Ads by Google Ads by Google

Aloaia le tautua afioga Lualemana E. Faoa i le malo ma le atunu’u

ausage@samoanews.com

Ao ufitia ai le paia o aiga, nu’u ma le itumalo fa’apea ai le atunu’u ma le malo o Amerika Samoa i le ao pogisa, ona o le motusia o le mafutaga ma se tasi o Tama ua iloga lana tautua i le atunu’u, malo faapea ai le aiga ma le Ekalesia, le afioga i le Kovana o le Falelima i Sisifo ia Lualemaga E. Faoa, e le gata ua poloaina ai e le faigamalo le sisi fa’avaeloto o tagavai e fa’ailoa ai le aloaia o le fa’aaloalogia o lana tautua i le malo ma le atunu’u, ae o le vaiaso na te’a nei na pasia ai e le Fono Faitulafono se i’ugafono e aloaia ai lana tautua i le Fono ma le malo.

 

Na taua e le afioga i le Kovana le tumau ia Lemanu Palepoi Sialega Mauga i lana poloaiga na sainia i le vaiaso na te’a nei, lona poloaina lea o le fa’aaoga o le tagavai o Amerika Samoa e ufi ai le Sa o le afioga a Lualemaga, aemaise ai o le fa’atinoina lea e sui o le Matagaluega o Leoleo o la latou tautua masani mo le fa’amamaluina lea o toe sauniga uma o le afioga i le Kovana o le Falelima i sisifo i ona toe sauniga.

 

“E le gata fo’i i lea, ae ina ia tusa ai ma le tulafono a le malo tele o Amerika fa’apea ai Amerika Samoa, ua ou poloaina ai le sisi fa’avaeloto lea o tagavai uma i Amerika Samoa, amata mai i le oso o le la i le aso 22 Fepuari, 2017, seia oo atu i le goto o le la i le aso 23 Fepuari, ina ia fa’ailoa ai le fa’aaloalo o le atunu’u i le soifua galue atoa ai ma le tautua sa ofoina atu e le afioga i le Kovana o le Falelima i Sisifo i le atunu’u ma le malo”, o se vaega lea o le saunoaga a Lemanu.

 

Ua ia talosagaina fo’i le atunu’u atoa ina ia tutu fa’atasi ma le malo o Amerika Samoa ma ona ta’ita’i, i le lagolagoina lea o le fa’ailoa atu o lo latou fa’aaloalogia o lenei ta’ita’i o le atunu’u, mai tausaga e tele o lana tautua i le malo, atunu’u fa’apea ai le aiga ma le Ekalesia.

 

O le vaiaso na te’a nei na pasia ai e le Fono Faitulafono se i’ugafono malilie fa’atasi a le maota maualuga o le Senate, e momoli atu ai fa’amaisega ma fa’amafanafanaga a le Fono Faitulaono mo tagata uma o Amerika Samoa, i le faletua ia Jessie Faoa ma le paia o aiganalua, ona o le tuua o le malo e le afioga a Lualemaga, o le sa avea ma senatoa i tausaga ua mava.

 

O loo taua i le iugafono se saunoaga a le ali’i kovana ia Lolo Matalasi Moliga i le aso na tuumalo ai le afioga a Lualemaga e faapea, “O se uo moni, o se tagata lea e le fefe e fa’aali fa’alaua’itele ona lagona fa’atuiese i ni mataupu tau le malo, e ui lava o a’u o le Kovana”.

 

O le soifua tuputupu a’e o Lualemaga na amata mai i Manu’a, ina ua soifua mai i le aso 5 Oketopa 1946 i Ofu i lona aiga, ma amata mai ai lava iina lona olaga a’oa’oina mai le aoga tulaga muamua i Ofu, Manu’a, sosoo ai ma le aoga a Poyer i Tutuila nei, ma fa’au’u mai ai loa i le aoga maualuga a Samoana, seia malaga atu i Kalefonia i Amerika ma aoga ai i le aoga i Oakland ma fa’asolo atu ai ma aoga i le Iunivete o Patten e ave ai lana mataupu silisili.

 

Na toe fo’i mai o ia i Amerika Samoa ma tu’u fa’atasia ai loa lo la aiga ma lona faletua ia Aliitasi Tuilefano o Malaeloa, ma e to’a 8 o la alo, ma fa’amautu ai loa i le nofoaga o le latou aiga i Aasu.

 

O le 15 tausaga talu ona toe fo’i mai lenei Tama i le atunu’u ae fa’aee ai loa e lona aiga le suafa matai o Faleselau, sosoo ai ma le suafa o Maneafaiga, mulimuli ane i le tausaga e 1983, na fa’aee atu ai loa e lona aiga ia te ia le suafa Lualemaga.

 

I lona soifua tautua i le malo, sa tautua ai o ia i Vaega e 3 o le Faigamalo a Amerika Samoa. Sa galue o se fa’aliliu upu i le Fa’amasinoga Maualuga, sa tuatua fo’i i le faigamalo a Kovana Kolumane, ma avea ai fo’i o ia ma Faatonusili o le Ofisa o Tagata Matutua i le nofoaiga a Kovana Tauese.

 

O le 2008 na filifilia ai Lualemaga e avea ma senatoa mo le itumalo o Aitulagi/Leasina mo nofoaiga e lua, le Nofoaiga 27 & 28 a le maota maualuga. Ao avea ai o ia ma Senatoa, sa tele komiti na tautua ai o ia, e aofia ai le avea ma Taitai o le Komiti Suesue a le Senate.

 

Na toe filifilia o ia e avea ma senatoa o le itumalo i le nofoaiga lona 30 & 31, ma tofia ai fo’i o ia e avea ma ta’ita’i o ni isi o Komiti al e maota maualuga.

 

Sa toe tautua fo’i o ia i le Komiti Suesue a le Senate, lea na latou fautuaina ai loa le Kovana i lea taimi ina ia faia ni suega i Leoleo ma sui o le Ofisa o Tiute i le ta’i 6 masina, ina ia fa’aitiitia ai le taliaina o tupe i ni auala le tatau.

 

Ina ua maliu le faletua muamua o le afioga a Lualemaga, sa toe fa’aipoipo atu ai loa o ia i le faletua o Jessie Falaniko Mageo o Pago Pago, ma sa i ai pea lona faletua i ona tafatafa i le taimi na maliu ai le afioga a Lualemaga i le aso 24 Ianuari 2017 i le maota gasegase o le LBJ i Faga’alu.

 

Ina ua mae’a lana tautua i le Fono Faitulafono, sa filifilia ai loa o ia e avea ma Kovana o le Falelima, ma ia fa’atula’i ai le tele o lu’itau mo Leoleonuu ma Pulenu’u ina ia faia a latou galuega ma le fa’amaoni.

 

O ia o le Tiakono mo le Ekalesia EFKAS i Aasu talu mai le tausaga e 1964, ma ua silia i le 20 tausaga o ia tauaveina pea le tofi o le Taitaifono o le Komiti o Feau Eseese a le Ekalesia EFKAS.

 

E tuumalo Lualemaga ua atoa le 51 tausaga o lana tautua i totonu o le faigamalo a Amerika Samoa, ma o le aso Tofi o le vaiaso nei lea ua fa’amoemoe e lagomau ai o ia i lona oliolisaga tumau, i lona maota i Tupapa.