Ads by Google Ads by Google

Fesiligia Faipule mafua’aga taofi ai faigamalo paketi a le Fono


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

E lei talia gofie e afioga i Faipule le mataupu e pei ona tula’i mai i le paketi e fa’atupe ai malaga a le fono, ina ua maua ripoti ua taofi e le faigamalo le fa’amatu’uina mai o tupe sa pasia i le paketi e fa’aaoga i malaga a le Fono.

 

O le afioga i le ali’i Faipule mai Manu’a ia Vesi Talalelei Fautanu Jr na tula’i ma fa’aleo le mataupu i le taimi o folafolaga a le maota o sui i le amataga o le vaiaso nei. Saunoa Vesi e fa’apea, e tele naua galuega a Taitai Komiti e fa’atino, e aofia ai malaga i fafo mo le aoina mai lea o fa’amatalaga e fesoasoani i a latou galuega, ae ua faigata ina ua taofi e le Kovana le fa’amatuuina mai o ia vaega tupe.

 

Na faai’u le saunoaga a Vesi i lona talosagaina lea o se iloiloga ma le Teutupe a le malo e fa’amanino ai lenei mataupu.

 

Na tula’i le afioga a Gafatasi Afalava na lagolago i le finagalo o Vesi. Saunoa Gafatasi e fa’apea, e oo lava fo’i ia te ia o loo pogisa i le mafu’aaga ua faia ai e le kovana lea fa’aiuga e taofi le paketi a le fono mo malaga i fafo.

 

Sa ia taua fo’i lona lagolagoina o se iloiloga ma le Teutupe a le malo e fa’amanino ai lenei mataupu, pau lona popolega, ina ne’i le mafai e le Teutupe ona tali fesili a le maota i le mafu’aaga ua ala ai ona faia e le Kovana le fa’aiuga, ona fai lea ma to’atuga i le tau sailiina o le mafu’aaga o lenei fa’amoemoe.

 

Na lagolagoina e le to’atele o Faipule le tatau lea ona valaau se iloiloga ma le Teutupe a le malo.

 

Saunoa le Sui Fofoga Fetalai ia Fetu Fetui Jr e fa’apea, e tatau i Faipule ona latou silafia le tulaga o loo taoto ai galuega fa’atino a vaega e 3 o le faigamalo. E le gata e le feaiaa’i ae eseese fo’i a latou matafaioi. E le mafai e le isi vaega o le faigamalo ona faatonu le isi vaega.

 

Saunoa atili le Sui Fofoga Fetalai e fa’apea, o le tiute o le faigamalo o le saili o tupe ma fa’atupu, ae a oo loa i le taimi e fai atu ai le Fono e avatu tupe e fa’aaoga, ona fa’amatu’u atu loa lea.

 

Saunoa le afioga a Vailoata E. Amituana’i e fa’apea, e i ai lona talitonuga o loo tulaga lelei tupe maua a le malo i le taimi nei. Na mafua lea saunoaga a Vailoata, ona o le tulaga o loo i ai le tele o atina’e a le malo o loo faatinoina i le taimi nei.

 

Sa ia faailoa i le maota e fa’apea, afai latou te malaga atu i le itu i sisifo o le atunu’u, ona latou maitauina ai lea o atina’e fou o loo fa’atinoina ai a le malo, ma ua atagia mai ai o loo tulaga lelei tupe maua a le malo.

 

Na faamanino e le Taitai Komiti o le Paketi a le maota, afioga Vailiuama S. Leasiolagi e fa’apea, e le o i ai se tulaga faaletonu i tupe maua a le malo, o loo tulaga lelei lava. Ae o le fa’afitauli ua mafua ai ona taofi le paketi mo malaga a le fono, e mafua mai lava i le ova o le fa’aaoga a le Fono.

 

Sa ia faailoa i Faipule e faitau le ripoti o galuega fa’atino a le malo mo le Kuata Muamua o le tausaga tupe fou lenei 2018, o loo manino mai ai le tulaga lea, e na o le Fono lava sa ova lana fa’aaoga mai le aofa’i o le tupe e tatau ona fa’aaoga.

 

E tusa ai o le ripoti, e 26% na fa’aalu e le Fono mai lana paketi i le kuata muamua. Ae i lalo o le tulafono o le paketi, e tatau ona fa’aaoga le 25% o le paketi i le kuata muamua.

 

Saunoa Faimealelei A. F. Allen e faapea, e faigata ona faamalamalama poo ai o loo mafua ai ona ova le fa’aaoga i le paketi a le Fono, poo le Senate poo le Maota o Sui fo’i.

 

Ae ina ia foia le toe alia’e mai o lenei faafitauli i le taimi nei, e i ai lona taofi ua oo i le taimi ua tatau ai ona tufa atu lava le paketi a le Faipule ia e pulea ma fa’atonutonu o ia. E le gata e mafai ai e le faipule ona faasoasoa lana tupe fa’aalu, ae iloa ai fo’i e le faipule poo ai le tagata na te fa’a faigaluegaina.