Ads by Google Ads by Google

Teena le talosaga a Falaniko Fetoai e toe iloilo lana fa’asalaga

ausage@samoanews.com

Ua teena e le Fa’amasinoga Maualuga le talosaga na faaulu e le ali’i pagota o Falaniko Fetoai, e talosagaina ai le Fa’amasinoga mo se avanoa e toe iloilo ai lana fa’asalaga faa falepuipui lea ua mae’a ona tuuina atu.

 

O le masina o Iuni na te’a nei, na faasala ai e le Fa’amasinoga ia Fetoai e nofosala i le toese i Tafuna mo le 10 tausaga, ina ua fa’amaonia moliaga mamafa e 2 o le faaoolima i le tulaga lua, e mafua mai i le fa’alavelave lea na manunu’a ai ni tagata se to’alua i le ta’avale sa ia fa’afoeina i le masina o Novema o le tausaga e 2017.

 

O le loia fautua a Fetoai ia Marcellus Talaimalo Uiagalelei na finauina le talosaga a Fetoai, ae o le tama’ita’i loia sili lagolago ia Christy Dunn na tula’i mo le malo.

 

O le vaiaso i ona tua atu na finauina ai lenei mataupu i luma o le Fa’amasinoga, peita’i i le tuana’i ai o aso e 2 talu ona mae’a le iloiloga, ae tuuina mai loa le faaiuga a le Fa’amasinoga, e teena ai le talosaga a le ua molia.

 

Na taua e Uiagalelei i lana fa’afinauga e fa’apea, e tusa ai ma le Tulafono 35 o galuega fa’a fa’amasinoga,  o lo o manino mai ai le mafai lea ona tuu atu o le malosi i le Fa’amasinoga e toe iloilo ai sana faaiuga ua mae’a ona tuuina atu, pe afai e mae’a aso e 120 talu ona mae’a le tuuina atu o le fa’asalaga.

 

Na finau Uiagalelei e fa’apea, e ui o lea ua taoto le finagalo o le Fa’amasinoga fa’asaga ia Fetoai, ae talitonu lona mafaufau e agava’a le ua molia i se fa’asalaga faanofovaavaaia.

 

E mafua lea tulaga e pei ona saunoa Uiagalelei, e le gata na talia e le ua molia le ofa a le malo, ae sa fesoasoani malosi fo’i o ia i Leoleo i le taimi o le latou suesuega e uiga i lenei mataupu.

 

Na faauilavea le afioga i le ali’i Fa’amasino Sili ia Michael Kruse ma ia fesili ia Uiagalelei e faapea, e foliga mai o loo ia taumafai e apili le faaiuga ua mae’a ona tuuina atu e le Fa’amasinoga.

 

“Afai o se apili lea e te taumafai mai i ai, e tatau la ona faila pepa ma tuuina atu i le vaega sa’o o le Fa’amasinoga Apili, ae le o le Fa’amasinoga lenei,” o le saunoaga lea a Kruse ia Uiagalelei.

 

Na toe faamanino atili e le ali’i loia lana faafinauga ma ia saunoa ai e fa’apea, “E le o se talosaga apili lea ou te taumafai atu i ai, ua na o se talosaga lava e tuuina atu i autafa o le Fa’amasinoga, ina ia finagalo malie pe mafai ona toe taga’i i lana faaiuga ua mae’a ona tuuina mai mo Fetoai.”

 

Na tete’e malosi le loia a le malo ia Dunn i le talosaga a le itu tete’e, ma ia talosagaina ai loa le Fa’amasinoga ina ia teena le talosaga a le ua molia.

 

Na taua e Dunn e fa’apea, o le mataupu e pei ona nofosala ai Fetoai, na tula’i mai ina ua manunu’a ni tagata se to’alua i le ta’avale sa ia faafoeina i se auala faatautala ma le leai o se fa’autauta.

 

Na finau Dunn e fa’apea, e ui na talia e le ua molia lana gaioiga sa faia e ala i se maliliega sa latou sainia ma le malo, peita’i o le siosiomaga o le mataupu atoa ai ma mau faamaonia o lo o atagia mai ai le matuia o le gaioiga sa faia, lea ua mafua ai ona oo ni manu’a tumau i le Tina na a’afia i lenei fa’alavelave.

 

Na toe faatepa e Dunn le Faamasinoga i le mea sa tula’i mai i le po o le fa’alavelave ma ia taua ai e fa’apea, o le mataupu lenei na mafua mai ina ua musu le ua molia e aveese lana ta’avale sa poloka i le auala e aga’i atu i totonu o le fale o le aiga a le Tina na a’afia.

 

Ona o lea tulaga, na mafua ai loa ona tula’i mai se vevesi i le va o le ua molia ma le to’alua o le Tina na a’afia. Na fai fai tetele lea vevesi ma i’u ina oo atu ai le fusuaga i le isi itu o le auala, ae o le taimi lea o lo o paka pea lava le ta’avale a le ua molia i luma o le faitoto’a e ulufale ai i totonu o le fale o le aiga o le Tina na a’afia.

 

A o fa’agasolo pea le fusuaga ma ua maitauina fo’i le to’atele o tagata na aga’i ane ma matamata ai, na fa’afuase’i ona aga’i mai le ta’avale a le tuafafine a le ua molia ma piki mai loa ma le ua molia ma lana uo, ma momoli atu loa i laua i luma tonu o le vaega o loo paka ai le la ta’avale.

 

Na taua e Dunn e fa’apea, e tusa ai o faamatalaga a molimau sa tuuina atu i Leoleo, na vaaia ai le oso o le ua molia i totonu ma faaola lana ta’avale, ma solomuli loa ise auala saoasaoa, ma taia ai loa le Tina na a’afia (o le to’alua lea o le ali’i na la fufusu).

 

Na ta’atia le Tina i lalo ina ua mae’a ona taia e le ta’avale. Sa toe oso le ta’avale i le isi itu ma taia ai le lima o se ali’i talavou sa latalata ane i ai, ma mafua ai ona oo manu’a i lona tino.

 

Ina ua mae’a lea gaioiga, sa fa’aauau pea le alu ese atu o le ta’avale a le ua molia i se saoasaoa uiga ese, a o ta’atitia ai pea i laua na manunu’a.

 

Na taua e Dunn i le Fa’amasinoga e fa’apea, e matuia tele le faalavelave na tula’i mai, ma ua manatu ai le malo, o le fa’asalaga ua tuuina atu i le ua molia, ua talafeagai lea mo lana solitulafono.

 

Sa toe faatepa e Dunn le Fa’amasinoga aemaise ai le itu tete’e i le taimi na lau ai le fa’asalaga a le ua molia, lea na ia fa’ailoa ai le manaoga o le aiga o le Tina na a’afia, latou te le mana’omia le totogi atu o se tupe mo le pili o le falema’i poo nisi lava mea, tau lava o se fa’asalaga fa’a falepuipui talafeagai e tuuina atu ia Fetoa’i, ina ia talafeagai ma le matuia o le solitulafono sa ia faia.

 

Saunoa Kruse e fa’apea, e tusa ai ma le ripoti sa tapena e le Ofisa Faanofovaavaaia, o lo o taua ai le tulaga faaletonu pea o le Tina na manu’a i lenei fa’alavelave, ma ua le toe tutusa fo’i le atoatoa o lona mafaufau sa i ai muamua, ma le tulaga ua i ai nei talu ona mae’a le fa’alavelave.

 

“Afai e i ai se isi tulaga e vaavaai i ai le ua molia, ona faila o le talosaga e tatau ma talafeagai ma tuuina atu i luma o le Vaega Apili,” o le fautuaga lea a Kruse.