Ads by Google Ads by Google

Tuumalo le afioga i le Matua ia Utu Abe Malae

O se taeao ese i le atunu’u ma ona ta’ita’i, aemaise ai le paia o aiga le taeao o le aso Lua na te’a nei, Oketopa 2, 2018, ina ua alafa’i mai le atunu’u ma le loimata maligi, ona o le tuua o le malo e le afioga i le Matua ia Utu Abe Malae, o se tasi ua iloga lana tautua i le malo, aiga, aemaise ai le atunu’u.

 

Na tuumalo le Pulesili o le Pulega o le Eletise ma le Suavai (ASPA) i le maota gasegase o le LBJ i Faga’alu.

 

O le salalau ai o le tala i tulimanu e fa o le atunu’u e fa’atatau i le tuua o le malo e le afioga i le Matua, na tau fai lolofi atu ai le to’atele o ta’ita’i o le malo e aofia ai sui o le Kapeneta, sui o le Fono ma ona Ta’ita’i, e auai i se sauniga lotu faapitoa sa faia i le fale maliu i Fagaalu.

 

O le afioga i le Lutena Kovana ia Lemanu Palepoi Mauga ma le Fofoga Fetalai ia Savali Talavou Ale na auai i lea sauniga faapitoa. Sa molimauina fo’i e le to’atele o aiga, le itumalo, aemaise ai le mamalu lautele o le atunu’u.

 

O le aso Faraile o le vaiaso nei lea ua fa’atulaga e le Ta’ita’ifono o le Komiti Fa’afoe a le ASPA ia Fonoti Perelini S. Perelini, e faia ai se sauniga tatalo i le lotoa i Tafuna mo tagata faigaluega uma, e manatua ai lenei ta’ita’i aoga.

 

O le aso Tofi o le vaiaso na te’a nei na toe taliu mai ai i fanua Utu, mai ana talavai sa fa’atinoina i Amerika mo ni nai vaiaso. Sa auai o ia i le sauniga fa’amanatu mo i latou na maliliu i le galulolo o le 2009, lea na faia i le Paka i Tafuna i le aso Toona’i na te’a nei, e manatua ai soifua o i latou e to’a 34 na maliliu.

 

A o i ai le afioga i le ali’i Kovana ia Lolo Matalasi Moliga i Honolulu mo ni fonotaga fa’alemalo, sa logoina o ia e lona Ofisa e fa’atatau i lenei tala fa’anoanoa.

 

Na taua e le afioga a Fonoti le fa’ateia o le Komiti Fa’afoe atoa ai ma le aufaigaluega atoa a le ASPA, ina ua latou maua le tala fa’anoanoa e fa’atatau i le tu’umalo o le afioga a Utu.

 

“Sa tulimata’i la matou vaai i lona toe fo’i mai i le atunu’u, ma le fa’amoemoe e tatau ona auai o ia i le fonotaga a le Komiti i le aso Faraile o le vaiaso nei, a o le i toe taliu atu mo ana talavai i Seattle. Ae talitonu le manatu e le o le finagalo lea o le Atua,” o le saunoaga lea a Fonoti.

 

Saunoa atili Fonoti e fa’apea, ua toe tolopo le fonotaga a le Komiti sa fuafuaina mo le aso Faraile o le vaiaso nei, ae o le a fa’aaoga lea aso e fa’ataunu’uina ai se sauniga lotu tatalo a le aufaigaluega atoa mo Utu.

 

Na taua e le Peresetene o le Faletupe a le Teritori (TBAS), susuga Drew Roberts le fa’ateia o ia ina ua ia maua le tala faavauvau e fa’atatau i le tuumalo o Utu.

 

Sa ia taua le fa’afiafiaina o ia ona o le taimi sa la galulue fa’atasi ai ma Utu. Sa ia taua atili e fa’apea, o le galue malosi o Utu i taumafaiga eseese na mafua ai ona maua le avanoa ma fa’atuina ai loa le faletupe ua i ai nei mo le atunu’u.

 

O Utu o se tasi sa galue malosi i le taumafaiga e fa’avae le Faletupe mo le atunu’u, aemaise lava i le itu tau tupe..

 

O ni isi o vaega sa tautua ai Utu i le malo e aofia ai le avea o ia Taitaifono o le Komiti mo Aoaoga, faapea ai ma le avea o ia ma Pulesili o le ASPA mo le silia i le 5 tausaga.

 

I le masina o Iuni 2012, sa faamavae mai ai Utu mai le tulaga o le Pulesili o le Ofisa o le Eletise a le malo o Northern Mariana Islands, le tofiga sa ia tauaveina mai i le 2009 ina ua fa’amavae o ia mai le tofi Senatoa sa ia tauaveina i le tausaga lava lea.

 

I le tausaga e 2008, na tausinio ai Utu ma le afioga i le Senatoa o lo o i ai nei ia Nuanuaolefeagaiga Saoluaga T. Nua i le tofi Kovana ma le Lutena Kovana, peita’i e le i manuia le la taumafaiga.

 

Sa avea fo’i Utu ma Peresetene o le Faletupe o Atina’e a Amerika Samoa seia oo mai ia Setema 2004. I tua atu o lea taimi, sa avea muamua ai o ia ma Pulesili o le ASPA mo le tele o tausaga.

 

I le va o le tausaga e 1985 ma le 1986, sa avea ai Utu ma pule o le ASPA atoa ai ma le Faatonusili o le Ofisa o Galuega Lautele a le malo. Sa galue fo’i o ia o se Pule Lagolago mo le PRI-South Pacific Resources mai le 1983 e oo atu i le 1985.

 

I le masina o Aperila 2001, na avea ai Utu o se tasi o Taitai iloga o le Ofisa o Galuega i lea tausaga. O le tausaga lava fo’i lea sa avea ai o ia ma Sui Taitaifono o le Pacific Power Association (PPA), sosoo ai lava ma le avea o ia ma Taitaifono le tumau i le 2002.

 

Ia faamalie le agaga o le Atua i le paia o aiga ona o le tuua o le malo e le afioga i le Matua ia Utu.