Ads by Google Ads by Google

Fesoota’i au faipisinisi & ala o fautuaga & fa’atupega


Nisi e to’atele sa fa’atumulia le Lee Auditorium, o le aufaipisinisi fa’afofoga i ala e mafai ai ona maua fesoasoani tau tupe e fa’aaoga e fa’alautele, fa’atautaia ma fa’aleleia atili pisinisi. [ata: Leua Aiono Frost]

O se tina sa tutula’i ma molimauina fa’afitauli ma le tapenaga fita sa feagai ma i la’ua ma o la’ua aiga ina ia mafai ona fa’atula’ia a la’ua pisnisi tumaoti o i ai nei. [ata: Leua Aiono Frost]

Le vaega o le Ofisa o Turisi a le malo, sa fa’alauiloa i le aufaipisinisi isi ala ua mafai ona fa’atautaia ai pisinisi e fa’aautu aga’i i le vasega o turisi maimoa mai fafo. [ata: Leua Aiono Frost]

O le fonotaga i le taeao ananafi i le Gov. Rex Lee Auditorium sa tu’ufa’atasia ai e le Matagaluega o Fefa’ataua’iga (DOC) ina ia mafai ona una’ia malosi le itu o pisinisi tumaoti i totonu o le atunu’u ia fa’aolaola atili. Na fa’ailoa fo’i ala o feso’ota’iga e fa’aleleia ai latou so’otaga ma nisi ua masani e fautuaina i latou i nisi la’asaga e fa’aleleia atili ai le auaunaga, atoa ai ma ala e fa’atupe ai nisi la’asaga fou ua mana’omia ona fa’alautele ai le pisinisi.

 

Na to’atele sui sa vala’aulia fa’apitoa mo ni folasaga e fa’amalosi’au i le aufaipisinisi ina ia saili ni fa’atupega e fa’alautele, faaleleia ma fa’amautu atili ai latou pisinisi pe afai ua mae’a fa’atuina, pe amata ai fo’i se pisinisi, ae o se mea sili ona taua, “Ua mae’a fa’ataoto sau fuafuaga fa’ata’atia mo le fa’atautaiga o lau pisinisi ma le aofai o le seleni ua e mo’omia e amata ma fa’atautaia ai.”

 

O le ulula’i folasaga o le faletupe o le ANZ, a suia e Tasi Scanlan. “E ui ina ua na’o le 10 tausaga talu ona fa’atuina le ANZ Guam Inc. i Amerika Samoa, ae o ua atoa le 100 tausaga talu ona i ai i Fiti ma Samoa foi ua toeititi atoa le 50 tausaga o lana auaunaga lea. E fua le aofa’iga o le seleni e mafai ona talia e faletupe e nonoina mai mo pisinisi i lona malosi fa’aletupe o i ai ana aseta i le lalolagi atoa, 34 ona lala o i ai, ae 10 lala i le atumotu o le pasefika. O le aotelega o ana aseta e $558 piliona. Peita’i i le ANZ Guam Inc. e $49 miliona ana aseta ua fa’amauina.”

 

O le folasaga a le USDA, i le vaega e gafa ma le fa’atupeina o atina’e faatoaga, na saunoa ai Josie Malepeai Lealasola. “Soo se faifa’ato’aga e manatu ina ia lesitalaina o se faifa’ato’aga e fia talosaga mai sana nogatupe i le USDA i Amerika Samoa e ao ina fa’amauina e ia le aotelega e $1,000 ma sili atu lana tupe maua mai le fa’ato’aga i le tausaga e tasi. Pe afai la o oe o se faifa’ato’aga ua lesitala, ona mafaia lea ona e talosaga mo nogatupe a le aufaifa’ato’aga e fa’aleleia atili ai lau fa’ato’aga.”

 

“Ua agava’a fo’i lea faifa’ato’aga i penefiti e pei ona e failaina ni mea ua faaleagaina i fa’ama’i, po’o le afa ma lologa, ona gafatia lea ona toe maua mai le 50% o le tau aofai o mea sa fa’aleagaina.”

 

E i ai ma isi ituaiga polokalama e mafai ona fa’aulu atu ai talosaga mo nogatupe e fesoasoani I le au faifa’ato’aga ma fai lafumanu e fa’aleleia atili ai latou fa’ato’aga na fa’aalia uma, ae tatau lava ona mua’i avea oe ma faifa’ato’aga lesitala.

 

E i ai le isi polokalama fou o le a tatalaina faitoto’a mo le vasega o talavou, ma ua fa’ailoa mai, “Pe afai e i ai se talavou e manatu e amatalia sana fa’ato’aga, o le a ia gafatia ona talosaga sana nogatupe i lalo o lea vaega, ae tatau lava ona faia fa’amaumauga uma o mea toto, aofai o le eleele o le a totoina ai, ma ia fa’amasani lea talavou ia fa’amaumau ana lisiti o tupe maua mai le fa’ato’aga.” O le avanoa lea e tatalaina i le tausaga faaletupe fou, ia Oketopa, ae tatala avanoa e fa’atalanoa ai ia Setema, 2017.

 

O Seulili’a Wilson Sualevai mai le USDA Rural Development sa ia saunoa e taga’i toto’a fo’i i pisinisi tulelei ina ia fa’aleleia atili ai le tamaoaiga i Amerika Samoa.

 

E amata mai fo’i latou nogatupe i le vaega o falenofo, fa’asolo mai i Tautua Lautele e pei o le eletise, suavai taumafa ma ala fou e mafai ona fa’atula’ia e fa’aitiitia ai le totogi mo tagata lautele mo nei tautua.

 

O lo’o i ai fo’i le fesoasoani e fa’atupe ai pisinisi tetele e pei o faletalimalo, ae ao ina to’atele nisi e mafai ona faigaluega ai, e mafai ai ona fa’aleleia atili le tamaoaiga o aiga e tele o le atunu’u.

 

Ma o se tasi o galuega ua mafai ona fesoasoani i ai i latou o le faletalimalo o le Tradewinds i Ottoville.

 

Ina ia unaia lava le agaga o faipisinisi laiti ina ia fa’alautele ma fa’aleleia atili latou pisinisi sa faia folasaga a nisi sa o mai ai fo’i i lea ala fita. O nei tina e to’alua, sa ia i la’ua le agaga e fia tula’i ma tautua, ae sa leai se faatupega na faigofie ona maua e fa’atino ai mea uma.

 

O le ALL Star Signs i Nuuuli, sa tula’i ai Tuai Auva’a Mua ma fa’amalosi mo i latou uma i le maota. Sa ia fa’ailoa e le’i faigofie ona maua se tupe, ae sa ia fa’aaogaina le tupe mai lona tama, ona soso’o lea ma le talosaga loa ile ala na fa’asino atu e le semina faapenei sa faia e le Matagaluega o Fefa’ataua’iga, ma amata ai le taumafaiga i le nogatupe e $50,000.

 

Soso’o lea ma le aga’i atu i le Development Bank e taumafai mai ai le isi $100,000, ina ia fa’alautele ma fa’aleleia atili masini ma mea faigaluega e mafai ona fa’atino ai galuega ma isi ala fou ua fa’aaoga mo le saini i totonu o le atunu’u.

 

“E i ai le aoga tele o le fa’atupega mai faletupe ma ala o talosagaina mai ai le malo tele fesaosoani tau tupe, ae fautuaina i tatou, ia tatou galulue fa’atasi ma sui tofia o tutula’i mai i nei fesaosoani, e aoga le tatou fa’autagia o latou fautuaga a’o tatou taumafai e maua mai se fesaosoani tau fa’atupega o lau pisinisi.”

 

O le tina ia Semalama Sipeli’i sa ia taumafai mo le la’ua pisinisi ma le ali’i Foma’i Nifo, Dr Sipeli’i, ua tula’i nei le la Falema’i Nifo i Ottoville, ma ua sologa lelei le taumafaiga i le taimi nei, ae le’i faigofie fo’i lona amataga mai.

 

“Na umi se taimi o tatalia le nogatupe mai le Faletupe o Atina’e, ae maua mai le tali, e matua le talia, na matua fa’atigaulu lea tulaga, ae leai, o le tagata e taumafai pea, e na te maua lava se mea i le taimi mulimuli.”

 

E tele suiga sa ia faia ina ia talia ai, ae na fa’alogo o ia i fautuaga mai sui o le faletupe sa nafa ma lana nogatupe, ma ua fa’afetai lava, ua mafai ona talia mulimuli ane, ae o le onosa’i ma fai, e aoga lea i le taumafaiga amata o le la’ua pisinisi.

 

“O se taimi muamua lea ua taumafai ai e fa’atula’ia se fale fa’inifo tumaoti e tautuaina le atunu’u, ae o lo’o i ai le auaunaga a le falema’i i Faga’alu ma Tafuna, o lo’o latou faia lea tautua mo tagata lautele. Ae fa’afetai sa i ai le agaga o i latou na fesoasoani mo i maua, ma sa fai ma mea ua mafaia ai ona fa’atula’ia le ma’ua tautua.”

 

Ina ua mae’a nei folasaga uma, sa i ai se avanoa fa’apitoa mo sui faipisinisi e fa’afesiligia ai fesoasoani a Ofisa eseese sa auai ina ia fesoasoani ia i latou e fa’amautu ala e mafai ona sailia ai se tinoitupe e fa’atula’ia, fa’aleleia pe fa’alautele atili ai latou pisinisi i totonu o le atunu’u.