Ads by Google Ads by Google

Fa’ailoa Kamupani ACE la latou tulaga i lafoga fa’aee a le malo


Sui o le Komiti sa tapenaina pili tupe a le faigamalo, fa’atasi ai ma afioga i faipule, i se iloiloga sa tau fuafua i le taeao ananafi e talanoaina ai le tulafono e tatau i le lafoga o oloa e 7%, lea ua toe tolopo mo le vaiaso fou. [ata AF]
ausage@samoanews.com

Ua taulimaina e le Fono Faitulafono se tusitusiga mai le Pulesili ma le Peresetene o le Kamupani a le Neil’s ACE Home Cener, e fa’ailoa mai ai lo latou tulaga pili ua fa’aulu e le faigamalo a Lolo ma Lemanu i luma o le Fono, e fa’ae’e ai lafoga fou mo pisinisi ma oloa i le atunu’u.

 

I le aotelega o le tusi a Ngaire Ho Ching, o lo o ia taua ai le tele o se a’afiaga o pisinisi pe afai ae pasia e le Fono pili mo lafoga fou a le malo.

 

O lafoga o lo o autu i ai le fa’afinauga a Ho Ching e aofia ai le lafoga o oloa e 7%; Siitaga o totogi o uta i luga o le Uafu, ma le lafoga e 1% mo Pisinisi.

 

Na taua e Ho Ching lona malamalama lelei i le tulaga pagatia o lo o i ai le itu tau tupe a le malo i le taimi nei, peita’i  o pili mo lafoga fou e pei ona tuuina atu i luma o le Fono, e tatau ona lava se taimi e talanoa ma iloiloina ai, ona fa’atoa mafai lea ona faia i ai se fa’aiuga mautu.

 

Mo le lafoga o oloa e 7% (7% sales tax) e pei ona taua e Ho Ching, o lo o laualuga ai i le atunu’u ma le aufai pisinisi le fesili lenei e tasi, pe fa’apefea ona ao e le malo tupe mai lenei lafoga. E mafua lea fesili, ona o ni isi o pisinisi e sili atu le lelei o le polokalame o lo o fa’aaoga mo fa’amaumauga (POS system), ma, o le a fa’a faigofie ai a latou fa’amaumauga i le tu’u eseina o le 7%.

 

“I le avea ai o a’u  ma tagata faipisinisi, ou te fia iloa pe talafeagai lea faiga mo tagata uma, aemaise lava i le auala lea ua fa’aaoga e aumai ai fa’amaumauga sa’o mo soo se ituaiga pisinisi i le atunu’u,” o se vaega lea o le tusi a Ho Ching.

 

E talitonu le pulega a le ACE, ua maualuga tele le lafoga e 7% lea ua fuafua le malo e fa’aee i le atunu’u, ae talitonu i latou e talafeagai le 2%. O se tasi o tulaga o lo o atugalu i ai le pulega a le ACE, o le le fa’amaoni lea o pisinisi i le fa’ailoaina o le lafoga e 7%.

 

Afai fo’i o lo o i ai tulaga fa’aletonu e pei ona fesiligia ai ni isi o pisinisi, i le faia o faamaumauga le moni i le failaina o a latou lafoga, e i ai le talitonuga o le fa’aee atu o le lafoga e 7% i tagata fa’atau, o le a fa’aauau ai pea le faia e ni isi o pisinisi o fa’amaumauga le sa’o i tulaga o lafoga, ona o lea ua fa’aosoosoina i latou i lenei tupe fa’asili ua maua.

 

Ua talosagaina fo’i le tatau lea ona aofia ai ma oloa o lo o oka mai i luga o fesootaiga faaonaponei i le lafoga lenei, aemaise ai lava oloa fau fale o lo o ulufale mai i le atunu’u, ona o le isi lea fa’afitauli ua maitauina o lo o a’afia ai la latou pisinisi mo ola fau fale, o le aumai lava lea e le tagata o ana oloa fau fale mai fafo.

 

I le tulafono e sii ai le totogi o uta i luga o le Uafu, ae mafai ona toe iloilo e le Fa’atonusili i le tai 5 tausaga, e le o lagolagoina e le ACE, ona e talitonu i latou, e le o se tiute lea e tatau ona faia e se tagata se to’atasi.

 

E talitonu fo’i i latou, o le siitia o totogi o uta i luga o le Uafu, o le a fa’avaivaia ai loto o le aufai pisinisi i fafo e inivesi mai a latou tupe i Amerika Samoa i tulaga o pisinisi fou, ona o le a taugata tele le tupe e fa’agaioi ai se pisinisi fou i le atunu’u.

 

Mo le lafoga e 1% ua fa’amoemoe e fa’aee mo pisinisi, e le o lagolagoina e le Pulega a le ACE e pei ona taua e Ho Ching i lana tusi, e mafua lea tulaga, ona o le a atili ai ona a’afia le pisinisi o lo o fa’amaonia lava le leai o sana tupe fa’asili e maua i le fa’aiuga o le tausaga, ae o le a fa’amalosia lava e totogi le lafoga e 1%.

 

O lenei tulafono pe afai ae pasia e pei ona taua e Ho Ching, o le a fa’avaivaia ai taumafaiga e fa’atula’i ni pisinisi fou i le atunu’u.

 

Sa ia taua le tatau lea i le Ofisa o Lafoga ona latou mata’ituina pisinisi o lo o masalomia le faia o tulaga le fa’amaoni, e pei o le fa’ailoa i a latou fa’amaumauga le leai o se latou tupe mama sa maua i le tausaga atoa, ma ia su’e tusi a pisinisi nei ina ia mautinoa ai o lo o sa’o a latou fa’amaumauga o lo o tuuina atu i le malo.

 

Ua silia i le 30 tausaga o fa’aauau pea ona fai paaga le atunu’u ma pisinisi mai Amerika, atoa ai ma tulaga manuia i faiga paaga i le va o le aufai pisinisi a le atunu’u ma le malo, peita’i, e le o lava fa’amatalaga o lo o maua e le aufai pisinisi a le atunu’u e mafai ai ona lagolagoina taumafaiga a le malo e fa’aee ai nei mau lafoga.

 

I le fa’aiuga o le tusi a Ho Ching, ua ia talosagaina ai ta’ita’i o le malo ina ia silasila toto’a i lafoga e talafeagai ma laina tutusa ai tagata uma, aemaise lava lafoga e gafatia e le atunu’u ma tagata fa’atau.