Ads by Google Ads by Google

TATALA ALOAIA LE TAUA - TINEIA MA FA'AGUGU LE MA'I MUMU TUTUPA

O le aso Sa ua te’a, Setema 23, 2018 na amata aloaia ai le taua e tete'e, tineia ma fa'agugu le fa’ama’i o le Mumu Tutupa.

 

O lenei taua ua afua mai i ta'ita'i o le malo, lea ua mae'a fa'asalalauina fa'ala'ua'itele lana poloa'iga, ina ia aotelega le atunu'u atoa, ia tineia ma fa'agugu le Mumu Tutupa.

 

"Ona o se gasegase e afaina ai tele lagona, e o'otia ai lou olaga fiafia i ou foliga ma le tino lalelei, e suia ai fo'i avanoa lelei mo so'o se tasi e maua ai ma le fiafia i le fa'anoanoa, e le faigofie ai ona maua se galuega, o le afuaga lea e tatau ai ona tutu fa'atasi le atunu'u e fa'agugu le Mumu Tutupa,” o se tala lea a le afioga le Lutena Kovana, Lemanu Peleti Mauga, i lana saunoaga fa'apitoa i le Sauniga i le Malumalu EFKAS i Faga'alu i le afiafi o le aso Sa.

 

I le sauniga lea, na fa'atasi atu i ai le to'atele o ta'ita'i fo'i o le malo i ona vaega uma e tolu ae maise ai lava le sapaia mai e le Matagaluega o le Soifua Maloloina. O le susuga le Ta'ita'ifono o le Komiti Fa'afoe mo le Taua e fa'asaga i le Mumu Tutupa, Dr Kalifa Kalifa sa ia saunoa e tusa ai o le fa'amoemoe ina ia tapua'ia faiva o i latou e nafa ma le fa'ainumia o fuala'au o le mumu ina ia matua o'o i tagata soifua uma i le atunu'u lenei fa'ainumaga o fuala'au mumu tutupa.

 

O susuga i le foma’i ia Tamasoali'i Dr. J. Tufa na fai ma sui o le Soifua Maloloina sa ia tutula'i ma faafeiloa'ia le vasega o Foma'i Fa'apitoa sa malaga mamao mai mo lenei fonotaga fa'alea'oa'oga i Amerika Samoa, o le taua e tete'e ma fa'agugu i le Mumu Tutupa.

 

O le susuga Dr. Rasul Baghirov mai le WHO lea e fa'amautu i Samoa o lo’o malaga mai, ae maise le tama'ita'i Ta'itaifono o le PIHOA lea e fa'amautu i Honolulu  lona Ofisa, Mrs Emi Chutaro.

 

O lenei polokalama o lo’o auai le fesoasoani a le US Centers for Disease Control and Prevention a le malo tele, le CDC.

 

E tusa ai o fa'amaumauga ua mae'a folasia, "O le gasegase Mumu Tutupa e le faigofie lagona e o'o i le tagata ua maua ai, aua ua ia taumafai fo'i e natia mai le va'aiga lautele a tagata ia te ia i lea gsegase. E matua fefete ma lapopo'a ou vae po'o le lima, ma e vave tele fo'i le aofaga o nei anufe o le Ma'i Mumu Tutupa pe afai e le'i inumia e oe fuala'au nei e fesoasoani i lou tino e tape ai le anufe o lea gasegase. O le namu e fe'avea'ia anufe mumu nei, mai le tagata ma'i mumu i le isi tagata e toe tuia e le namu."

 

"O anufe o le Mumu, e fa'asolo i alatoto o le tino o le tagata, ma e mautinoa ua e a'afia i lea ma'i pe afai ua fufula itu tino ua fa'apogaia ai anufe ma fa'atuputeleina ai. Ua fai fo'i lea ma mea e poloka ai alatoto o le tino ma mafua ai loa ona fiva ma teleina le fufula o nisi o itu tino o le tagata ua maua i le Mumu Tutupa."

 

"Manatua, o nei auga e le vave alia'e ae tuga ona o'oo'oga e pei o le fa'atama'ia ai o fatuga'o, ala toto ma isi totoga o le tino, ma o se va'aiga mataga, e maasiasi ai le tagata soifua, aveesea ai ma le fiafia o le tagata e fa'aalia lona tino matagofie, ae natia ona ua le matagofie ona vae, po'o lima o lo'o ua tutupa."

 

I le taeao ananafi, fo'i na alausu atu ai le mamalu o ta'ita'i o le Malo i le Gov. Rex Lee Auditorium mo le tatala aloa'ia o le fa'ainuga o fuala'au mo lea taua, ua mafuli fa'atasi atu i ai Amerika Samoa ma le World Health Organization ma le CDC fa'apea ma le PIHOA.

 

Na matua maua'a folasaga na tulei i ai sui iloga o le polokalama fa'asolo sa tula'i ai fo'i le afioga le Fa'atonusili o le Matagaluega o le Soifua Maloloina ma ia fa'afeiloa'i mai malo fa'aaloalogia ua aofia, ae maise o pa'aga mai fafo mo lo latou sao i le amataga o le taua, ma le susuga le Faife'au sa tofia e ta'ita'ia le sauniga mamalu e amatalia ai le fa'ainumaga o fuala'au mo togafitiga o le gasegase Mumu Tutupa.

 

O Rev. Eleasaro Fa'ata'a Taitaifono o le Komiti Fa'afoe o Falema'i Fa'aitumalo sa ia saunia le tatalo amata ma le toe tatalo fa'ai'u o le sauniga, ae o folasaga taua mai ia Dr Baghirov. Lea sa ia fa'amamafa atili le agaga fo'i e pei ona fa'alauiloa e le afioga Kovana Lolo Moliga i lana fa'asalalauga fa'alaua'itele ma le fa'amoemoe maualuga, "Ia galulue fa'atasi!"

 

"Pau lea o le vaifofo ina ia mautinoa ua alu ese le Mumu Tutupa mai totonu o le Atu Samoa nei, ia galulue fa'atasi, tutu fa'atasi e tete'e atu e ala lea i le Inumia o Fuala'au uma lava ua tapena mai e fuafua i lou mamafa ma lou matua. Afai ua afaina nisi o i tatou i lenei vaitau i lenei gasegase, ae o lea ua sapaia fa'atasi uma e le atunu'u le fa'amoemoe, ia le toe a'afia le tupulaga fai a'e o le atunu'u po'o tupulaga fo'i o le a tutupu mai,” o sana saunoaga fa'amalosi'au lea a Dr Baghirov.

 

E fa vaiaso o le a faia ai le inuga fuala'au o le Mumu Tutupa lenei i le atunu'u i ona nofoaga eseese ua fa'atulagaina, e o'o lava i le malae vaalele, ua i ai aso ua lautogia ai. O le aotelega fo'i o le aufaigaluega a le DOH ua fa'ailoa mai ua mafuli e fa'ainumia fuala'au a le mamalu lautele e to'a 180 i latou ma e 20 fo'i 'Au Fa'ainu Fuala'au po'o laulau e fa'atutuina mo le mamalu lautele.

 

"O le tima'iga, le atunu'u pele, e pei ona pele fanau, ia fa'apena ona e naunau i lo latou soifua maloloina lelei mai lea fo'i fa'ama'i. O se fa'ama'i ua loa ona afaina ai o tatou tagata mai le amataga, ae faigofie fo'i ona mautinoa ua tineia pe afai e tatou te tutu fa'atasi ma tau! Na'o lou o'o ane lava i se laulau a le DOH, fua faaleleia ou pauna, ma tusia fo'i ou tausaga ma lou suafa, ona fa'ato'a maua mai lea o le aofai o au fuala'au e inumia. E tolu ituaiga o fuala'au ua fa'atulaga, e tofu lava le fuala'au ma le ituaiga fasi e mafai ai ona mautinoa ua e le toe maua i le Mumu Tutupa.”

 

Ua fa'ailoa mai fo'i, "E saogalemu lava nei fuala'au, e leai ni ona a'afiaga tumau pe maumau ai fo'i lou soifua ona o fuala'au nei."

 

O lo ua fa'atulaga i le Matagaluega o le DYWA isi, o le EOB Maota o le Malo i Utulei, o falema'i fa'aitumalo uma e tolu i Leone Tafuna ma Amouli, ma le isi fo'i vaega i Faga'alu lava, ma le Fale Laumei e ono laulau ua fa'atutuina ai mo lenei vaiaso atoa.