fa’a faigofie tele ai lea tulaga mo tagata o le itumalo”, o le saunoaga lea a Kitara.

 

Sa ia fa’amanatu ia Motusa le Feagaiga sa sainia e tuaa i le 1900 ma le Iunaite Setete o Amerika, lea o loo taua ai Tutuila ma Aunu’u o motu ia e tatau ona fa’amanuiaina i tautua eseese e maua mai i le malo tele.

 

“I lo’u talitonuga e tusa ai o tuutuuga o le feagaiga sa osia a Tutuila ma Aunu’u ma le Iunaite Setete, soo se auaunaga ma fa’amanuiaga e lelei mo Tutuila, e tatau fo’i ona lelei ma fa’amanuiaina ai tagata Aunu’u”, o le saunoaga lea a Kitara.

 

E ui o loo i ai le falema’i fa’aitumalo i Amouli, peita’i na fa’amanino atili e Kitara e fa’apea, o taimi e pito sili ona moomia ai le i ai o se falema’i i Aunu’u, o le taimi e fa’aletonu ai le tau ma ua le toe mafai ai ona feoa’i va’a mo le fela’uaina o tagata o le motu, ona mana’omia ai loa lea e tama ma tina matutua o loo gasegase i maota ma laoa se auaunaga tau falema’i.

 

Na taua e Motusa le taua o le fanoga a le afioga i le ali’i faipule, pau le itu e tatau ona vaavaai i ai o se alagatupe e fa’atino ai lenei manaoga taua.