Tala I Vaifanua
3 ASO AOAOGA TULAFONO, FAITAU LE TAI, OGASAMI & FAGOTAGA SONE & FAFO ATU
E tolu aso o le semina fa'atautaia e le US Coast Guard mo i latou e galulue i faigafaiva, Kamupani Faiva'a Fagota ituaiga va'a e 40-60 futu le tetele, o va'a ia e mafai ona fagogota i le Sone o le Gataifale o American Samoa ma le Moana Sausau.
Ona o lo ua mataulia e i ai taimi e fesuia'i ai le tele o auva'a fagota, ma ua fa'afaigaluega i latou e tusa o le malosi ma le agava'a e fagota ai i le tai, ae o tulafono ma aiaiga tau fagotaga e ao ina mua'i tamau lea ia i latou, ia faia aga'i i ai le latou galuega "tautai fagota!"
E le gata i lea, e mafai ona tele se tupe o latou faigafaiva e toe maumau atu i le totogia o sala ona ua le usita'ia tulafono a le Coast Guard ma isi fo'i Komisi ua mae'a fa'atuina, ina ia aiaia faigafaiva i Sone a le Iunaite Setete lea foi e aofia ai ma Amerika Samoa, fa'apea ma faigafaiva i le Moana Sausau, e le o i ai se malo e latou te pulea, ae ua pulea e le feagaiga i le va o Malo e 56 i le taimi nei, ua galulue fa'atasi ina ia saogalemu a latou va'a fagota uma fa'atasi ma auva'a i le taimi o latou fagotaga fa'atasi i le vasa loloa. O le feagaiga lea i le va o Malo e 56 i le taimi nei mo le vasa loloa e fa'aigoaina o le Post State Measures (PMS).
E afua mai le aoaoga ina ia iloa patino o e fagogota i le faitauga o fe'au fa'anatinati ma so'ose ituaiga o fe'au e fa'ailo atu e le Coast Guard ona o se fa'aletonu i luga o le sami ua feagai ai ma i latou a'o fagogota, e o'o fo'i i le faitauga tonu o le ogasami o lo'o fa'ailo mai i le Radar a le latou va'a o i ai tonu i latou ae tupu nei fa'aletonu, ua matua fa'amamafa ona fa'ailoa i sui fagota uma lava.
"Ua le faia lenei a'oa'oga mo i latou uma o lo'o ta'ita'ia fagotaga po'o Masters, ae ua faia mo sui fagogota uma, aua e le mailoa mea e tutupu i le tai i latou va'a fagota, ae totoe ai na'o le sui e le'i silafia lelei se mea e fai e fa'ailo e le US Coast Guard po'o le Marine Patrol a Amerika Samoa, ina ia o'o atu fa'avave se fa'aolataga,” o se fa'amatalaga lea mai le sui na fa'atinoina le a'oa'oga i le ulua'i aso, Lt. Mitsunuga.
I le aso lona lua o le Semina mo le 'au faifaiva, sa fa'aauau ona lapata'ia i latou i tulafono tamau o faigafaiva i fafo atu o le Sone Fagota ma totonu fo'i o le sone mo Amerika Samoa.
O tulafono uma i mea e ao ina i luga o le va'a pe afai e fa'atautaia se sailiga a le SCoast Guard i le latou Sa Fagota, ae maise o tulafono o le fa'asao o I'a ua tau mou atu e ao ina le fagotaina, ma aiaiga tau le upega fagota e fa'aaogaina, ma le u'umi fo'i o maea e tatau ona o'o i ai, a le atoa, ua sala i latou.
O mea uma nei ua fa'ailoa, e o'o fo'i i le tulaga o le faia o suesuega tau fuala'au fa'asaina ma vaila'au o'ona ia i latou le au faifaiva, ua i le Coast Guard le malosi'aga e faia ai nei suesuega i so'o se taimi lava, ae maise fo'i o taimi e tutupu ai fa'alavelave o so'o se ituaiga i luga o le sami a'o fagogota i latou.
Ua i ai foi taimi fa'atulagaina mo le aufaifaiva e faila ai latou lipoti mana'omia ona tusitusia i pepa ua mae'a saunia ma e fa'auia uma nei lipoti i le Coast Guard ma le vaega a le fetarale o le NOAA isi, i a latou lipoti o faigafaiva na faia i le aso e tasi. A le faia ua sala, e ao ina faia.
Ua i ai fo'i tagata ua fa'aigoaina o Fishing Observers, e ao ina i ai i luga o latou va'a, e i ai a latou lipoti e fa'atumu i so'o se taimi e faia ai latou fagotaga, ma e matua fa'asaina lava so'o se tasi o e faifaiva ona fia fa'ataute'e i a latou faafesili, ae ao ina latou talia so'o se fesili. O lo'o ua i ai fo'i sala tetele ua fa'atulaga pe afai e te fa'ao'olima pe e te le fia talia fesili a lea sui. O i latou o sui faigaluega mai Komisi o Fagotaga ma e ao ina latou puipuia malu nei sui uma i luga o va'a fagota o so'o se ituaiga.
O le aso lona tolu o le a faia ai fa'ata'ita'iga patino i so'o se tiute ua tatau ona fa'aau'upegaina ai le au faifaiva e faatino fa'atopetope pe a o'o ina lutia le latou Sa Fagota i ni fa'aletonu, po'o le mu pe ua amata ona magoto.
O nisi o nei tiute e ao ina faia a'o pogisa a'ia'i le po, ma e tatau lava ona iloa lelei mea o lo'o i ai le sapalai e mafai ona maua ai se malamalama e i latou e fa'atino ai se vala'au mo se fa'aolataga. O le faiga fo'i o nei fe'au fa'aola, e ao ina iloa e so'o se tasi. O le a auai atoa uma lava vaega uma o lo'o nafa ma le tiute tau faigafaiva, fagotaga i sone ma fafo atu, ae maise o le suesuega fo'i o ni fa'aletonu e tutupu mai i faigafaiva i luga o le sami a'o fagogota i latou, ma le latou tu ma aga o sui e molita'i mai fe'au o mea ua lutia ai o latou faiva a'o i le vasa.
E faia le toe aso o le Semina i le Ofisa o le Coast Guard i Pago Plaza.
LEAI NI PASI MO FANAU A'OGA AOULI O LE ASO LUA - LEAI SE KESI
O matua o le fanau a'oga na vevesi ma fa'ailoa mai ua leai ni pasi a'oga e aumaia latou fanau i le fale ina ua ma’ea le aoga i le aso Lua.
"Fa'afetai e le'i i ai ni fanau ua lavevea i ta'avale, ae ua toe fa'atotope atu i le a'oga ae tu'ua galuega aua e sili atu le soifua maloloina mai o le fanau nai lo se fa'aletonu e alia'i mai ma a'afia ai le saogalemu o le lotoifale o si ota aiga,” o se tala lea a se tasi tina e faigaluega i se tasi o matagaluega o le Malo, ae na vave ona oso i lana ta'avale ma alu i le a'oga e aumaia lana fanau. Peita'i e le tofu ta'avale uma matua.
Ua sailia le mafuaga o le leai o ni pasi a le DOE e la'u maia tamaiti, ae fa'ailoa mai, ua leai se kesi i le pamu kesi a le Motor Pool a le Malo, ua tuai ona totogia le pili ma ua tuai fo'i ona kiliva ane le kesi mo ta'avale i le Pamu Kesi i le lotoa a le Public Works i Tafuna mo le fa'asoa atu i Pasi A'oga, a'o le ta le taimi e ao ai ina o atu e la'u mai fanau a'oga.
O se fa'amataga lea ua fa'ailoa mai e le Ofisa o A'oga, ma sa fa'ailoa mai fo'i, "O le utuina o le Kesi mo Pasi A'oga e feutaga'i lava i le va o le Public Works ma le Kamupani o lo'o Sapalaia le Kesi ma le Suau'u i le atunu'u lautele. E leai se vaega a le DOE e faia i lea aiaiga, ma o le mea ua tupu e leai se malosi'aga o le DOE e fa'avave ai ona faia i ai se suiga ina ia vave tautuaina fanau i le tu'ua mai o a'oga. Peita'i e toe avatu le sapalai o le kesi, ae ua tuai mo le toe o atu o Pasi i tua i a'oga e la'u fanau i aiga.”
Ua fa'ailoa mai e le Pulega o Pasi A'oga, "Na matauina lava ua maulalo le sapalai o le Kesi i le pamu i le aso Faraile, peita'i ina ua fesiligia le mafuaga ua le toe o'o ane ai le Kiliva o le Kesi e toe fa'alava le sapalai mo le amataga o lenei vaiaso, ae fa'ailoa mai, e lei totogia le pili o le kesi mo le Malo."