Ads by Google Ads by Google

Toe tolopo le mataupu a le afioaga o Pago Pago i le fa’amasinoga


[ata: SN]
ausage@samoanews.com

Ua toe tolopo e le Vaega o Fanua ma Suafa o le Fa’amasinoga Maualuga a Amerika Samoa le iloiloina o le mataupu i le vaega o Alii ma Faipule o le afioga o Pago Pago ma le Tofa Tuaolo Meko Aiumu seia aulia le aso 15 o Aperila o le tausaga nei.

 

O le vaiaso nei lea na toe valaauina ai i luma o le Fa’amasinoga le mataupu a le afioaga i Pago Pago mo le taimi lona tolu, talu mai iloiloga e lua sa fa’ataunu’uina i le tausaga na te’a nei.

 

O le afioga i le Matua ia Togiola T.A Tulafono, o ia lea o le loia mo le Tofa a Tuaolo, ae o le ali’i loia ia Charles Alailima, o ia lea o le loia mo le afioaga o Pago Pago.

 

O le afioga i le ali’i Fa’amasino Sili ia Michael Kruse sa fa’afofogaina lenei mataupu, atoa ai ma le lagolago a afioga i Fa’amasino Lagolago ia Mamea Sala Jr ma Tunupopo Alalafaga.

 

Sa faatumulia fo’i totonu o le potu fa’amasinoga i le mamalu o le afioaga o Pago Pago, na afifio atu e fa’afofoga ma molimauina taualumaga o lenei mataupu.

 

ILOILOGA O LE MATAUPU

 

Ina ua amata le iloiloga, na fa’amanino ai loa e Togiola le mafua’aga na ala ai ona tofu atu lenei mataupu i luma o le Fa’amasinoga. E mafua lea tulaga, ona o le faaiuga ua faia e le Pulega a ali’i ma faipule o le afioaga e aveese ai le suafa o Tuaolo mai totonu o le faiganu’u, atoa ai ma lona le toe mauaina o fa’amanuiaga tau tupe o lo o maua mai e le afioaga i le maliliega sa sainia ma le Vaega o Paka Fa’asao, ona o fanua o le afioaga o loo lisiina atu i le Paka Fa’asao.

 

Na taua e Togiola e fa’apea, e tatau i le fa’amasinoga ona suesue atili i le mafua’aga na ala ai ona fa’ate’a Tuaolo mai le faiganu’u, atoa ai ma le mafua’aga na ala ai ona le toe maua e lona aiga o faamanuiaga tau tupe mai le lisi o fanua ma le Ofisa o Paka Fa’asao.

 

Na faauilavea Alailima ma finau i le fa’amasinoga e fa’apea, e leai se malosi o le fa’amasinoga e talanoaina ai le mataupu e fa’atatau i le mafua’aga na ala ai ona aveese le igoa o Tuaolo mai le lisi o aiga latou te mauaina fa’amanuiaga tau tupe, ona ua mae’a ona tuuina atu e le fa’amasinoga le malosi i le afioaga e iloilo ai poo ai tonu aiga e tatau ona i ai i totonu o le lisi.

 

Na faamanatu e Kruse ia Togiola e fa’apea, e le aiaina e le fa’amasinoga le mataupu i le aveesea o Tuaolo mai le faiganu’u, sei vagana o se mataupu e aofia ai tulaga o aia mai meatotino ua lisiina atu i le Ofisa o Paka Fa’asao.

 

“O a lava faaiuga ma mea sa tutupu i totonu o le afioaga o Pago Pago, e gata lava mea na i Pago Pago, e le oo fo’i i ai se malosi o le Fa’amasinoga, se’i vagana mataupu e aofia ai tulaga tau Tulafono, pau ia o mataupu e tatau ona aapa atu i ai le fa’amasinoga,” o le saunoaga lea a le afioga i le Fa’amasino Sili.

 

O le ulua’i molimau na valaau i luga o le nofoa molimau, o le Tofa a Tuaolo.

 

Na taua e Tuaolo i lana molimau i luma o le fa’amasinoga, e silia i le 20 eka le tele o lona fanua o loo aofia ai i le lisi o le maliliega ma le Paka Fa’asao. Talu mai lava le ulua’i taimi na amata mai ai le feagaiga a le Paka Fa’asao ma le afioaga i le lisiina atu o fanua, sa maua lava siaki tupe a lona aiga, seia oo mai lava fo’i i le taimi na ia tauaveina mai ai le suafa Tuaolo, sa fa’aauau pea ona maua le siaki a lona aiga i tausaga ta’itasi.

 

Sa ia taua atili fo’i e fa’apea, i lona talitonuga o loo i ai, e agava’a lona aiga i fa’amanuiaga tau tupe o loo maua mai i le lisi o fanua ma le Ofisa o Paka Fa’asao, peita’i na te le o iloaina se mafua’aga ua ala ai ona le toe maua se siaki a lona aiga.

 

E tusa ai o le molimau a Tuaolo, e to’a 12 le aofa’i o matai sa i totonu o le lisi o aiga e agava’a i siaki mai le lisi o fanua, ae na fa’ateia o ia ina ua sui le lisi i le 2018 ma tula’i mai ai, e na o le to’a 11 aiga e maua siaki, ae ua aveese ai ma lona igoa mai le lisi tuai sa i ai.

 

Ina ua fesiligia e le loia a le afioaga ia Alailima ia le molimau, pe sa i ai nisi matai na aveese fo’i o latou suafa mai le faiganu’u, ma i’u ina le toe maua ai e i latou fa’amanuiaga tau tupe, na tali le molimau, sa ia fa’alogo ai i le tulaga lea, peita’i na te le i mautinoa pe sa le toe maua moni ni faamanuiaga tau tupe a matai nei ma o latou aiga.

 

O isi molimau e to’alua na valaau mo le itu a le afioaga o Pago Pago e aofia ai le Matua ia Pulu Ae ma le afioga i le Maoputasi ia Mauga Tasi Asuega, o ia fo’i lea o le Failautusi o le Ofisa o Mataupu Tau Samoa.

 

Na taua e Pulu i lana molimau, e na o matai tu lava i totonu o le afioaga o Pago Pago e maua siaki mai le lisi ma le Paka Fa’asao. O matai tu e pei ona taua e le susuga a Pulu, o matai ia o loo aofia i latou i fa’alagiga poo fa’alupega o le afioaga.

 

Ae i le mataupu e fa’atatau ia Tuaolo, saunoa Pulu e fa’apea, e le mafai ona ia talanoa i le mataupu, ona e lei i ai o ia i le fono a le nu’u lea na aveese ai le suafa o Tuaolo mai le faiganu’u, ona o le taimi lea o loo malaga ai o ia i fafo mo ana talavai.

 

Ina ua fesiligia ia Pulu pe sa i ai ni matai na fa’ate’a ese mai le faiganu’u ma i’u ina le toe maua ai ni a latou fa’amanuiaga tau tupe mai le lisi, na tali Pulu, sa i ai matai na oo i ai le faaiuga a le afioaga ma taofia ai lo latou toe maua o tupe mai le lisi o fanua.

 

O nisi o nei matai ua le toe i ai i totonu o le faiganu’u, ae o le isi matai na mafua ona aveese mai le faiganu’u atoa ai ma le le toe maua o sana siaki mai tupe o le lisi, ona ua tele tausaga o aumau o ia i fafo, ua le toe faia fo’i ni ana monotaga i totonu o le nu’u.

 

I le saunoaga a le afioga i le Maoputasi ia Mauga, sa ia faamaonia ai i luma o le fa’amasinoga le faaiuga e aveese ai Tuaolo mai le faiganu’u, atoa ai ma le fa’aiuga e le toe maua ai e lona aiga se fa’amanuiaga tau tupe mai tupe o le lisi o fanua.

 

Saunoa atili Mauga e fa’apea, e ui i le faaiuga ua faia faasaga ia Tuaolo, ae ua mae’a ona toe fono le pulega a ali’i ma faipule, ma tula’i mai ai se finagalo autasi i fonotaga e 3 sa faia, soo se taimi e toe fia ulufale atu ai Tuaolo i totonu o le faiganu’u, e talia ma le agaga fiafia e le afioaga, o loo matala pea fo’i le avanoa mo ia.