Ads by Google Ads by Google

E le o taitai lava tupe tausi ma fafaga ai pagota o loo taofia toese


Komesina o le Matagaluega o Leoleo a le malo, tofa Le’i Sonny Thompson. [ata AF]
ausage@samoanews.com

Na fa’amanino e le afioga i le Komesina o le Matagaluega o Leoleo a le atunu’u i luma o le Komiti o le Puipuiga o le Saogalemu Lautele a le maota o sui ananafi, e le o taitai lava tupe o loo tu’uina atu e tausi ma fafaga ai ali’i ma tama’ita’i pagota o loo taofia i le toese i Tafuna.

 

Na taua e le tofa Le’i Sonny Thompson i lana molimau ananafi e fa’apea, e na o le $110,000 le tupe na pasia e le Fono Faitulafono i le paketi a le Ofisa o Leoleo mo le tausaga tupe lenei 2017, e fa’aalu i le fa’atau ai vaega tausia ai le soifua lelei o pagota e aofia ai taumafa ma isi vaega o loo moomia mo i latou, peita’i a fuafua i le tupe sa’o lava e mana’omia e tausi ma fafaga ai pagota e to’a 194 o loo taofia i le toese i le taimi nei, pe a fuafua i le $30 mo aiga e 3 i le aso e tausi ai le pagota e to’atasi, e maualuga le tupe e tatau ona fa’atulaga mo le tausiga o pagota i le tausaga atoa.

 

O le autu o le iloiloga a le maota o sui lea na taitaia e le afioga i le faipule ia Manumaua Wayne Wilson o le ta’ita’i komiti, o le fesiligia lea o molimau i le mataupu lea na talanoaina i luma o le maota, e fa’atatau i le le lava o taumafa mo nai pagota o loo taofia i le toese i Tafuna.

 

Na manino i le molimau a Le’i i luma o le maota o sui e fa’apea, e ui i le tulaga tau fa’asoasoa o vaega tupe mo le fa’atauina o meaai mo pagota, peita’i e le o i ai se fa’aletonu fa’apea ua le lava meaai mo pagota.

 

“O loo lava pea lava taumafa mo pagota i le taimi nei, pau le tulaga e tatau ona fa’amanino i luma o le maota, e le o lava le seleni sa pasia atu i le paketi e fa’atupe ai lea manaoga, ae o loo galulue pea lava le Ofisa e saili auala e fa’amalie ai lenei manaoga i soo se taimi e tula’i mai ai”, o le saunoaga lea a Le’i.

 

E pei ona manino i le molimau a Le’i, e $136,000 le tupe sa pasia i le paketi a le Ofisa o Leoleo i le 2016 e fa’atupe ai auaunaga mo le toese e aofia ai ma le fa’atauina o taumafa mo pagota, ae i le paketi o le tausaga lenei 2017, ua fa’aitiitia ai i le $110,000 le tupe e fa’apitoa mo meaai a le toese, ae leai ai se vaega tupe e fa’aalu mo isi manaoga e aofia ai manaoga mo fale taele, ma ua tula’i mai ai fo’i le isi manaoga e tatau fo’i ona fa’atumu.

 

“E to’a 194 le aofa’i o pagota o loo taofia i le taimi nei i le toese i Tafuna, e tolu taumafaga mo pagota i le aso, tusa lea e $10 mo le taumafaga e tasi, lona uiga e $30 e ‘ai ai le pagota e to’atasi i le aso, ona fuafua lea mo pagota e to’a 194 o loo i ai, tusa e $5,820 le tupe e tatau ona aai ai pagota uma nei i le aso e tasi, ona fa’atele loa lea i aso o le tausaga, lona uiga e silia i le afa miliona le tupe e tatau ona fa’apaketi e fa’atau ai meaai mo pagota, ma o se tupe tele lena tupe pe a fuafua i le paketi o loo pasia atu e le Fono i tausaga ta’itasi”, o le saunoaga lea a Le’i.

 

Ina ua fesiligia ituaiga pagota o loo taofia i le toese i Tafuna i le taimi nei, na fa’amanino ai e le afioga i le ali’i Komesina o Leoleo e fa’apea, mai le aofaiga o pagota o lo o i ai i le taimi nei, o le to’a 66 o i latou o loo fa’atali le fa’aiuga o a latou mataupu i luma o le fa’amasinoga, e aofia ai ma i latou o loo taofia atu i lalo o le vaavaaiga a le Ofisa o Femalagaaiga a le malo, ona o tulaga fa’aletonu ia latou pepa nofomau.

 

O le isi li’utau o loo fetaia’i ma le Ofisa o Leoleo e ala i le tausiga o pagota, o ituaiga taumafa o loo tausi ma fafaga ai pagota, ona o le tele o taimi o le eleni lava o loo tele ina fa’aaoga e fafaga ai i latou, ma ua to’atele pagota ua maua i le gasegase o le “gugu”, e mafua mai i meaai tuu apa o loo fafaga ai i latou, ma fa’aopoopo atu ai isi galuega mo nai Leoleo i le tau momoliina lea o pagota i le falema’i pe a malosi le gasegase o le gugu.

 

O ni isi o suiga ua faia e le Komesina mo le toese i Tafuna i le taimi nei, e aofia ai le fa’a faigaluegaina o se tasi sa avea ma Leoleo i tausaga ua mavae i le tulaga o le Sui Pule i le toese i Tafuna, ina ia fesoasoani i le Pule o le toese ia Foifua Foifua i le fa’atinoina o le galuega e tatau ona fa’atinoina.

 

“O pagota o loo taofia i le toese, e lei avatua e taofia i le falepuipui ina ia oti ai, e i ai a latou aia i lalo o le tulafono e tatau ona puipuia, e tatau ona aai lelei pagota, lelei vaega e momoe ma tausi ai i latou, lona uiga fo’i la, e le laititi le galuega a le Ofisa o Leoleo e faia ina ia puipuia ai aia o i latou nei, tusa lava pe ua faamaonia a latou solitulafono, e tatau lava ona tatou faia le mea amiotonu e tusa ai ma ala o le tulafono”, o le saunoaga lea a Le’i.

 

Na fa’amanino e le Faatonusili o le Ofisa e gafa ma Polokalame e tete’e atu ai i faiga fa’asolitulafono (CJPA) ia Leseiau Laumoli i luma o le maota o sui e fa’apea, e le o i ai se tupe e maua mai i lona Ofisa e fa’atupe ai meaai a pagota, ae o loo i ai vaega tupe o loo mafai ona fesoasoani atu ai lona Ofisa i ni isi o polokalame a le Ofisa o Leoleo, e aofia ai ma avanoa fou e lua lea ua fa’atupe e lona Ofisa mo le tagata Kuka e to’atasi mo le toese i Tafuna, ma le avanoa Teufale e tasi i le falepuipui a fanau laiti.